खवल्या मांजर

खवल्या मांजर Paleocene–Recent PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
शास्त्रीय वर्गीकरण
वंश: कणाधारी जात: सस्तन वर्ग: फॉलिडोटा (Pholidota) कुळ: मॅनिडी (Manidae) जातकुळी: मॅनिस (Manis)

खवल्या मांजर (इंग्लिश: Pangolin, पॅंगोलिन) हा फॉलिडोटा वर्गातल्या मॅनिडी कुळातील मॅनिस प्रजातीतील सस्तन प्राणी आहे. हा आफ्रिका व आशिया येथील उष्ण कटिबंधीय भागांमध्ये आढळतो. ज्याची त्वचा खवल्यांनी आच्छादलेली असते असा हा एकमेव सस्तन प्राणी आहे. हे खवले शृंगप्रथिन या पदार्थापासून बनलेले असतात (प्राण्याची नखे व गेंड्याचे शिंगसुद्धा शृंगप्रथिनांपासून बनते). खवल्या मांजर  किंवा स्केली ॲंट इटर्स सस्तन प्राणी आहेत. मॅनिडे या विद्यमान कुटुंबात तीन पिढ्या आहेत: मनिस, ज्यात आशियामध्ये राहणाऱ्या चार प्रजाती आहेत; आफ्रिकेत राहणाऱ्या दोन प्रजातींचा समावेश असलेल्या फाटागिनस; आणि स्मट्सिया, ज्यात आफ्रिकेत राहणाऱ्या दोन प्रजातींचा समावेश आहे.  या प्रजाती आकार 30 ते 100 सेमी (12 ते 39 इंच) पर्यंत आहेत. नामशेष झालेल्या खवल्या मांजराच्या प्रजाती देखील ज्ञात आहेत.

खवल्या मांजरा मध्ये आपली त्वचा कव्हर करणारी मोठी, संरक्षणात्मक केराटीन स्केल्स असतात; या वैशिष्ट्यासह ते फक्त ज्ञात सस्तन प्राणी आहेत. ते प्रजातींवर अवलंबून पोकळ झाडे किंवा बिळामध्ये राहतात. खवल्या मांजर निशाचर आहेत आणि त्यांच्या आहारात प्रामुख्याने मुंग्या आणि वाळवी असतात, जे ते आपल्या लांब जीभ वापरून घेतात. ते एकटे प्राणी आहेत, केवळ प्रजनना साठी भेटतात आणि सुमारे एक ते तीन अपत्यांची पैदास करून त्यांना दोन वर्षे वाढवतात. त्यांच्या मांसाचे आणि तराजूंसाठी शिकार करून आणि त्यांच्या नैसर्गिक निवासस्थानाच्या जंगलतोडातून पेंगोलिनसला  धोका निर्माण झाला आणि जगातील सर्वात जास्त अवैधरीत्या सस्तन प्राणी आहेत. पॅनोलिनच्या आठ प्रजातींपैकी चार (फाटागिनस टेट्राडॅक्टिला, पी. ट्राइक्युपसिस, स्मुत्सिया गिगॅन्टेआ, आणि एस. टेमिन्कीइ) असुरक्षित म्हणून सूचीबद्ध आहेत, दोन (मनीस क्रॅसिकाडाटा आणि एम. पुलियोनेसिस) धोकादायक म्हणून सूचीबद्ध आहेत, आणि दोन (एम. पेंटाटाक्टिला आणि एम. इंटरनेशनल युनियन फॉर कॉन्झर्व्हेशन ऑफ नेचर रेड लिस्ट, धमकी दिलेल्या प्रजातींच्या यादीतील आहेत.

डोक्याचा वरच्या भाग, पाठ, शरीराचा बाजूचा भाग, संपूर्ण शेपटी व दोन्ही पायांच्या बाजूचा भाग, हे सर्व एकावर एक असलेल्या धारदार खवल्यांनी झाकलेले असतात. खवल्या मांजराच्या पोटावर विरळ व राठ केस असतात. खवल्यांमध्येसुद्धा थोडे केस असतात.^[१].

स्वसंरक्षणासाठी खवले मांजर शरीराचे वेटोळे करून घेते. ते आपले खवले उंचावू शकते. असे केले की खवल्यांच्या धारदार कडा बाहेरच्या दिशेला रोखल्या जातात.^[२].

व्युत्पत्ती

पेंगोलिन हे नाव मलय शब्द पेंग्गुलिंगमधून आले आहे, ज्याचा अर्थ "जो रोल अप करते". []] तथापि, स्टॅंडर्ड मलय मधील आधुनिक नाव दहापट आहे, तर इंडोनेशियात ते थरथरते आहे.

मनीस (लिनेयस, 1758), फाटागिनस (राफिनेस्क, 1821) आणि स्मूटिया (ग्रे, 1865) या तीन सामान्य नावांच्या व्युत्पत्तीचा कधीकधी गैरसमज केला जातो.

कार्ल लिनेयस (१५५८) ने नव-लॅटिन जनरिक नावाचा शोध लावत लॅटिन पुल्लिंगी बहुवार्ता मानेस या स्त्रीच्या विलक्षण स्वरूपाच्या रूपात शोधला, प्राण्यांच्या विचित्र स्वरूपाच्या नंतर, आत्माचा एक प्रकारचा प्राचीन रोमन नाव.

ईस्ट इंडीजमधील फाटागिन किंवा फाटगेन नावाच्या स्थानिक नावाच्या कॉंट बफन (१७६३)च्या नंतर फ्रेंच शब्द फाटागिनमधून कॉन्स्टॅंटाईन राफिनेस्क (१21२१) यांनी फाओटिनस नावाचे नव-लॅटिन जेनेरिक नाव बनविले.

ब्रिटिश निसर्गवादी जॉन एडवर्ड ग्रे यांनी दक्षिण आफ्रिकेचा प्रकृतिविद् जोहान्स स्मट्स (१८०८-१८६९) साठी स्मसिया नावाचे नाव ठेवले.  1832 मध्ये सस्तन प्राण्यांवर ग्रंथ लिहिणारे पहिले दक्षिण आफ्रिकन (ज्यामध्ये त्यांनी मॅनिस टेमिन्की नावाची प्रजाती वर्णन केली).

साचा:वाईल्ड लाइफ