२०२४ आयसीसी पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक अंतिम सामना

२०२४ आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक अंतिम सामना

स्पर्धा	२०२४ आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक
दक्षिण आफ्रिका भारत १७६/७ १६९/८ २० षटके २० षटके
भारत ७ गडी राखून विजयी
दिनांक	२९ जून २०२४
मैदान	केन्सिंग्टन ओव्हल, ब्रिजटाऊन, बार्बाडोस
सामनावीर	विराट कोहली (भा)
पंच	ख्रिस गॅफने (न्यू) रिचर्ड इलिंगवर्थ (इं)
← २०२२ २०२६ →

२०२४ आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक अंतिम सामना २९ जून २०२४ रोजी ब्रिजटाउन, बार्बाडोस येथील केन्सिंग्टन ओव्हल येथे २०२४ आय.सी.सी. पुरुष ट्वेंटी२० क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेचा विजेता निश्चित करण्यासाठी खेळवला गेलेलाआंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० क्रिकेट सामना होता.^[१][२] हा सामना भारत आणि दक्षिण आफ्रिका यांच्या दरम्यान खेळला गेला. आशियाई संघ आणि आफ्रिकन संघ टी२० विश्वचषक अंतिम सामन्यामध्ये आमनेसामने येण्याची ही पहिलीच वेळ होती.^[३]

अंतिम सामन्यात भारताने दक्षिण आफ्रिकेचा ७ धावांनी पराभव करून दुसऱ्यांदा टी२० विश्वचषक जिंकला.^[४] विराट कोहलीला ५९ चेंडूत ७६ धावा केल्याबद्दल सामनावीर म्हणून घोषित करण्यात आले, तर संपूर्ण स्पर्धेत १५ गडी बाद करणाऱ्या जसप्रीत बुमराहला मालिकावीराचा पुरस्कार मिळाला.^[५] हा सामना विराट कोहली, भारतीय कर्णधार रोहित शर्मा आणि रवींद्र जडेजा यांचा शेवटचा आंतरराष्ट्रीय टी२० सामना होता.^[६][७]

२२ सप्टेंबर २०२३ रोजी, आयसीसीने संपूर्ण स्पर्धेतील सामन्यांचे आयोजन करणारी ठिकाणे जाहीर केली,^[८] बार्बाडोसमधील केन्सिंग्टन ओव्हल अंतिम सामन्याचे ठिकाण ठरविण्यात आले.^[९] ५ जानेवारी २०२४ रोजी, आयसीसीने स्पर्धेचे वेळापत्रक जाहीर केले आणि अंतिम सामना २९ जून २०२४ रोजी होणार आहे.^[१०]

दक्षिण आफ्रिका टी२० विश्वचषकाच्या अंतिम फेरीसाठी पहिल्यांदाच पात्र ठरला^[११], तर भारत २००७ मध्ये चॅम्पियन आणि २०१४ मध्ये उपविजेता ठरल्यानंतर तिसऱ्यांदा अंतिम फेरीसाठी पात्र ठरला^[१२]. दोन्ही संघ अपराजित राहून अंतिम फेरीसाठी पात्र ठरले, त्यांनी एकही गट स्टेज गेम किंवा सुपर ८ सामना गमावला नाही.^[१३] या सामन्यापूर्वी भारत आणि दक्षिण आफ्रिकेने आयसीसी पुरुष टी-२० विश्वचषक स्पर्धेत सहा वेळा एकमेकांशी सामना केला होता ज्यामध्ये भारताने चार वेळा (२००७, २०१०, २०१२, २०१४) आणि दक्षिण आफ्रिकेने दोन वेळा (२००९ आणि २०२२) विजय मिळवला होता.^[१४]

• स्रोत: इएसपीएन क्रिकइन्फो^[१५]

दक्षिण आफ्रिका				वि	भारत
प्रतिस्पर्धी	दिनांक	निकाल	गुण	सामना	प्रतिस्पर्धी	दिनांक	निकाल	गुण
गट ड				गट फेरी	गट अ
श्रीलंका	२ जून २०२४	विजयी	२	१	आयर्लंड	५ जून २०२४	विजयी	२
नेदरलँड्स	८ जून २०२४	विजयी	४	२	पाकिस्तान	९ जून २०२४	विजयी	४
बांगलादेश	१० जून २०२४	विजयी	६	३	अमेरिका	१२ जून २०२४	विजयी	६
नेपाळ	१४ जून २०२४	विजयी	८	४	कॅनडा	१५ जून २०२४	अनिर्णित	७
गट २				सुपर ८	गट १
अमेरिका	१९ जून २०२४	विजयी	२	५	अफगाणिस्तान	२० जून २०२४	विजयी	२
इंग्लंड	२१ जून २०२४	विजयी	४	६	बांगलादेश	२२ जून २०२४	विजयी	४
वेस्ट इंडीज	२३ जून २०२४	विजयी (ड/लु)	६	७	ऑस्ट्रेलिया	२४ जून २०२४	विजयी	६
उपांत्य सामना १				बाद फेरी	उपांत्य सामना २
अफगाणिस्तान	२६ जून २०२४	विजयी		उपांत्य सामना	इंग्लंड	२७ जून २०२४	विजयी
२०२४ आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक अंतिम सामना

