सिस्तानी लोक

सिस्तानी लोक (ऐतिहासिकदृष्ट्या " सकझाई " देखील म्हणतात) हे इराणी वंशाचे ^[१] मुख्यत्वे दक्षिण-पूर्व इराणमधील सिस्तान नावाच्या प्रदेशात आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या दक्षिण-पश्चिम अफगाणिस्तानात राहतात. ^[२]त्यांची भाषा फारसी आणि सिस्तानी बोली आहे. ^[३]

वंशाच्या बाबतीत, रॉलिन्सन हेरातच्या जमशीदींसह सिस्तानींना आर्य वंशाचे शुद्ध उदाहरण मानतो.^[४][५]

पूर्वी, सिस्तान लोक पार्थियन पहलवी, मध्य पर्शियन (सासानियन पहलवी) यासारख्या मध्य इराणी बोली बोलत होते आणि आता ते सिस्तानी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या पर्शियन भाषा बोली बोलतात.^[६] सिस्तानी हे सिथियन जमातीचे वाचलेले आहेत.^[७] सिथियन्स हा आर्यांचा शेवटचा गट होता ज्यांनी 128 बीसी मध्ये इराणमध्ये प्रवेश केला.^{[८][९][१०]} ते सिस्तान आणि बलुचिस्तान प्रांताच्या मध्य आणि उत्तर भागात राहतात. अलीकडच्या दशकांपासून, त्यांनी विविध राजकीय आणि हवामानाच्या कारणांमुळे इराणच्या इतर भागांमध्ये जसे की तेहरान आणि इराण च्या उत्तरेकडील गोलेस्तान येथे स्थलांतर केले आहे.

सिस्तानींनी त्यांचे नाव सकस्तान (" सकाची जमीन") वरून घेतले. शक ही सिथियन लोकांची एक जमात होती जी इराणी पठारावर स्थलांतरित झाली. या प्रदेशाचे जुने जुने पर्शियन नाव - साका वर्चस्वाच्या आधी - झारंका किंवा द्रांगियाना ("पाणी जमीन") होते.^[११]

बहुतेक सिस्तानी शिया धर्माचे पालन करतात. अपुष्ट अहवालांनुसार, बलुचिस्तान आणि सिस्तान प्रांतांमध्ये सिस्तानी लोकांचा वाटा 40% आणि अगदी 50% पर्यंत पोहोचू शकतो, परिणामी, अलिकडच्या दशकात तेहरान आणि गोलेस्तानमध्ये सिस्तानी लोकांचे स्थलांतर झाले आहे.^[१२]

अनुवांशिक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की सिस्तानी लोकांचा यझद आणि फार्स प्रांतातील पर्शियन लोकांसोबत एक सामान्य जनुक पूल आहे.^[१३]

1. ^ Barthold, Vasilii Vladimirovich (2014-07-14). An Historical Geography of Iran (इंग्रजी भाषेत). Princeton University Press. p. 69. ISBN 978-1-4008-5322-9.
2. ^ India, Survey of (1893). General Report (इंग्रजी भाषेत). In these days the Sakas of Mushki, and the Sakazai, the chief section of the fast diminishing Sajadi clan, all claim to be Brahuis.
3. ^ بهاری، محمدرضا.
4. ^ مشکور، محمدجواد (۱۳۷۱). جغرافیای جهان باستان. تهران: دنیای کتاب. ص. ص۶۵۱.
5. ^ بارتلد، ویلهلم (۱۳۷۷). جغرافیایی تاریخی ایران. ترجمهٔ همایون صنعتی زاده. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. ص. ص۸۲.
6. ^ अफशर, इराज. इराणचा चेहरा. p 302.
7. ^ مشکور، محمدجواد، جغرافیای تاریخی ایران باستان، ص۶۴۹.
8. ^ نفیسی، سعید (۱۳۸۴). تاریخ اجتماعی ایران در دوران پیش از تاریخ و آغاز تاریخ (ویراست به اهتمام عبدالکریم جربزه دار). تهران: اساطیر. صص. ص۵۷–۶۶۲.
9. ^ مشکور، محمدجواد، جغرافیای تاریخی ایران باستان، ص۶۴۹.
10. ^ عنایت الله، رضا، ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، ص ۶۳.
11. ^ طاهری، محمد، جایگاه و تاثیر قوم سکایی در تاریخ و شاهنامه فردوسی
12. ^ Лана Меджидовна Раванди-Фадаи. К вопросу о положении национальных и религиозных меньшинств (RU) // ИРАН: ИСТОРИЯ И СОВРЕМЕННОСТЬ : Сборник / Под ред. Л.М. Кулагиной, Н.М. Мамедовой; Сост. И.Е. Федорова, Л.М. Раванди-Фадаи.. — Москва: ИВ РАН; Центр стратегической конъюнктуры, 2014. — С. 271—274. Архивировано 14 марта 2023 года.
13. ^ Mahdi Aminikhah, Mir-Saeed Yekaninejad, Mohammad Hosein Nicknam, Farideh Khosravi, Mehrnaz Naroeinejad, Bita Ansaripour, Batol Moradi, Behrouz Nikbin, Ali Akbar Amirzarga. HLA Class I and Class II Genes Distribution of the Sistanis in Iran (ENG) // Iranian Journal of Immunology : журнал. — 2018. — Июнь (т. 15, № 2). — С. 97—111. Архивировано 26 ноября 2020 года.