शांती स्तूप

शांती स्तूप
सर्वसाधारण माहिती
प्रकार	स्तूप
ठिकाण	लेह जिल्हा, जम्मू आणि काश्मीर, भारत
पूर्ण	इ.स. १९९१

शांती स्तूप हा उत्तर भारतातील जम्मू आणि काश्मीरमधील लेह जिल्ह्यातील टेकडीवर एका बौद्ध पांढऱ्या गुंफाचे स्तूप आहे. हे इ.स. १९९१ मध्ये जपानी बौद्ध भिक्खु, ग्योमोयो नाकामुरा आणि पीस पॅगोडा मिशनचा एक भाग म्हणून बांधण्यात आले. शांती स्तूप चौदावे दलाई लामा यांनी नमूद केलेल्या बुद्धांच्या अवशेषांवर आधारित आहे.^[१] हे स्तूप केवळ त्याच्या धार्मिक महत्त्वामुळेच नव्हे तर सभोवतालच्या परिसराचे पॅनोरमिक दृश्ये प्रदान करण्याच्या ठिकाणामुळे देखील पर्यटकांचे आकर्षण बनले आहे.

शांती स्तूप हा जपानी बौद्ध व लडाख बौद्धांनी बांधलेला आहे. याची मूळ कल्पना १९१४ मध्ये निचीदात्सू फुजी (फुजी गुरुजी) यांनी केली होती. जगभरात शांती पगोडा आणि विहारे बांधणे हे निचीदात्सू फुजी यांचे ध्येय होते आणि भारतामध्ये बौद्ध धर्माचे पुनरुत्थान करण्याचा प्रयत्न करायचा होता.

एप्रिल १९८३ मध्ये शांती स्तूपाची निर्मिती भिक्खू ज्योमोयो नाकामुरा आणि कुशोक बकुला, नवी दिल्लीतील लडाखचे लामा, भारत सरकारच्या अल्पसंख्यक आयोगाचे सदस्य, भारताचे माजी राजदूत आणि भारताचे माजी आंतरराष्ट्रीय राजनयिक, यांच्या देखरेखीखाली झाले. हा स्तूप प्रकल्प लद्दाखी बौद्धांच्या मदतीने बांधला गेला, ज्यांनी स्वैच्छिक श्रम दिले आणि जपानच्या बौद्धांनी, भारताला बौद्धांचे "पवित्र" जन्मस्थान म्हणून मानले. इ.स. १९८४ मध्ये तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी स्तूपाला वाहून जाणाऱ्या रस्त्याचे बांधकाम मंजूर केले. शांती स्तूप बांधण्यासाठी राज्य सरकारने देखिल काही आर्थिक मदत केली. चौदावे दलाई लामा यांनी ऑगस्ट १९९१ मध्ये शांती स्तूपाचे उद्घाटन केले.^[२]

शांती स्तूपामध्ये सध्याच्या दलाई लामाचे छायाचित्र आहे. स्तूप दोन-स्तरीय रचना म्हणून तयार केले आहे. पहिल्या स्तरामध्ये प्रत्येक बाजूला हरीण असलेल्या धर्मचक्राची मध्यवर्ती रीलीज आहे. मध्यवर्ती सोनेरी बुद्ध प्रतिमा "धर्म चालू होण्याचे चक्र" (धर्मचक्र) दर्शविणारी व्यासपीठांवर बसते. दुसऱ्या स्तरावर बुद्धांचा "जन्म", बुद्धांचे निधन (परिनिर्वाण) आणि बुद्ध "देवतेला पराभूत करताना" असे दर्शन आहे. दोन्ही पातळीमध्ये लहान ध्यानधारणा करणाऱ्यांची बुद्धिमत्ता आहे.

शांती स्तूप जागतिक शांती आणि समृद्धीला चालना देण्यासाठी आणि २५०० वर्षांच्या बौद्ध धर्माच्या स्मरणार्थ बांधण्यात आले. हे जपान आणि लडाखच्या लोकांमधील संबंधांचे प्रतीक मानले जाते.

उद्घाटनानंतर, शांती स्तूप लोकप्रिय पर्यटन आकर्षण बनले आहे. द हिंदू यांच्या मते, हे लेह शहराभोवती "सर्वात प्रसिद्ध पर्यटन आकर्षण" आहे, तरीही त्याची वास्तू शैली लडाखी शैलीपेक्षा वेगळी आहे.^[३] शांती स्तूप लेह शहराला नजरेने पाहत आहे, शहराचे विस्तीर्ण दृश्य, चंग्स्पा गाव, नमाजील त्सो आणि अंतरावर पर्वत.^[४][५] शांती स्तूप पासून सर्वोत्तम दृश्ये प्रदान करण्यासाठी सूर्योदय आणि सूर्यास्ताचा विचार केला जातो. रात्रीच्या वेळी स्तूप प्रकाशात प्रकाशित होतो. पर्यटकांसाठी हा स्तूप सकाळी ५ ते रात्री ९ या वेळेत उघडा असतो.

३,६०९ मीटर (११,८४१ फूट) उंच असलेल्या लेह पॅलेसच्या समोर असलेल्या उंच टेकडीवर, आणि लेहपासून ५ कि.मी. (३.१ मैल) अंतरावर हा स्तूप स्थित आहे.^[६] डोंगराळ प्रदेशातून जाणाऱ्या रस्त्यावर ५०० पायऱ्या चढून स्तूपावर पोहोचले जाते.^[७]

• विश्वशांती स्तूप

विकिमीडिया कॉमन्सवर

शांती स्तूप

संबंधित संचिका आहेत