दक्षिण आफ्रिकेने नासाऊ काउंटी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम येथे श्रीलंकेवर विजय मिळवून त्यांच्या टी२० विश्वचषक मोहिमेची सुरुवात केली^[१६] आणि त्याच ठिकाणी नेदरलँड्स आणि बांगलादेशला पराभूत केले. अर्नोस व्हॅले येथे नेपाळला पराभूत केल्यानंतर, त्यांनी ड गटामध्ये शीर्ष स्थानावर राहत गट फेरी पूर्ण केली.  सुपर ८ टप्प्यात, त्यांनी नॉर्थ साउंड येथे सह-यजमान युनायटेड स्टेट्सचा पराभव केला,  गतविजेत्या इंग्लंडचा ग्रॉस आयलेट येथे पराभव केला आणि नॉर्थ साउंड येथे माजी विजेतेआणि सह-यजमान वेस्ट इंडीज संघाचा पराभव करून गट २ मध्ये अग्रस्थान मिळविले

दक्षिण आफ्रिकेने त्रिनिदाद आणि टोबॅगो येथील सॅन फर्नांडो येथील ब्रायन लारा क्रिकेट अकादमीमध्ये पहिल्या उपांत्य सामन्यात मध्ये अफगाणिस्तानचा पराभव करून प्रथमच टी२० विश्वचषक स्पर्धेच्या अंतिम सामन्यामध्ये स्थान मिळवले. मार्को यान्सिनने ३ गडी बाद केले, त्याला सामनावीराचा पुरस्कार देण्यात आला.

भारताने त्यांच्या टी२० विश्वचषक मोहिमेची सुरुवात न्यू यॉर्कमधील नासाऊ काउंटी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम येथे आयर्लंडवर विजय मिळवून केली आणि त्याच मैदानावर त्यांचे कट्टर प्रतिस्पर्धी पाकिस्तान आणि सह-यजमान युनायटेड स्टेट्स यांचा पराभव केला.  फ्लोरिडा येथील सेंट्रल ब्रॉवर्ड पार्क येथे मुसळधार पावसामुळे कॅनडा विरुद्धचा सामना रद्द करण्यात आला, अशा प्रकारे भारताने अ गटात पहिले स्थान मिळवून गट फेरी पूर्ण केली. सुपर ८ टप्प्यात, त्यांनी बार्बाडोसमधील केन्सिंग्टन ओव्हल येथे अफगाणिस्तानचा पराभव केला, सर व्हिव्हियन रिचर्ड्स स्टेडियमवर बांगलादेश आणि सेंट लुसियातील ग्रॉस आयलेट येथील डॅरेन सॅमी क्रिकेट मैदानावर ऑस्ट्रेलियाचा पराभव केला आणि गट १ मध्ये पहिले स्थान पटकावले.

भारताने गतविजेत्या इंग्लंडला दुसऱ्या उपांत्य सामन्यामध्ये पराभूत करून गयानामधील जॉर्जटाउन येथील प्रोव्हिडन्स स्टेडियममध्ये तिसऱ्यांदा टी२० विश्वचषक अंतिम फेरीत स्थान मिळवले. १० धावा आणि ३ गाडी बाद घेतल्याबद्दल अक्षर पटेलला सामनावीराचा पुरस्कार देण्यात आला.

