मणिपुरी नृत्य
मणिपुरी ही मणिपूर राज्यातील अभिजात भारतीय नृत्यशैली आहे.[१]
स्वरूप
कृष्णभक्ती हा या नृत्यप्रकाराचा मुख्य गाभा आहे. [२]मणिपुरी शैलीचा उगम प्रामुख्याने पूजाविधी या स्वरूपात झाला. मणिपुरमध्ये वैष्णव पंथाच्या प्रसारासोबत या नृत्यास उत्तेजन मिळाले. पंधरावे ते अठरावे शतक हा मणिपुरी नृत्याच्या विकासाचा काळ मानला जातो. हे नृत्य शब्दाधारित असते.
प्रकार
मणिपुरी नृत्याची २ रूपे आहेत.
- रास
राधा कृष्ण गोपी या विषयावरिल नृत्य[२]
- संकीर्तन
संकीर्तन हे प्रामुख्याने पुरुषांद्वारा खोल (पंग) नावाचे वाद्य घेऊन केले जाते.
अन्य
१९१९ साली रवींद्रनाथ टागोर यांनी सिल्हेट येथील बिष्णुप्रिय़ा मणिपुरी लोकांचे नृत्य पाहिले. या नृत्याने प्रभावित होऊन त्यांनी याचे प्रशिक्षण शांतीनिकेतन येथे सुरू केले. त्यासाठी त्यांनी नीलेश्बर मुखर्जी, गुरू बुद्धिमन्त सिंह (त्रिपुरा) व गुरू सेनारिक सिंह राजकुमार (आसाम) यांना आमंत्रित केले.
- ^ Sanajaoba, Naorem (1988). Manipur, Past and Present: The Heritage and Ordeals of a Civilization (इंग्रजी भाषेत). Mittal Publications. ISBN 9788170998532.
- ^ a b Ph.D, Lavanya Vemsani (2016-06-13). Krishna in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Hindu Lord of Many Names: An Encyclopedia of the Hindu Lord of Many Names (इंग्रजी भाषेत). ABC-CLIO. ISBN 9781610692113.