हवामान

मराठी मध्ये हवामान हा एखाद्या जागेचं किंवा प्रदेशाचं वातावरण दर्शविण्यासाठी वापरण्यात येणारा शब्द आहे. इंग्रजी मध्ये हवामान ह्या शब्दाची Weather आणि Climate अशी दोन वेगवेगळी भाषांतर करता येतील. ह्या दोन्ही भाषांतराचा अर्थ ही तितकाच भिन्न आहे.

Weather ह्या अर्थी वापरण्यात येणाऱ्या हवामान हा शब्द "वातावरणाची सद्य स्थिती" दर्शवितो. तर Climate ह्या अर्थी वापरण्यात येणारा हवामान हा शब्द "वातावरणाची किमान ३० वर्षे असलेली सरासरी स्थिती" दर्शवितो.

वातावरण म्हणजे, पृथ्वीच्या भोवती असणारे रंगहीन, गंधहीन, चवहीन वायूचे आवरण होय. एखाद्या प्रदेशाच्या हवामानाचा अभ्यास करावयाचा झाल्यास, त्या प्रदेशाचा ३२ ते ३५ वर्ष तेथील प्रदेशाचे निरीक्षण करावे लागते.

नायट्रोजन आणि ऑक्सिजन आतापर्यंत सर्वात सामान्य आहेत; कोरडी हवा सुमारे ७८ % नायट्रोजन (n२) आणि सुमारे २१ % ऑक्सिजन (o२) असते. आर्गॉन, कार्बन डाय ऑक्साईड (co२) आणि इतर बऱ्याच वायू देखील कमी प्रमाणात उपलब्ध आहेत; वातावरणातील वायूंचे मिश्रण 1% पेक्षा कमी बनवते. वातावरणात पाण्याची वाफ देखील समाविष्ट आहे. पाण्याच्या वाष्पाचे प्रमाण बरेच बदलते, परंतु सरासरी सुमारे १ % आहे. बरेच छोटे कण देखील आहेत - घन आणि द्रव - वातावरणात "फ्लोटिंग". या कणांना, ज्यांना शास्त्रज्ञ "एरोसोल" म्हणतात, त्यात धूळ, बीजाणू आणि परागकण, समुद्राच्या फवारण्यातील मीठ, ज्वालामुखीची राख, धूर आणि बरेच काही समाविष्ट आहे.

Climate ह्या अर्थी वापरल्या जाणारे जागतिक हवामान हे ५ प्रकारात विभागले जाऊ शकते.

• उष्णकटिबंधीय
• कोरडे
• समशीतोष्ण
• थंड
• ध्रुवीय

-