गवयाद्य

गवयाद्य
गवयाद्य प्राण्यांच्या तोंडाचा जबडा
प्रजातींची उपलब्धता
पाळीव
शास्त्रीय वर्गीकरण
वंश: पृष्ठवंशी जात: सस्तन वर्ग: युग्मखुरी कुळ: गवयाद्य

गवयाद्य हे रवंथ करणाऱ्या कणाधारी सस्तन प्राण्यांचे कूळ आहे. हे खुरधारी प्राणी असून युग्मखुरी या वर्गात यांची गणना होते. युग्मखुरी/द्विखुरी म्हणजे ज्यांच्या पायाची पुढील दोन बोटे दोन खुरांमध्ये विभाजित झाली असून उर्वरित तीन बोटे अनुपस्थित किंवा थोडे वर, पाठीमागच्या बाजूला वळलेली असतात.

या कुळात आजमितीला जवळपास १४० पेक्षा जास्त जातकुळी असून त्यात प्रामुख्याने गाय, म्हैस, उंट, हरीण, जिराफ हे प्राणी मोडतात

या प्राण्यांना वरच्या जबड्यातील पुढचे दात नसतात. त्याऐवजी कडक भाग असतो ज्याला डेंटल पॅड असे म्हणता. चारा खाताना ही जनावरे जिभेने चारा तोंडात ओढून अर्धवट चावून तुकडे स्वरूपात गिळतात. यांच्या आमाशयाचे चार भाग असतात. आतड्या ऐवजी अन्न जठरात पचायला सुरू होते. यांची दुसरी विशेषता म्हणजे यातील डुक्कर वर्गीय प्राणी वगळता बहुतेक प्राणी हे रवंथ करणारे आहेत. रवंथ करणे म्हणजे प्रथम हे प्राणी चारा भराभर अर्धवट चावून तुकडे स्वरूपात गिळतात. हा चारा जठराच्या पहिल्या कप्प्यात जाऊन बसतो. नंतर निवांतपणे बसून पहिल्या कप्प्यातील चाऱ्याचे मोठमोठे घास परत तोंडात ओढून व्यवस्थित चर्वण केले जाते आणि मग तो घास पुढील प्रक्रियेसाठी जठराच्या पुढच्या कप्प्यात जातो. ^[१]

• सस्तन प्राणी
• गाय
• उंट