क्रिकेट विश्वचषक पात्रता प्रक्रिया
क्रिकेट विश्वचषक पात्रता प्रक्रिया ही राष्ट्रीय क्रिकेट संघांना क्रिकेट विश्वचषकसाठी पात्र होण्यासाठी करावी लागते. क्रिकेट विश्वचषक हा एक जागतिक कार्यक्रम आहे आणि पात्रता स्पर्धकांची संख्या १०० वरून १०-१४ पर्यंत कमी करण्यासाठी वापरली जाते. विश्वचषकाच्या जवळपास ७ वर्षांपूर्वी पात्रता प्रक्रिया सुरू झाली आहे.
इतिहास
१९७५ मधील पहिल्या विश्वचषकापासून ते २०१९ च्या विश्वचषकापर्यंत, भाग घेणारे बहुसंख्य संघ आपोआप पात्र ठरले. २०१५ विश्वचषकापर्यंत हे मुख्यतः आयसीसी चे पूर्ण सदस्यत्व असल्यामुळे होते आणि २०१९ विश्वचषकासाठी हे मुख्यतः आयसीसी एकदिवसीय चॅम्पियनशिपमधील क्रमवारीत स्थान मिळवून होते.
१९७९ मधील दुसऱ्या विश्वचषकापासून ते २०१९ च्या विश्वचषकापर्यंत, आपोआप पात्र ठरलेले संघ पात्रता प्रक्रियेद्वारे विश्वचषकासाठी पात्र ठरलेल्या थोड्या संख्येने सामील झाले आहेत. विश्वचषकासाठी पात्र ठरलेल्या संघांची संख्या इव्हेंटनुसार बदलली. पहिली पात्रता स्पर्धा म्हणजे आयसीसी ट्रॉफी;[१] नंतर प्री-क्वालिफायिंग टूर्नामेंट्ससह प्रक्रिया विस्तारते. पूर्व-पात्रता स्पर्धा पाच आयसीसी प्रादेशिक संस्था (आफ्रिका, अमेरिका, आशिया, पूर्व आशिया-पॅसिफिक, युरोप) मध्ये आयोजित केल्या गेल्या होत्या आणि त्यांच्या संबंधित परिषदांनी आयोजित केल्या होत्या.
२०११ च्या विश्वचषकासाठी, मागील पूर्व-पात्र प्रक्रिया आयसीसी द्वारे प्रशासित असलेल्या जागतिक क्रिकेट लीगने बदलल्या होत्या; आणि आयसीसी ट्रॉफी आयसीसी विश्वचषक पात्रता म्हणून ओळखली जाऊ लागली[२] आणि ही पात्रता प्रक्रियेचा कळस राहिला आणि जागतिक क्रिकेट लीग स्पर्धेचा अंतिम टप्पा बनला. वर्ल्ड क्रिकेट लीग ही कसोटी दर्जा नसलेल्या राष्ट्रीय संघांसाठी आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय क्रिकेट स्पर्धांची मालिका होती. आयसीसीचे सर्व सहयोगी सदस्य विश्वचषकासाठी पात्र ठरू शकले.
२००९ आयसीसी विश्वचषक पात्रता स्पर्धेत १२ संघ सहभागी झाले होते आणि शीर्ष ४ संघ २०११ क्रिकेट विश्वचषकसाठी पात्र ठरले होते, सप्टेंबर २०११ मध्ये आयसीसी मुख्य कार्यकारी समितीच्या बैठकीत, आयसीसी ने २०१५ क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेसाठी नवीन पात्रता स्वरूपाचा निर्णय घेतला. २०११-१३ आयसीसी वर्ल्ड क्रिकेट लीग चॅम्पियनशिप पूर्व-पात्र स्पर्धेच्या शीर्ष स्तरातील दोन संघ थेट पात्र ठरले आणि २०१४ क्रिकेट विश्वचषक पात्रता स्पर्धेत भाग घेतला नाही, ज्याने उर्वरित दोन स्थाने निश्चित केली.[३][४]
२०१९ विश्वचषकासाठी, यजमान आणि ३० सप्टेंबर २०१७ रोजी एमआरएफ टायर्स आयसीसी एकदिवसीय टीम रँकिंगमधील सात सर्वोच्च रँकिंग असलेल्या बाजू थेट स्पर्धेसाठी पात्र ठरल्या. १०-सांघिक आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक पात्रता २०१८ मध्ये आयसीसी वर्ल्ड क्रिकेट लीगमधील सहा संघांसह चार तळाच्या रँकिंगच्या बाजूंना सामील केले गेले आणि शीर्ष दोन संघांनी १०-सांघिक विश्वचषक क्रमवारी पूर्ण केली.
