विजाणू

विजाणू
इतिहास
यांनी सुचविला	रिचर्ड लेमिंग (१८३८-१८५१) जॉर्ज स्टोनी (१८७४) व इतर
शोधक	जोसेफ जॉन थॉमसन
सर्वसाधारण माहिती
वर्गीकरण (सांख्यिकीप्रमाणे)	फर्मिऑन
संरचना	मूलभूत कण
कुळ	लेप्टॉन
पिढी	पहिली
अन्योन्यक्रिया	गुरूत्वाकर्षण, विद्युतचुंबकीय अन्योन्यक्रिया, अशक्त अन्योन्यक्रिया
चिन्ह	e-, ${\displaystyle \beta ^{-}}$
प्रतिकण	पॉझिट्रॉन
भौतिक गुणधर्म
वस्तुमान	०.५१०९९८९१०(१३)MeV/c२ ९.१०९३८२१५(४५)×१०-३१ kg ५.४८५७९९०९४३(२३)×१०-४ u
विद्युतभार	= -१ e १.६०२१७६४८७(४०)×१०−१९C −४.८०३×१०−१० esu
चुंबकीय आघूर्ण	−१.००११५९६५२१८१११ ${\displaystyle \mu _{B}}$
फिरक	१/२

विजाणू (इंग्रजी: Electron इलेक्ट्रॉन) हा अणूच्या अंतरंगातील एक पायाभूत कण आहे. विजाणूचा विद्युत प्रभार ‘उणे १’ (-१) आहे. सर्व विद्युतचुंबकीय घटना आणि रासायनिक बंध विजाणूंमुळेच घडतात.विद्युत, चुंबकत्व, रसायनशास्त्र आणि औष्णिक चालकत्व यासारख्या असंख्य शारीरिक घटनेत विजाणूची महत्त्वाची भूमिका असते आणि ते गुरुत्वीय, वीज चुंबकीय आणि कमकुवत सुसंवादात देखील भाग घेतात.एका विजाणूचे शुल्क असल्याने, त्यासभोवतालचे वीज क्षेत्र असते आणि ते विजाणू एखाद्या निरीक्षकाच्या अनुषंगाने फिरत असल्यास, ते म्हणाले की एखादा चुंबकीय क्षेत्र तयार करण्यासाठी निरीक्षक त्याचे निरीक्षण करेल. इतर स्त्रोतांमधून उत्पादित इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक फील्ड लॉरेन्त्झ फोर्स नियमानुसार विजाणूच्या हालचालीवर परिणाम करतात.इ

विजाणूचे वस्तुमान ९.१०९ × १०^−३१ किलो,^[१] किंवा एका अणुवस्तुमानांकाच्या ५.४८९ × १०^-४ पट असते. आईनस्टाईनच्या वस्तुमान-ऊर्जा अक्षय्यतेच्या नियमाप्रमाणे विजाणूमधील स्थितिज ऊर्जा ०.५११ × १०^६ eV (विजाणू-व्होल्ट) एवढी येते.^[२][३]

एका विजाणूचा वीजप्रभार -१.६०२ × १०^−१९ कूलोम एवढा असतो.^[१] हा वीजप्रभार इतर आण्विक कणांवरील प्रभारांची तुलना करण्यासाठी एकक म्हणून वापरला जातो.^[४]