जनता दलापासून फुटलेल्या पक्षांची यादी
जनता दलाची स्थापना ही जयप्रकाश नारायण यांच्या जयंतीदिनी ११ ऑक्टोबर १९८८ रोजी व्ही. पी. सिंग यांच्या नेतृत्वाखाली जनता पक्ष, लोक दल, भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस (जगजीवन) आणि जन मोर्चा यांच्या विलीनीकरणाद्वारे करण्यात आली होती.[१][२]
१९९६ च्या भारतीय सार्वत्रिक निवडणुकांपर्यंत जनता दल हळूहळू विविध लहान गटांमध्ये विखुरले गेले; मुख्यत्वे प्रादेशिक पक्ष बिजू जनता दल, राष्ट्रीय जनता दल, जनता दल (धर्मनिरपेक्ष) आणि जनता दल (युनायटेड).[३]
काही फुटलेल्या संघटना स्वतंत्र पक्ष म्हणून फोफावल्या आहेत, तर काही निकामी झाल्या आहेत, तर काही मूळ पक्षात किंवा इतर राजकीय पक्षांमध्ये विलीन झाल्या आहेत.
फुटलेल्या पक्षांची यादी
| वर्ष | नवा पक्ष | संस्थापक | प्रदेश | स्थिती |
|---|---|---|---|---|
| १९९० | समाजवादी जनता पक्ष (राष्ट्रीय) | चंद्रशेखर | उत्तर प्रदेश | रद्द झाले |
| १९९० | जनता दल (गुजरात) | चिमणभाई पटेल, छबिलदास मेहता | गुजरात | रद्द झाले |
| १९९० | जनता दल (अजित) | अजित सिंग | उत्तर प्रदेश | १९९० च्या दशकाच्या सुरुवातीला भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस मध्ये विलीन झाले |
| १९९२ | समाजवादी पक्ष | मुलायम सिंह यादव | उत्तर प्रदेश | सक्रिय |
| १९९४ | समता पक्ष | जॉर्ज फर्नांडिस, नितीश कुमार | बिहार | सक्रिय. २०२२ मधील नेता उदय मंडल.[४][५] |
| १९९७ | इंडियन नॅशनल लोक दल | देवीलाल | हरियाणा | सक्रिय |
| १९९७ | बिजू जनता दल | नवीन पटनायक | ओडिशा | सक्रिय |
| १९९७ | राष्ट्रीय जनता दल | लालू प्रसाद यादव, रघुवंश प्रसाद सिंग, कांती सिंग | बिहार | सक्रिय |
| १९९८ | लोक शक्ती | रामकृष्ण हेगडे | कर्नाटक | जनता दल (संयुक्त) मध्ये विलीन झाले. |
| १९९८ | राष्ट्रीय लोक दल | अजित सिंह | उत्तर प्रदेश | सक्रिय |
| १९९९ | जनता दल (धर्मनिरपेक्ष) | एच. डी. देवे गौडा | कर्नाटक | सक्रिय |
| २००० | लोक जनशक्ती पक्ष | रामविलास पासवान | बिहार | दोन तुकडे झाले. |
| २००३ | जनता दल (संयुक्त) | जॉर्ज फर्नांडिस, नितीश कुमार, शरद यादव, रामकृष्ण हेगडे | नागालँड, बिहार आणि अरुणाचल प्रदेश | सक्रिय |
| २००९ | राष्ट्रीय जन मोर्चा | अजेय प्रताप सिंह | उत्तर प्रदेश | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस मध्ये विलीन झाले |
| २०१० | समाजवादी जनता दल (लोकशाही) | एम. पी. वीरेंद्र कुमार | केरळ | २९ डिसेंबर २०१४ ला जनता दल (संयुक्त) मध्ये विलीन झाले |
| २०१३ | राष्ट्रीय लोक समता पक्ष | उपेन्द्र कुशवाहा | बिहार | १४ मार्च २०२१ ला जनता दल (संयुक्त) मध्ये विलीन झाले |
| २०१४ | समाजवादी जनता दल | व्ही..व्ही. राजेंद्रन | केरळ | सक्रिय |
| २०१५ | हिंदुस्थानी अवाम मोर्चा (धर्मनिरपेक्ष) | जीतन राम मांझी | बिहार | सक्रिय |
| २०१५ | जन अधिकार पार्टी (लोकतांत्रिक) | पप्पू यादव | बिहार | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस मध्ये विलीन झाले |
| २०१८ | प्रगतशील समाजवादी पार्टी (लोहिया) | शिवपाल सिंह यादव | उत्तर प्रदेश | समाजवादी पक्ष मध्ये विलीन झाले |
| २०१८ | जननायक जनता पार्टी | अजय सिंह चौटाला, दुष्यंत चौटाला | हरियाणा | सक्रिय |
| २०१८ | लोकतांत्रिक जनता दल | शरद यादव | बिहार व केरळ | राष्ट्रीय जनता दल मध्ये विलीन झाले |
| २०२१ | राष्ट्रीय लोक जनशक्ती पक्ष | पशुपती कुमार पारस | बिहार | सक्रिय |
| २०२१ | लोक जनशक्ती पक्ष (रामविलास) | चिराग पासवान | बिहार | सक्रिय |
| २०२३ | राष्ट्रीय लोक जनता दल | उपेन्द्र कुशवाहा | बिहार | सक्रिय. २०२४ मध्ये राष्ट्रीय लोक मोर्चा असे नाव झाले. |
संदर्भ
- ^ N. Jose Chander (1 January 2004). Coalition Politics: The Indian Experience. Concept Publishing Company. pp. 35–. ISBN 978-81-8069-092-1. 31 October 2015 रोजी पाहिले.
- ^ India Since Independence: Making Sense of Indian Politics. Pearson Education India. 2010. pp. 334–. ISBN 978-81-317-2567-2. 20 July 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "Lalu green signal for Janata Parivar unity". Madan Kumar. The Times of India. 5 April 2015. 1 November 2015 रोजी पाहिले.
- ^ "BBCHindi". www.bbc.com. 2022-04-25 रोजी पाहिले.
- ^ "महंगाई व बेरोजगारी के खिलाफ किया प्रदर्शन". Hindustan (hindi भाषेत). 2022-04-25 रोजी पाहिले.CS1 maint: unrecognized language (link)