पोप पॉल दुसरा

पोप पॉल दुसरा (फेब्रुवारी २३, इ.स. १४१७:व्हेनिस-जुलै २६, इ.स. १४७१:रोम) हा पंधराव्या शतकातील पोप होता. याचे मूळ नाव पियेत्रो बार्बो होते.

व्हेनिसमध्ये जन्मलेला पियेत्रो पोप युजिन चौथ्याचा पुतण्या होता. आपला काका पोप झाल्याचे पाहून पियेत्रोने धर्मगुरू होण्याचे ठरवले. त्याची प्रगती असाधारण होती. इ.स. १४४०मध्ये तो कार्डिनल झाला ऑगस्ट ३०, इ.स. १४६४ रोजी त्याची एकमताने पोपपदी निवडणुक झाली.

निवडणुकीपूर्वी पियेत्रोने जाहीर केले होते की पोप झाल्यावर तो क्युरियातील वशिलेबाजी मोडून काढेल व तुर्कस्तानशी युद्ध सुरू करेल. पण एकदा पोप झाल्यावर त्याने आपला शब्द फिरवला. त्यामुळे इतर कार्डिनलांचा त्याच्यावरील विश्वास कमी झाला.

इ.स. १४६६मध्ये पॉलने चर्चमधील नोकरशाही कमी करण्याचे धोरण अवलंबिले. त्याअंतर्गत त्याने कॉलेज ऑफ ऍब्रिव्हियेटर्स, जे पोपचे लिखाण प्रसिद्ध करण्याची संस्था होती, बंद करण्याचे ठरवले. त्यामुळे तेथील कवी, भाट व लेखक संतापले. प्लॅटिना नावाच्या त्यातील एकाने पोपला धमकीवजा पत्र लिहीले. त्याबद्दल त्याला पकडण्यात आले पण नंतर सोडून दिले गेले. पण नंतर संधी मिळताच त्याला पोपविरुद्ध कारस्थाने केल्याबद्दल पुन्हा पकडले गेले व अन्य विसंवादी व्यक्तींबरोबर त्याचा छळही करण्यात आला. प्लॅटिनाने नंतर व्हिटे पॉॅंटिफिकम नावाचे पोपची निंदा करणारे पुस्तक लिहीले.

पॉलने चर्चमधील नोकरशाही व वशिलेबाजी कमी केली. त्याचा निःपक्षपातीपणाही ख्यात होता. पॉलचे परराष्ट्रधोरण यथातथाच होते. बोहेमियाचा राजा जॉर्जने तुर्कस्तानवर स्वारी करण्याची तयारी दाखवली असताना पॉलने त्याला नकार दिला इतकेच नव्हे तर त्याला अधर्मी ठरवून जॉर्जला आपल्यासमोर हजर होण्याचे फरमान सोडले. जॉर्जने नकार दिल्यावर पॉलने त्याला बोहेमियाच्या राज्यपदावरून पदच्युत केले. जॉर्जने पोपविरुद्ध लढण्याचे ठरवले व त्याला साथही मिळाली. हे पाहून पॉलने मवाळपणा अंगिकारला व संधी करण्याचे ठरवले. प्रत्यक्ष संधी होण्याआधीच पोप पॉल दुसरा जुलै २६, इ.स. १४७१ रोजी मृत्यू पावला.

पॉल हा ऐशारामी पोप होता. त्याला स्वतःच्या देखणेपणाबद्दल इतका अभिमान होता की त्याने आपले नाव बदलून पोप फॉर्मोसस (देखणा) दुसरा असे ठेवण्याचे योजिले होते पण त्याच्या हितचिंतकांनी त्यापासून पॉलला परावृत्त केले.