Jump to content

स्कंध

विविध भाषेत नाव
स्कंध
इंग्रजी aggregate, mass, heap
पालीखन्ध (khandha)
संस्कृतस्कन्ध (skandha)
बंगालीস্কন্ধ (skandha)
बर्मी साचा:My
(साचा:IPA-my)
चीनी蘊(T) / 蕴(S)
(pinyin: yùn)
जपानी五蘊
(rōmaji: go'un)
ख्मेरបញ្ចក្ខន្ធ
कोरियन온
(RR: on)
शान साचा:My
([khan2 thaa2])
तिबेटीཕུང་པོ་ལྔ་
(phung po lnga)
थाईขันธ์
व्हियेतनामीNgũ uẩn

बौद्ध धर्म

बौद्ध धर्म
त्रिरत्न
इतिहास
संकल्पना व शिकवण
बौद्ध साहित्य
आचरण
निर्वाण
संप्रदाय
देशनिहाय बौद्ध धर्म

स्कंध (संस्कृत) किंवा खंध (पाली) म्हणजे "ढीग, एकत्रीकरण, संकलन, गट" होय.[१]

व्युत्पत्ती आणि अर्थ

स्कंध हा एक संस्कृत शब्द आहे. त्याचा अर्थ "लोक, संख्या, एकंदर" असा होतो, सामान्यतः शरीराच्या संदर्भात, धड, कणा, प्रायोगिकरीत्या दर्शविलेले सकल शरीर किंवा मोठ्या प्रमाणातील संवेदना.[१] बौद्ध धर्मात, स्कंध हा पाच समूहाच्या संकल्पना आसल्याचे सांगतो व एक संवेदनशील आणि मानसिक व शारीरिक अस्तित्व समजावून सांगतो..[२][३][४] पाच समुच्चय किंवा ढीग : स्वरूप (पदार्थ किंवा शरीराचे) (रूपा), संवेदना (किंवा भावना, स्वरूपात प्राप्त होतात) (वेदना), धारणा (वेदना), मानसिक क्रिया किंवा संरचना (सजीवता), आणि चेतना (विजयन).[५][६][७] स्कंद 'व्यक्ती किंवा व्यक्तीच्या' विचारांचे खंडन करते आणि बौद्ध धर्माच्या अतः किंवा अत शिक्षणाचा समावेश करते. या सर्व गोष्टी आणि प्राण स्वतः नसल्याचा दावा करतात.[३][८][९] बौद्ध धर्मातील निष्ठावान ज्ञानाचा एक भाग म्हणजे "अत". "पाच समुच्चय" सिद्धान्त म्हणजे "जीव" हा केवळ पाच तात्पुरत्या गोष्टींच्या समूहापासून बनलेला आहे, त्यातील प्रत्येक गोष्ट "मी नाही" आणि "नाही स्वतः" . प्रत्येक "स्कंद" पदार्था नसल्याने रिक्त असतो.[१०][११]

संदर्भ आणि नोंदी

  1. ^ a b Monier, Monier (1872). A Sanskrit-English Dictionary. Oxford University Press. pp. ११४१.
  2. ^ Robert E. Buswell Jr.; Donald S. Lopez Jr. (2013). The Princeton Dictionary of Buddhism. Princeton University Press. pp. 708, 721–723, 827–828. ISBN 978-1-4008-4805-8.
  3. ^ a b Peter Harvey (2013). An Introduction to Buddhism: Teachings, History and Practices, 2nd Edition. Cambridge University Press. pp. 55–59. ISBN 978-0-521-85942-4.
  4. ^ Steven M. Emmanuel (2015). A Companion to Buddhist Philosophy. John Wiley & Sons. pp. 193, 232–233, 421–425. ISBN 978-1-119-14466-3.
  5. ^ Steven M. Emmanuel (2015). A Companion to Buddhist Philosophy. John Wiley & Sons. pp. 587–588. ISBN 978-1-119-14466-3.
  6. ^ Skandha Encyclopædia Britannica (2013)
  7. ^ Karunamuni ND (May 2015). "The Five-Aggregate Model of the Mind". SAGE Open. 5 (2).
  8. ^ Charles S. Prebish (2010). Buddhism: A Modern Perspective. Penn State Press. pp. 32–33. ISBN 0-271-03803-9.
  9. ^ Bina Gupta (2012). An Introduction to Indian Philosophy: Perspectives on Reality, Knowledge, and Freedom. Routledge. pp. 90–91. ISBN 978-1-136-65310-0.
  10. ^ Johannes Bronkhorst (2009). Buddhist Teaching in India. Wisdom Publications. pp. 30–31. ISBN 978-0-86171-811-5.
  11. ^ Ven. Analayo, 2006, Satipatthana: The direct path to realization, Chapter 10, Dhammas: The Aggregates, Cambridge, UK: Windhorse.