२८ जून २०२४ रोजी, आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेने (ICC) न्यू झीलंडचे ख्रिस गॅफने आणि इंग्लंडचे रिचर्ड इलिंगवर्थ यांना मैदानावरील पंच म्हणून, इंग्लंडचे रिचर्ड केटलबोरो हे तिसरे पंच, ऑस्ट्रेलियाचे रॉड टकर हे राखीव पंच म्हणून आणि वेस्ट इंडीजचे सामनाधिकारी म्हणून रिची रिचर्डसन यांची नावे जाहीर केली.^[१७]

• मैदानावरील पंच: ख्रिस गॅफने (न्यू) आणि रिचर्ड इलिंगवर्थ (इं)
• टीव्ही पंच: रिचर्ड केटलबोरो (इं)
• राखीव पंच: रॉड टकर (ऑ)
• सामनाधिकारी: रिची रिचर्डसन (वे)

दोन्ही संघानी अंतिम सामन्यासाठी आपापल्या उपांत्य फेरीतील सामन्यांतील खेळाडूंना कायम ठेवले. भारताचा कर्णधार रोहित शर्माने नाणेफेक जिंकून प्रथम फलंदाजी करण्याचा निर्णय घेतला.^[१८]

विराट कोहलीने मार्को यान्सिनच्या पहिल्याच षटकात तीन चौकार लगावत भारतीय डावाची झटपट सुरुवात केली. त्यानंतर पुढच्याच षटकात केशव महाराजच्या गोलंदाजीवर रोहित शर्मा आणि ऋषभ पंत लवकर बाद झाले. यानंतर लगेचच सूर्यकुमार यादवला चौथ्या षटकात कागिसो रबाडाने बाद केल्याने भारताची अवस्था ३ गडी बाद ३४ धावा अशी झाली. यानंतर विराट कोहली आणि अक्षर पटेल यांनी डाव स्थिर करण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी केलेल्या ७२ धावांच्या दमदार भागीदारी केली ज्यामुळे भारताचा डाव १४व्या षटकात ४ बाद १०६ असा सावरला गेला. मात्र यष्टिरक्षक क्विंटन डी कॉकने झटपट केलेल्या थ्रोमुळे अक्षर पटेल धावबाद झाला. ह्या नंतर कोहलीच्या साथीला मधल्या फळीत शिवम दुबे सामील झाला आणि दोघांनी ३२ चेंडूत ५० धावा केल्या. यान्सिनला फटकावण्याच्या प्रयत्नात कोहलीला रबाडाने झेलबाद केले. ॲनरिक नॉर्त्येने टाकलेल्या शेवटच्या षटकात शिवम दुबे आणि रवींद्र जडेजा बाद झाल्याने भारताला फक्त ९ धावा करता आल्या आणि भारताचा डाव ७ गाडी बाद १७६ धावांपर्यंत पोहोचू शकला. कोहली भारतासाठी सर्वाधिक धावा करणारा फलंदाज होता त्याने ५९ चेंडूत ७६ धावा केल्या तर ३ षटकात २३ धावा देऊन २ बळी घेणारा केशव महाराज दक्षिण आफ्रिकेसाठी सर्वोत्तम गोलंदाज ठरला.^{[१९][२०][२१]}

रीझा हेंड्रिक्स आणि एडन मार्करम लवकर बाद झाल्यामुळे दक्षिण आफ्रिकेची सुरुवात २ गडी बाद १२ अशी संथ झाली. अक्षर पटेलने स्टब्सला बाद करण्यापूर्वी क्विंटन डी कॉक आणि ट्रिस्टन स्टब्स यांनी ३८ चेंडूत ५८ धावांची भागीदारी केली.^{[१९][२०][२१]} १३व्या षटकात क्विंटन डी कॉकला अर्शदीप सिंगने बाद केल्यानंतर दक्षिण आफ्रिकेची धावसंख्या होती ४ गाडी बाद १०६ धावा. हाइनरिक क्लासेनच्या केवळ २७ चेंडूत ५२ धावांच्या तडाखेबंद खेळीमुळे दक्षिण आफ्रिकेची धावसंख्या १५० च्या पार गेली, ज्यामध्ये अक्षर पटेलच्या एकाच षटकातील २४ धावांचा समावेश होता. दक्षिण आफ्रिकेला २४ चेंडूमध्ये विजयासाठी २६ धावांची गरज असताना क्लासेनला हार्दिक पंड्याने यष्टींमागे झेलबाद केले जो सामन्याचा एका दृष्टीने टर्निंग पॉइंट ठरला आणि एका दीर्घ अंतरानंतर १५व्या आणि १७व्या षटकात भारताला गडी बाद करण्यात यश मिळाले. लवकरच जसप्रीत बुमराहने १८व्या षटकात मार्को यान्सिनला बाद केले आणि केवळ दोन धावा दिल्या. अर्शदीपने त्याच्या पुढील आणि संघाच्या १९व्या षटकात केवळ ४ धावा काढू दिल्या त्यामुळे दक्षिण आफ्रिकेला शेवटच्या षटकात विजयासाठी १६ धावांची गरज होती. शेवटचे षटक टाकण्याची जबाबदारी हार्दिक पांड्यावर होती आणि षटकाच्या पहिल्याच चेंडूवर सूर्यकुमार यादवने डीपमध्ये घेतलेल्या अचूक आणि अप्रतिम झेलमुळे डेव्हिड मिलर बाद झाला. सूर्यकुमार यादवचा झेल अखेरीस "क्रिकेट इतिहासातील सर्वकालीन झेलांपैकी एक" म्हणून क्रिकेटप्रेमी बांधवांनी गौरवला आणि कॉमेंट्री पॅनलमध्ये प्रसारित झालेल्या इयान स्मिथनेही त्याचे "क्रिकेट इतिहासातील सर्वात महान झेलांपैकी एक" असे वर्णन केले.^[२२] इयान स्मिथने कॉमेंट्री बॉक्समध्ये समालोचन करताना म्हणले की, "Oh my god, I believe I've just seen athleticism at its very best".^[२३] ह्यानंतर लवकरच रबाडा ही पाचव्या चेंडूवर बाद झाला. दक्षिण आफ्रिकेला शेवटच्या चेंडूत ९ धावांची आवश्यकता असताना, पंड्याने फक्त एक धाव दिल्यामुळे भारताने सामना ७ धावांनी जिंकला. क्लासेन हा दक्षिण आफ्रिकेसाठी सर्वाधिक धावा करणारा फलंदाज होता तर पंड्या भारतासाठी सर्वोत्तम गोलंदाज ठरला कारण त्याने ३ षटकांत केवळ २० धावा देऊन ३ गडी बाद केले. बुमराह आणि अर्शदीपने प्रत्येकी २ तर अक्षर पटेलने १ गडी बाद केला.^{[१९][२०][२१]}