२०२३ विश्वचषकासाठी, केवळ यजमान राष्ट्र आपोआप पात्र ठरले. ३२ संघांना तीन लीगमध्ये विभागण्यात आले होते—सुपर लीग, लीग २ आणि चॅलेंज लीग—प्रत्येक विश्वचषक पात्रतेसाठी वेगवेगळे मार्ग आहेत. लीग आणि पूरक पात्रता आणि प्ले-ऑफ स्पर्धा देखील एका विश्वचषक सायकलपासून दुस-या लीगमध्ये पदोन्नती आणि निर्वासन निर्धारित करतात.[५] चौथी वर्ल्ड क्रिकेट लीग स्पर्धा २०२३ च्या विश्वचषक पात्रता स्पर्धेसाठी संघांच्या सुरुवातीच्या स्थानासाठी वापरली जात होती आणि ती आता रद्द करण्यात आली आहे.
सांघिक कामगिरी
प्रत्येक वेळी आपोआप पात्र ठरलेले संघ आणि अंतिम पात्रता स्पर्धेतील इतर संघांची कामगिरी खालीलप्रमाणे आहे.
| विश्व चषक: | १९७५ विश्व चषक | १९७९ विश्व चषक | १९८३ विश्व चषक | १९८७ विश्व चषक | १९९२ विश्व चषक | १९९६ विश्व चषक | १९९९ विश्व चषक | २००३ विश्व चषक | २००७ विश्व चषक | २०११ विश्व चषक | २०१५ विश्व चषक | २०१९ विश्व चषक | २०२३ विश्व चषक | २०२७ विश्व चषक | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| पात्रता स्पर्धा: | काहीही नाही | १९७९ आयसीसी ट्रॉफी | १९८२ आयसीसी ट्रॉफी | १९८६ आयसीसी ट्रॉफी | १९९० आयसीसी ट्रॉफी | १९९४ आयसीसी ट्रॉफी | १९९७ आयसीसी ट्रॉफी | २००१ आयसीसी ट्रॉफी | २००५ आयसीसी ट्रॉफी | २००९ विश्व चषक पात्रता | २०११ डब्ल्यूसीएल चॅम्पियनशिप | २०१४ विश्व चषक पात्रता | २०१८ विश्व चषक पात्रता | २०२३ विश्व चषक पात्रता प्रक्रिया | २०२७ विश्व चषक पात्रता प्रक्रिया |
| पूर्व पात्रता: | २००७ पात्रता प्रक्रिया | २००७-०९ डब्ल्यूसीएल | २००९-१४ डब्ल्यूसीएल | २०१२-१८ डब्ल्यूसीएल | २०१७-१९ डब्ल्यूसीएल | ||||||||||
 अफगाणिस्तान | ५ | २ | १ | ७ | |||||||||||
 आर्जेन्टिना | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | २१ | फे१ | |||||||||
 ऑस्ट्रेलिया | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | ६ | ||
 बांगलादेश | फे१ | ४ | फे१ | उफे | फे२ | १ | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | ३ | |||
 बर्म्युडा | उफे | २ | ४ | फे१ | ४ | ९ | फे१ | ४ | ९ | =३१ | |||||
 कॅनडा | २ | फे१ | फे१ | फे२ | फे२ | ७ | ३ | ३ | २ | ८ | ८ | २० | |||
 डेन्मार्क | उफे | ३ | फे२ | फे१ | ५ | ६ | ८ | १२ | =२३ | ||||||
 पूर्व आफ्रिका | आपोआप (नि) | फे१ | फे१ | फे१ | |||||||||||
| पूर्व आणि मध्य आफ्रिका | फे१ | १८ | १७ | फे१ | |||||||||||
 इंग्लंड | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (य) | २ | ||
 फिजी | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | ११ | फे१ | ||||||||
 फ्रान्स | फे१ | ||||||||||||||
 जर्मनी | फे१ | ||||||||||||||
 जिब्राल्टर | फे१ | फे१ | फे१ | २० | =१९ | फे१ | |||||||||
 हाँग काँग | फे१ | फे१ | फे१ | फे२ | ८ | फे१ | ३ | १० | =२५ | ||||||
 भारत | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | आपोआप (य) | ||
 आयर्लंड | फे२ | ४ | ८ | २ | १ | १ | ५ | १५ | |||||||
 इस्रायल | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | २२ | फे१ | ||||||||
 इटली | =१९ | फे१ | =२९ | ||||||||||||
 जर्सी | २१ | ||||||||||||||
 केन्या | फे१ | फे१ | उफे | २ | २ | आपोआप (व) | आपोआप (व) | ४ | ६ | ५ | =२७ | ||||
 मलेशिया | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | फे१ | १६ | फे१ | =२९ | |||||||
