ज्ञानेश महाराव

ज्ञानेश महाराव
जन्म नाव	ज्ञानेश रामकृष्ण महाराव
टोपणनाव	महाराव
जन्म	जून ११ , १९६० मुंबई, महाराष्ट्र, भारत
राष्ट्रीयत्व	भारतीय
कार्यक्षेत्र	संपादक, पत्रकार, लेखक, साहित्य, नाटककार, अभिनेता
भाषा	मराठी
वडील	रामकृष्ण महाराव

ज्ञानेश महाराव हे मराठी साप्ताहिक "चित्रलेखा"चे संपादक आहेत. ते १९८५ सालापासून पत्रकारिता क्षेत्रात कार्यरत आहेत. ते १९८५ ते १९८९ सालापर्यंत "विवेक" या मराठी साप्ताहिकाचे सहाय्यक-संपादक होते. जून १९८९ पासून आजपर्यंत ते मराठी साप्ताहिक "चित्रलेखा"चे संपादक म्हणून काम बघत आहेत.^[१] त्यांनी २० पेक्षा अधिक मराठी पुस्तके लिहिली आहेत. परखड लेखक, वक्ते - व्याख्याते अशीही त्यांची ओळख आहे. त्यांनी विविध विषयांवर सडेतोड लेखन केले आहे.

लातूर येथे २६ ते २८ नोव्हेंबर २०११ या काळात झालेल्या ४ थ्या राज्यस्तरीय समतावादी साहित्य संमेलनाचे ते संमेलनाध्यक्ष होते.

२००६ मध्ये ज्ञानेश महाराव ह्यांनी स्वतः लिहिलेले संगीत "जिंकू या दाही दिशा" हे महानायकांचे महानाटक मराठी रंगमंच्यावर उतरविले. त्यांचे हे पहिलेच नाट्य लेखन आहे. ह्या नाटकातून त्यांनी अस्सल कलावंताची सामाजिक जाणीव, राजकीय व सामाजिक वर्तमानाबद्दलचा तीव्र असंतोष प्रकट केला आहे. ह्या नाटकात त्यांनी इतिहासातील आदर्श व्यक्तिमत्त्वांची सध्या त्यांनाच बोलावून जणू त्यांची साक्षच घेतली आहे. त्यांच्या नावाने आज बाजार करणाऱ्यांना अशा व्यक्तींच्या खऱ्या कर्तुत्वाचा पुराव्यानिशी वर्तमानाचा अन्वयार्थ लावून नामोहरम केले आहे. छत्रपती शिवाजी, महात्मा फुले, राजर्षी शाहू महाराज, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, तसेच सावित्रीबाई फुले व जिजाबाई ह्यांच्या सारख्या व्यक्ती आज जर हयात असत्या तर त्यांनी आजचे समाजकारण किंवा राजकारण कसे हाताळली असती हे या नाटकातून सर्वांना बघायला मिळते. हे नाटक सादर करतांना त्यांनी पोवाडे, शाहिरी कवनं, लावणी या सारख्या पारंपारिक लोककलाकृतींचा उपयोग करत एकूण चरित्र कथनाचा उद्देश आणि मथितार्थ रोमहर्षक व तडफदारपणे मांडून मनोरंजनातून समाज प्रबोधनच केले आहे.

"संगीत घालीन लोटांगण" ^[२८] हे त्यांनी लिहिलेले दुसरे नाटक. या नाटकात बुवाबाजीचा दंभस्फोट करून, आजचे भोंदुबाबा, त्यांचे स्वार्थी शिष्यगण, भोळे भाविक, राजकारणी आदींची उत्कृष्ट चित्रण करून भोंदुगिरी व अंधविश्वासावर नाटकात सडकून टीका करण्यात आली आहे. एका अत्यंत महत्त्वाच्या विषयाला हे नाटक हात घालतं व सर्वसामान्यांना भोंदूगिरीपासून परावृत्त करण्याचा प्रयत्न करत. केवळ सस्तं मनोरंजन न करता मनोरंजनाच्या अवगुंठनातून लोकांना शहाणं करण्याचा प्रयत्न करतं. हे नाटक ६०-७० च्या दशकातील कलापथकाच्या नाटकप्रकाराप्रमाणे मुक्तनाट्यात रंजनाबरोबर प्रबोधनाचा जनजागरणाचा प्रयत्न करतांना दिसत. झी गौरव पुरस्कार २०१० च्या नामांकनात व्यावसायिक नाटक विभागातील "उत्कृष्ठ पार्श्वसंगीत" साठी चंद्रकांत कोळी व सुभाष खराटे ह्यांचे "संगीत घालीन लोटांगण" साठी नामांकन झाले होते.^[२९]

• मराठी साप्ताहिक "चित्रलेखा"
• मराठी साप्ताहिक "विवेक" Archived 2013-04-08 at the Wayback Machine.
• मुंबई मराठी पत्रकार संघ Archived 2013-03-14 at the Wayback Machine.

1. ^ http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=145774 ^{[मृत दुवा]}
2. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
3. ^ http://www.dnaindia.com/mumbai/report_despite-split-uncle-loved-raj-thackeray_1765969
4. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
5. ^ "संग्रहित प्रत". 2013-06-24 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
6. ^ http://www.delhipubliclibrary.in/cgi-bin/koha/opac-MARCdetail.pl?biblionumber=67290
7. ^ http://www.mumbaitheatreguide.com/dramas/reviews/jinkuya_dahahidisha.asp
8. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
9. ^ http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=254234:2012-10-06-16-35-54&catid=364:2011-08-26-09-11-11&Itemid=368 ^{[मृत दुवा]}
10. ^ "संग्रहित प्रत". 2016-03-21 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-28 रोजी पाहिले.
11. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
12. ^ "संग्रहित प्रत". 2017-11-07 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
13. ^ http://prahaar.in/mahamumbai/1458 Archived 2013-03-10 at the Wayback Machine. या दुव्याची वेबॅक मशिनवरील आवृत्ती (संदर्भित दुव्यात त्रुटी जाणवल्याने वेबॅक मशिन वापरुन ही आवृत्ती मिळवलेली आहे.)
14. ^ "संग्रहित प्रत". 2013-07-02 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
15. ^ http://marathiactors.blogspot.in/2012/09/sangeet-soubhadra-marathi-play-cast.html
16. ^ http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshowarchive.cms?msid=117420 Archived 2013-06-29 at Archive.is विदागारातील आवृत्ती (विदागारातील आवृत्ती वेबॅक मशिनवर)
17. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
18. ^ "संग्रहित प्रत". 2012-06-20 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
19. ^ http://www.manogat.com/node/18439
20. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
21. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
22. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
23. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
24. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
25. ^ "संग्रहित प्रत". 2014-01-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
26. ^ "संग्रहित प्रत". 2016-03-03 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-22 रोजी पाहिले.
27. ^ http://onlinenews1.lokmat.com/staticpages/editions/2013-01-12/main/DetailedNews-All.php?nid=AhmedNagarEdition-12-1-12-01-2013-0aaf2&ndate=2013-01-12&editionname=ahmednagar^{[permanent dead link]}]
28. ^ "संग्रहित प्रत". 2016-03-09 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-04-28 रोजी पाहिले.
29. ^ http://marathimaya.in/menu_karamanuk/june2010_lekh24.html^{[permanent dead link]}