२९ जून २०२४ १०:३० धावफलक

भारत  १७६/७ (२० षटके)	वि	दक्षिण आफ्रिका १६९/८ (२० षटके)
विराट कोहली ७६ (५९) केशव महाराज २/२३ (३ षटके)		हाइनरिक क्लासेन ५२ (२७) हार्दिक पंड्या ३/२० (३ षटके)

भारत ७ गडी राखून विजयी केन्सिंग्टन ओव्हल, ब्रिजटाऊन, बार्बाडोस पंच: क्रिस गॅफने (न्यू) आणि रिचर्ड इलिंगवर्थ (इं) सामनावीर: विराट कोहली (भा)

• नाणेफेक : भारत, फलंदाजी
• दक्षिण आफ्रिका टी२० विश्वचषक अंतिम सामन्यासाठी पहिल्यांदाच पात्र ठरली होती.^[२४]
• हार्दिक पंड्याचा (भा) हा १००व आंतरराष्ट्रीय टी२० सामना होता.^[२५]
• विराट कोहली, रोहित शर्मा आणि रवींद्र जडेजा (भारत) ह्या तिघांचा हा शेवटचा आंतरराष्ट्रीय टी२० सामना होता.^{[२६][२७]}
• रोहित शर्मा (भारत) हा टी२० विश्वचषक दोनदा जिंकणारा पहिला भारतीय खेळाडू,^[२८] कपिल देव आणि एमएस धोनी नंतर एक मोठी आयसीसी स्पर्धा जिंकणारा भारताचा तिसरा कर्णधार^[२९] आणि ५० आंतरराष्ट्रीय टी२० सामने जिंकणारा पहिला कर्णधार ठरला.^[३०]
• अर्शदीप सिंग (भारत) याची टी२० विश्वचषकाच्या एकाच आवृत्तीत सर्वाधिक (१७) बळी घेण्याच्या फझलहक फारूखीच्या विक्रमाची बरोबरी केली.
• २०२१ मध्ये ऑस्ट्रेलियाने केलेल्या १७२ धावसंख्येला मागे टाकत भारताने टी२- विश्वचषकाच्या अंतिम फेरीत सर्वाधिक (१७६) धावा केल्या.^[३१]
• भारताने त्यांचे दुसरे टी२० विश्वचषक विजेतेपद मिळविले, आणि सर्वात जास्त स्पर्धा विजय मिळविणाऱ्या वेस्ट इंडीज आणि इंग्लंडची बरोबरी केली.^[३२]
• ८ सामने न गमावता टी२० विश्वचषक जिंकणारा भारत हा पहिला संघ बनला.^[३३]

• स्रोत: ईएसपीएन क्रिक‌इन्फो^[३४]

