भारताच्या राज्ये आणि प्रदेशांच्या राजधानीची शहरे
भारत हा अठ्ठावीस राज्ये व आठ केंद्रशासित प्रदेशांनी बनला आहे. प्रत्येक राज्यास स्वतःचे सरकार आहे. बहितांश केंद्रशासित प्रदेश हे केंद्र सरकारच्या प्रशासनाखाली आहेत.
राजधानी
खालील तक्त्यामध्ये,
- सरकारी कार्यालय आहे ती प्रशासकीय राजधानी आहे
- विधानसभा अधिवेशन भरते ती दुसरी राजधानी / अधिवेशनीय राजधानी आहे
- जेथे उच्च न्यायालय स्थित आहे ती न्यायालीन राजधानी आहे
- वर्ष हे ते शहर त्या राज्य किंवा प्रदेशाची राजधानी झाल्याचे आहे
- चौकटीत उ व हि म्हणजे विधान सभेचे उन्हाळी व हिवाळी अधिवेशन दाखवते.
भारतातील सर्व राज्य
केंद्रशासित प्रदेश
क्र. | राज्य/प्रदेश | प्रशासकीय | अधिवेशनीय | न्यायालीन | पासून | पूर्व राजधानी |
---|---|---|---|---|---|---|
१ | अंदमान आणि निकोबार | पोर्ट ब्लेर | — | कोलकाता (कोलकाता उच्च न्यायालय) | १९५६ | — |
२ | चंदिगढ | चंदिगढ[१०] | — | चंदिगढ (पंजाब व हरियाणा उच्च न्यायालय) | १९६६ | — |
३ | दादरा व नगर हवेली आणि दमण व दीव | दमण | — | मुंबई (मुंबई उच्च न्यायालय) | २०२० | — |
, ४ | जम्मू आणि काश्मीर | श्रीनगर (उ) जम्मू (हि) | श्रीनगर (उ) जम्मू (हि) (जम्मू आणि काश्मीर विधानसभा) | श्रीनगर (उ) जम्मू (हि) (जम्मू आणि काश्मीर आणि लडाख उच्च न्यायालय) | २०१९ | — |
५ | लक्षद्वीप | कवरत्ती | — | कोची (केरळ उच्च न्यायालय) | १९५६ | — |
६ | दिल्ली | नवी दिल्ली | नवी दिल्ली (दिल्ली विधानसभा) | नवी दिल्ली (दिल्ली उच्च न्यायालय) | १९५६ | — |
७ | पुडुचेरी | पुडुचेरी | पुडुचेरी (पुडुचेरी विधानसभा) | चेन्नई (मद्रास उच्च न्यायालय) | १९५४ | — |
८ | लडाख | लेह (उ) कारगिल (हि) | — | श्रीनगर (उ) जम्मू (हि) (जम्मू आणि काश्मीर आणि लडाख उच्च न्यायालय) | २०१९ | — |
टिप्पणी
- ^ आंध्र प्रदेश हे राज्य आंध्र राष्ट्रम व इतर तेलुगू बोलणारे प्रदेश मिळून बनले आहे. आंध्र राष्ट्रमची राजधानी कुर्नुल होती.
- ^ आसामपासून मेघालय वेगळा झाल्यानंतर १९७१ साली शिलॉॅंग हे शहर दोन्ही राज्यांची राजधानी होती.
- ^ इ.स. १८४३ सालापासून पणजी हे गोव्याची राजधानी आहे ज्यावेळी ते पोर्तुगालकडे होता.
- ^ कोची हे त्रावणकोर-कोचीनची राजधानी होती, जी १९५६ साली नवीन स्थापित केरळ राज्याचा भाग झाली.
- ^ १८६१ पासून १९५० पर्यंत नागपूर ही सेंट्रल प्रॉव्हिन्सेस व बेरारची राजधानी होती. १९५० साली ही मध्य प्रदेश राज्याची राजधानी झाली, १९५६ साली बेरार व विदर्भ हे बॉम्बे राज्याचे भाग झाले. नागपूर आता राजधानी शहर न राहल्याने १९६० साली ती महाराष्ट्राची दुसरी राजधानी झाली.
- ^ इ.स. १९५० साला पर्यंत मुंबई हे बॉम्बे प्रांताची राजधानी होती. नंतर मुंबई बॉम्बे राज्याची राजधानी झाली. हे बॉम्बे राज्य नंतर इ.स. १९६० सालात गुजरात व महाराष्ट्रात विभाजित झाले.
- ^ १९३६ सालापासून १९४७ पर्यंत लाहोर ही पंजाबची राजधानी होती. आता हे शहर पाकिस्तान मध्ये आहे.
- ^ इ.स. १८९० सालापासून गंगटोक ही सिक्कीमची राजधानी आहे. इ.स. १९७५ सालामध्ये सिक्कीम भारतात सामील झाले.
- ^ देहरादून ही उत्तराखंडची वर्तमान राजधानी आहे. गैरसैण प्रस्तावित राजधानी आहे.
- ^ चंदिगढ ही पंजाब व हरियाणा राज्यांची राजधानी आहे व एक केंद्रशासीत प्रदेश आहे.
संदर्भ
- तॉमस. मल्याळम मनोरमा वर्षपुस्तक २००३ पाने:६४९-७१४. Unknown parameter
|आयडी=
ignored (सहाय्य) - "भारतीय उच्चन्यायलय जागा व हुजूरमामला". ईस्टर्न बुक कंपनी. Unknown parameter
|अॅक्सेसमहिनादिनांक=
ignored (सहाय्य); Unknown parameter|अॅक्सेसवर्ष=
ignored (सहाय्य) - "आसाम विधान परिषदेचा एक संक्षिप्त ऐतिहासिक आढावा". आसाम विधान परिषद. Unknown parameter
|अॅक्सेसमहिनादिनांक=
ignored (सहाय्य); Unknown parameter|अॅक्सेसवर्ष=
ignored (सहाय्य)
भारताच्या राज्ये आणि प्रदेशांच्या राजधानीची शहरे | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
आंध्र प्रदेश: | हैदराबाद | हरियाणा: | चंदिगढ | महाराष्ट्र: | मुंबई | राजस्थान: | जयपूर | अंदमान आणि निकोबार: | पोर्ट ब्लेर |
अरुणाचल प्रदेश: | इटानगर | हिमाचल प्रदेश: | शिमला | मणिपूर: | इम्फाल | सिक्किम: | गंगटोक | चंदिगढ: | चंदिगढ |
आसाम: | दिसपूर | जम्मू आणि काश्मीर: | श्रीनगर | मेघालय: | शिलॉँग | तामिळनाडू: | चेन्नई | दादरा आणि नगर-हवेली: | सिल्वासा |
बिहार: | पटना | झारखंड: | रांची | मिझोरम: | ऐझॉल | त्रिपुरा: | आगरताळा | दिल्ली: | दिल्ली |
छत्तीसगड: | रायपूर | कर्नाटक: | बंगळूर | नागालँड: | कोहिमा | उत्तर प्रदेश: | लखनौ | दमण आणि दीव: | दमण |
गोवा: | पणजी | केरळ: | तिरुअनंतपुरम | ओरिसा: | भुवनेश्वर | उत्तराखंड: | डेहराडून | लक्षद्वीप: | कवरत्ती |
गुजरात: | गांधीनगर | मध्य प्रदेश: | भोपाळ | पंजाब: | चंदिगढ | पश्चिम बंगाल: | कोलकाता | पुडुचेरी: | पुडुचेरी |