गुलाबजाम

गुलाबजांब (मराठी लेखनभेद: गुलाबजाम) हा भारतीय उपखंडात प्रचलित असणारा, मिठाई वर्गातील खाद्यपदार्थ आहे. खव्यात काही प्रमाणात मैदा मिसळून केलेल्या गोळ्यांपासून गुलाबजाम बनवले जातात. हे गोळे तेलात तळून नंतर साखरेच्या पाकात बुडवून ठेवले जातात. काही वेळा या साखरेच्या पाकात वेलदोडा, गुलाबपाणी, केशर, केवडा यांचा स्वाद दिला जातो. साखरेच्या पाकातल्या गुलाबजामप्रमाणेच साखरेत घोळवलेले सुके गुलाबजामदेखील काही ठिकाणी बनवले जातात.

भारतीय उपखंडाखेरीज तुर्कस्तानात केमालपाशा तात्लिसी (अर्थ: केमाल पाशा मिठाई) नावाचा गुलाबजामसारखा खाद्यपदार्थ बनवला जातो. स्थानिक चिझाच्या गोळ्यांना साखरेच्या पाकात बुडवून तो खाद्यपदार्थ बनवतात. काही ठिकाणी रव्याचे गुलाबजाम ही बनवतात.

खवा व मैदा याचे मिश्रण करून त्याचे कणकेसारख्या पोताचे मिश्रण बनवतात, या मिश्रणाचे हातांवर वळून गोल किंवा अंडगोल आकारात गोळे बनवले जातात. मग हे गोळे मंद आचेवर उकळत ठेवलेल्या तेलात तळले जातात. गोळे तळून झाल्यावर साखरेच्या पाकात टाकले जातात.

साखरेचा पाक बनवण्यासाठी पाण्यात साखर घालून त्यास उकळी येईपर्यंत तापवले जाते. पाण्यात साखर विरघळल्यानंतर साखरेचा पाक तयार होतो. स्वादासाठी त्यात वेलदोड्याची पूड, केशर गुलाबपाणी किंवा केवड्याचा अर्क टाकला जातो.

मूळ : गुलाबजाम प्रथम मध्ययुगीन भारतात तयार केला गेला होता आणि मध्य आशियाई तुर्किक आक्रमकांनी भारतात आणलेल्या भांडणातून ते प्राप्त झाले होते. इतर सिद्धांत असा दावा करतात की तो चुकून मुघल सम्राट शाहजहांच्या वैयक्तिक शेफने तयार केला होता.

गुलाब हा शब्द गुलाबच्या पाण्याने सुगंधित सिरपचा संदर्भ घेत, गोल (फुल) आणि (पाणी) या पर्शियन शब्दातून आला आहे. "जामुन" किंवा "जाम" हा हिंदी भाषेचा सिझिझियम जाम्बोलानम आहे, जो एक आकार आणि आकार असलेला भारतीय फळ आहे, ज्याला सामान्यतः ब्लॅक मनुका म्हणून ओळखले जाते. साखरेच्या पाकात एक तळलेली चवदार पदार्थ म्हणूनही जमुनची व्याख्या केली जाते. अरब मिष्टान्न लूकमत अल-कादी गुलाब जामुनसारखेच आहे, जरी त्यात वेगळी पिठ वापरली जाते. पाक इतिहासकार मायकेल क्रोन्डलच्या मते लूकमत अल-कादी आणि गुलाब जामुन दोघेही पर्शियन डिशमधून घेतलेले असू शकतात आणि गुलाब पाण्याचे सिरप त्या दोघांमध्ये सामान्य संबंध आहे. ^[१]

विकिमीडिया कॉमन्सवर

गुलाबजाम

संबंधित संचिका आहेत