भारत डाव
खेळाडू		धावा	चेंडू	चौकार	षटकार	स्ट्राईक रेट
रोहित शर्मा (क)	झे. क्लासेन गो. महाराज	९	५	२	०	१८०.००
विराट कोहली	झे. रबाडा गो. यान्सिन	७६	५९	६	२	१२८.८१
ऋषभ पंत	झे. डी कॉक गो. महाराज	०	२	०	०	०.००
सूर्यकुमार यादव	झे. क्लासेन गो. रबाडा	३	४	०	०	७५.००
अक्षर पटेल	धावचीत (डी कॉक)	४७	३१	१	४	१५१.६१
शिवम दुबे	झे. मिलर गो. नॉर्त्ये	२७	१६	३	१	१६८.७५
हार्दिक पंड्या	नाबाद	५	२	१	०	२५०.००
रवींद्र जडेजा	झे. महाराज गो. नॉर्त्ये	२	२	०	०	१००.००
इतर धावा	(नो. १, वा. ६)	७
एकूण	२० षटके (धावगती: ८.८०)	१७६/७		१३	७

फलंदाजी केली नाही: कुलदीप यादव, अर्शदीप सिंग, जसप्रीत बुमराह
गडी बाद होण्याचा क्रम: १-२३ (रोहित शर्मा, १.४ ष), २-२३ (ऋषभ पंत, १.६ ष), ३-३४ (सूर्यकुमार यादव, ४.३ ष), ४-१०६ (अक्षर पटेल, १३.३ ष), ५-१६३ (विराट कोहली, १८.५ ष), ६-१७४ (शिवम दुबे, १९.४ ष), ७-१७६ (रवींद्र जडेजा, १९.६ ष)

दक्षिण आफ्रिका गोलंदाजी
गोलंदाज	षटके	निर्धाव	धावा	बळी	इकोनॉमी	वाईड	नो
मार्को यान्सिन	४	०	४९	१	१२.२५	१	१
केशव महाराज	३	०	२३	२	७.६६	०	०
कागिसो रबाडा	४	०	३६	१	९.००	२	०
एडन मार्करम	२	०	१६	०	८.००	०	०
ॲनरिक नॉर्त्ये	४	०	२६	२	६.५०	२	०
तबरेझ शम्सी	3	०	२६	०	८.६६	१	०

दक्षिण आफ्रिका डाव
खेळाडू		धावा	चेंडू	चौकार	षटकार	स्ट्राईक रेट
रीझा हेंड्रिक्स	गो. बुमराह	४	५	१	०	८०.००
क्विंटन डी कॉक	झे. कुलदीप गो. अर्शदीप	३९	३१	४	१	१२५.८०
एडन मार्करम (क)	झे. पंत गो. अर्शदीप	४	५	०	०	८०.००
ट्रिस्टन स्टब्स	गो. पटेल	३१	२१	३	१	१४७.६१
हाइनरिक क्लासेन	झे. पंत गो. पंड्या	५२	२७	२	५	१९२.५९
डेव्हिड मिलर	झे. यादव गो. पंड्या	२१	१७	१	१	१२३.५२
मार्को यान्सिन	गो. बुमराह	२	४	०	०	५०.००
केशव महाराज	नाबाद	२	७	०	०	२८.५७
कागिसो रबाडा	झे. यादव गो. पंड्या	४	३	१	०	१३३.३३
ॲनरिक नॉर्त्ये	नाबाद	१	१	०	०	१००.००
इतर धावा	(बा. १, ले.बा. ४, नो. १, वा.३)	९
एकूण	२० षटके (धावगती: ८.४५)	१६९/८		१३	८

फलंदाजी केली नाही: तबरेझ शम्सी
गडी बाद होण्याचा क्रम: १-७ (रीझा हेंड्रिक्स, १.३ ष), २-१२ (एडन मार्करम, २.३ ष), ३-७० (ट्रिस्टन स्टब्स, ८.५ ष), ४-१०६ (क्विंटन डी कॉक, १२.३ ष), ५-१५१ (हाइनरिक क्लासेन, १६.१ ष), ६-१५६ (मार्को यान्सिन, १७.४ ष), ७-१६१ (डेव्हिड मिलर, १९.१ ष), ८-१६८ ([कागिसो रबाडा, १९.५ ष),

भारत गोलंदाजी
गोलंदाज	षटके	निर्धाव	धावा	बळी	इकोनॉमी	वाईड	नो
अर्शदीप सिंग	४	०	२०	२	५.००	०	०
जसप्रीत बुमराह	४	०	१८	२	४.५०	०	०
अक्षर पटेल	४	०	४९	१	१२.२५	२	०
कुलदीप यादव	४	०	४५	०	११.२५	०	०
हार्दिक पंड्या	३	०	२०	३	६.६६	१	१
रवींद्र जडेजा	१	०	१२	०	१२.००	०	०