 नामिबिया | फे१ | १५ | २ | ७ | ८ | ७ | ६ | १९ | |||||||
 नेपाळ | फे१ | ९ | ८ | १६ | |||||||||||
 नेदरलँड्स | फे१ | फे१ | २ | २ | ३ | ६ | १ | ५ | ३ | ४ | ७ | ७ | १० | ||
 न्यूझीलंड | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | १ | ||
 ओमान | ९ | ११ | १४ | ||||||||||||
 पाकिस्तान | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | ५ | ||
 पापुआ न्यू गिनी | फे१ | ३ | फे१ | फे२ | फे१ | १३ | फे१ | ११ | ४ | ९ | २२ | ||||
 कतार | =२५ | ||||||||||||||
 स्कॉटलंड | 3rd | ४ | १ | ६ | ५ | १ | ४ | ११ | |||||||
 सिंगापूर | फे१ | फे१ | फे१ | १९ | १४ | फे१ | =२७ | ||||||||
 दक्षिण आफ्रिका | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | ८ | आपोआप (य) | |||||
 श्रीलंका | आपोआप (नि) | १ | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (क्र) | ९ | ||
 युगांडा | १२ | १० | १० | =२३ | |||||||||||
 संयुक्त अरब अमिराती | १ | १० | ५ | ६ | ७ | ३ | २ | ६ | १७ | ||||||
 अमेरिका | फे१ | फे१ | फे१ | फे२ | फे१ | १२ | ७ | १० | १८ | ||||||
 व्हानुआतू | =३१ | ||||||||||||||
 वेल्स | फे१ | ||||||||||||||
 पश्चिम आफ्रिका | फे१ | १७ | १८ | फे१ | |||||||||||
 वेस्ट इंडीज | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | २ | १३ | ||
 झिम्बाब्वे | १ | १ | १ | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | आपोआप (पु) | ३ | १२ | आपोआप (य) | |||
मार्गदर्शन तक्ता:
| आपोआप (पु) | आयसीसी चे पूर्ण सदस्यत्व मिळवून संघ आपोआप क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरला |
| आपोआप (य) | संघ यजमान म्हणून आपोआप क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरला |
| आपोआप (नि) | निमंत्रणाद्वारे संघ आपोआप क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरला |
| आपोआप (व) | एकदिवसीय स्थिती मिळवून संघ आपोआप क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरला |
| आपोआप (क्र) | आयसीसी एकदिवसीय चॅम्पियनशिपधील क्रमवारीत स्थानानुसार संघ आपोआप क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरला |
| पात्रता स्पर्धेद्वारे संघ क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरला | |
| फे१/फे२ | पात्रता स्पर्धेत संघांनी पहिली फेरी/दुसरी फेरी गाठली |
| उफे | पात्रता स्पर्धेत संघ उपांत्य फेरीत पोहोचला (तिसरे स्थान प्ले-ऑफ नाही) |
| १/२/इत्यादी | पात्रता स्पर्धेत संघ प्रथम/दुसरा/इत्यादी स्थानी राहिला |
| संघ अंतिम पात्रता स्पर्धेत पोहोचू शकला नाही |
हे सुद्धा पहा
- जागतिक क्रिकेट लीग
संदर्भ
- ^ Cricinfo – 2005 ICC Trophy in Ireland
- ^ World Cricket League Archived January 19, 2007, at the Wayback Machine. World Cricket League Overview
- ^ "Results of the ICC Chief Executives' Committee meeting in London". 12 September 2011. 29 September 2011 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 13 September 2011 रोजी पाहिले. Unknown parameter
|आर्काईव्ह दुवा=ignored (सहाय्य); Unknown parameter|आर्काईव्ह दिनांक=ignored (सहाय्य) - ^ "ICC spells out 2015 WC qualification plan". ESPNcricinfo. ESPN Sports Media. 11 October 2011. 11 October 2011 रोजी पाहिले.
- ^ "ICC launches the road to India 2023". International Cricket Council. 12 August 2019 रोजी पाहिले.