राष्ट्रकुल खेळ
राष्ट्रकुल खेळ ही राष्ट्रकुल परिषदेमधील सभासद राष्ट्रांची एक क्रीडा स्पर्धा आहे. इ.स. १९३० सालापासून राष्ट्रकुल खेळ स्पर्धा दर चार वर्षांनी भरवले जातात. सुरुवातीस ब्रिटिश एम्पायर खेळ, नंतर इ.स. १९५४ पासून ब्रिटिश एम्पायर व राष्ट्रकुल खेळ व इ.स. १९७० पासून ब्रिटिश राष्ट्रकुल खेळ ह्या नावंनी ही स्पर्धा ओळखली जात असे. १९७८ साली राष्ट्रकुल खेळ हे नाव ह्या स्पर्धेला दिले गेले.
कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन ही लंडन येथे मुख्यालय असलेली संस्था ह्या खेळांचे आयोजन करण्यास जबाबदार आहे. राष्ट्रकुल खेळांत अनेक ऑलिंपिक खेळ तसेच इतर काही विशेष खेळ घेतले जातात.
राष्ट्रकुल परिषदेचे ५४ सदस्य असले तरीही राष्ट्रकुल खेळांमध्ये ७१ देश भाग घेतात. अनेक ब्रिटिश परकीय प्रदेश तसेच युनायटेड किंग्डममधील इंग्लंड, स्कॉटलंड, आयर्लंड व वेल्स हे घटक देश वेगवेगळे संघ पाठवतात.
आजवरच्या स्पर्धा
खेळ | वर्ष | यजमान | तारखा | स्पर्धा | प्रकार | सहभागी देश |
---|---|---|---|---|---|---|
ब्रिटिश साम्राज्य स्पर्धा | ||||||
I | १९३० | हॅमिल्टन, कॅनडा | १६ – २३ August | ६ | ५९ | ११ |
II | १९३४ | लंडन, इंग्लंड | ४ – ११ August | ६ | ६८ | १६ |
III | १९३८ | सिडनी, ऑस्ट्रेलिया | ५ – १२ February | ७ | ७१ | १५ |
IV | १९५० | ऑकलंड, न्यू झीलंड | ४ – ११ February | ९ | ८८ | १२ |
ब्रिटिश साम्राज्य व राष्ट्रकुल स्पर्धा | ||||||
V | १९५४ | व्हॅंकूव्हर, कॅनडा | ३० July – ७ August | ९ | ९१ | २४ |
VI | १९५८ | कार्डिफ, वेल्स | १८ – २६ July | ९ | ९४ | ३६ |
VII | १९६२ | पर्थ, ऑस्ट्रेलिया | २२ November – १ December | ९ | १०४ | ३५ |
VIII | १९६६ | किंग्स्टन, जमैका | ४ – १३ August | ९ | ११० | ३४ |
ब्रिटिश राष्ट्रकुल स्पर्धा | ||||||
IX | १९७० | एडिनबरा, स्कॉटलंड | १६ – २५ July | ९ | १२१ | ४२ |
X | १९७४ | क्राइस्टचर्च, न्यू झीलंड | २४ January – २ February | ९ | १२१ | ३८ |
राष्ट्रकुल स्पर्धा | ||||||
XI | १९७८ | एडमंटन, कॅनडा | ३ – १२ August | १० | १२८ | ४६ |
XII | १९८२ | ब्रिस्बेन, ऑस्ट्रेलिया | ३० September — ९ October | १० | १४२ | ४६ |
XIII | १९८६ | एडिनबरा, स्कॉटलंड | २४ जुलै – २ ऑगस्ट | १० | १६३ | २६ |
XIV | १९९० | ऑकलंड, न्यू झीलंड | २४ January – ३ February | १० | २०४ | ५५ |
XV | १९९४ | व्हिक्टोरिया, कॅनडा | १८ – २८ ऑगस्ट | १० | २१७ | ६३ |
XVI | १९९८ | क्वालालंपूर, मलेशिया | ११ – २१ सप्टेंबर | १५ | २१३ | ७० |
XVII | २००२ | मॅंचेस्टर, इंग्लंड | २५ जुलै – ४ ऑगस्ट | १७१ | २८१ | ७२ |
XVIII | २००६ | मेलबर्न, ऑस्ट्रेलिया | १५ – २६ मार्च | १६२ | २४५ | ७१ |
XIX | २०१० | दिल्ली, भारत | ३ – १४ ऑक्टोबर | १७३ | २७२ | ७१ |
XX | २०१४ | ग्लासगो, स्कॉटलंड | २३ जुलै – ३ ऑगस्ट | |||
XXI | २०१८ | गोल्ड कोस्ट, ऑस्ट्रेलिया | ४ – १५ एप्रिल |
2022= बर्मिंगहॅम इंग्लड
सहभागी देश व प्रदेश
|
१९५८–१९६२
|
टीपा:
- ^ एडनने १९६८ मध्ये राष्ट्रकुल सोडले.
- ^ १९६६ साली गयाना बनला.
- ^ १९७३ साली बेलिझ बनला.
- ^ १९६६ साली श्री लंका बनला.
- ^ Suspended from the Commonwealth and Games in २००९.[२]
- ^ १९५७ साली घाना बनला.
- ^ १९९७ साली राष्ट्रकुल सोडले.
- ^ Ireland was represented as a team from the whole of Ireland in १९३०, and from both the Irish Free State and Northern Ireland in १९३४. The Irish Free State became Ireland in १९३७ (but also known by its name in Irish Éire), formally left the Commonwealth when it declared that it was a Republic on १ January १९४९.
- ^ Competed from १९५८–१९६२ as part of Rhodesia and Nyasaland.
- ^ Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore federated as Malaysia in १९६३. Singapore left the federation in १९६५.
- ^ Joined Canada in १९४९.
- ^ Southern Rhodesia and Northern Rhodesia federated with Nyasaland from १९५३ as Rhodesia and Nyasaland which lasted till १९६३.
- ^ Divided into Southern Rhodesia and Northern Rhodesia in १९५३.
- ^ Zanzibar and Tanganyika federated to form Tanzania in १९६४.
- ^ Withdrew from the Commonwealth in २००३.
संदर्भ
- ^ contemporary illustrations show Green Flag used for the Irish team
- ^ "Fiji suspended from Commonwealth". The New Zealand Herald. २ September २००९. २५ September २०११ रोजी पाहिले.
बाह्य दुवे
- अधिकृत संकेतस्थळ Archived 2008-07-23 at the Wayback Machine.