कॉफी

कॉफी हे एक पेय आहे. कॉफी हे जगभर खप असलेले, तरतरी आणणारे, खास चव आणि स्वाद असलेले एक उत्तेजक पेय आहे. रुबिएसी कुलातील कॉफिया प्रजातीमध्ये असलेल्या वृक्षांच्या फळांतील बियांपासून कॉफीची भुकटी बनवितात. कॉफी वनस्पतीचे शास्त्रीय नाव कॉफिया अरॅबिका असे आहे. कॉफे पाउडर बनवण्या साठी कॉफी बीन्स रोअस्त करून बारीक करा. या जातींची लागवड जगाच्या विविध भागांत होते. कॉफी मूळची आफ्रिकेतील असून पंधराव्या शतकात ती इथिओपियातून अरबस्तानात आणली गेली. त्यानंतर मध्य आशियातील ठिकाणांहून तिचा प्रसार यूरोपात साधारणत: सोळाव्या आणि सतराव्या शतकांत झाला. याच सुमारास जावा व इतर बेटे आणि नंतर ब्राझील, जमेका, क्यूबा, मेक्सिको या उष्णकटिबंधातील प्रदेशांत तिचा प्रसार झाला.

ऐतिहासिक दाखल्यांनुसार अरब व्यापारी विक्रेत्यांचे तांडे वैराण, वाळवंटी भागातून लांबच्या पल्ल्यांचा प्रवास करीत असत. विशिष्ट प्रकारच्या झुडपांच्या बिया चघळत चघळत त्यांचा प्रवास घडत असे. अरब व्यापारी, उंटांनासुद्धा बियांच्या चघळण्याने तरतरी वाटत असे. त्या बियांमधील कॅफीन घटक तरतरी आणण्यास उपयुक्त ठरतो, असे कालांतराने संशोधकांनी सिद्ध केले.

भौगोलिक परिसर, हवामान, जमिनीचा पोत यानुसार कॉफीची प्रतवारी ठरते. अर्थातच त्यामुळे अतिउच्च दर्जा, उच्च दर्जा, मध्यम आणि कनिष्ठ (निकृष्ट) अशा प्रकारचे कॉफीचे पीक निर्माण होते. उत्पत्ति कॉफी शब्द या क्षेत्रच्या कफ़ा, इथियोपिया हुन निघाला आहे. कॉफी गडद रंगाचे पेय आहे. कॉफीची सुरुवात पंद्रहाव्या शताब्दी नंतर झाली आणि १५८२ मध्ये याला अंग्रेजी भाषाच्या डिक्शनरी मध्ये जोड़ले गेले. कॉफीला इथियोपिया मध्ये आधुनिक पेयच्या रूपात येथील पेय खोज म्हणतात. परंतु याला येमेन, सऊदी अरेबिआ मध्ये पाहिले गेले. असे मानले जाते की कॉफ़ीचे रोप सर्वात पहले ६०० ईस्वी मध्ये इथियोपियाच्या कफ़ा प्रांत मध्ये शोधले गेले. एका दंतकथा अनुसार एक आळसलेल्या दुपारी हे वेगळे रोप कलड़ी नावाच्या इथियोपियाई शेळी मेंढी चारणारे एका मेंढपाळाला तेव्हा नज़रेस पडले जेव्हा त्याने अापल्या जनावरांच्या व्यवहारात अचानक जास्त हालचाली पाहिल्या. सर्व मेंढ्या एकच रोपाच्या गडद लाल रंगाच्या बीया चरत होत्या, त्या नंतर त्या पहले पेक्षा ज़ास्त ऊर्जावान आणि आनंदित वाटत होत्या. कलड़ी ने स्वतः ही काही बीया खाऊन पाहिले व लगेचच त्याला ही आपल्या मेंढ्या प्रमाणेच स्वतः मध्ये एक ऊर्जा आणि शक्तिचा अनुभव आला.

कॉफीचे प्रकार

कॉफी अनेक प्रकाराची असते. एस्प्रेसो- याला बनविण्यासाठी कड़क ब्लैक कॉफ़ीला एक एस्प्रेसो मशीन मध्ये वाफेवर गरम खोल शेकलेल्या, खमंग भाजलेल्या सुगंधित कॉफ़ीच्या दाण्यातून काढून तयार केले जाते. याच्या तळाशी सोनेरी-भूरकट क्रीमचे (झाग) असतात कैपेचीनो- गरम दूध आणि दूधची क्रीम सम समान प्रमाणात घेऊन बनते. कैफ़े लैट्टे कैफ़ै लैट्टे मध्ये एक भाग एस्प्रेसोचा एक शॉट आणि तीन भाग गर्म दूध असते. इतालवी मध्ये लैट्टेचा अर्थ दूध होताे. ज्या मुळे याचे हे नाव पडले.

फ़्रैपी- ठंडी एस्प्रेसो असते ज्याला बर्फ़ा बरोबर एक लांब ग्लासात पेश केले जाते आणि यात दूध पण मिसळता येते. दक्षिण भारतीय फ़िल्टर कॉफ़ीला ओबडधोबड वाटलेली आणि हल्की खोल भाजलेली  कॉफ़ी अरेबिका पासून बनविले जाते. या बरोबर पीबेरीचे दाने सर्वाधिक पसंद केले जाते. याला सर्व्ह करण्या आधी एक पारंपरिक धातुच्या कॉफ़ी फ़िल्टर मध्ये तासनतास थेंब थेंब पाडून तयार केले जाते. 

इस्टेंट कॉफ़ी (या सॉल्यूबल कॉफ़ी)ला कॉफ़ीच्या द्रवाला खूप कमी तापमान वर शिंपडून सूखवले जाते. मग त्याला विलयनशील पावडर किंवा कॉफ़ीच्या दान्यात बदलून इंस्टेंट कॉफ़ी तयार केली जाते. मोचा या मोचाचिनो, कैपेचिनो आणि कैफ़े लैट्टेचा मिश्रण आहे ज्यात चॉकलेट सिरप किंवा पावडर मिसळले जाते. हे अनेक प्रकारात उपलब्ध होते. ब्लैक कॉफ़ी थेंब थेंब पाडून तयार केलेली छानलेली किंवा फ़्रेंच प्रेस शैलीतील कॉफ़ी आहे जी दूध न मिसळता सरळ सर्व केली जाते. आइस्ड कॉफ़ी मध्ये सामान्य कॉफ़ीला बर्फ़ बरोबर और कधी कधी दूध आणि साखर मिसळून दिले जाते. हे सुद्धा पहा कॉफ़ीख़ाना चहा शीत पेय फिल्टर कॉफी संदर्भ "कॉफ़ी ने शुक्राणुंची सक्रियता वाढते. (एसएचटीएमएल). बीबीसी. अभिगमन तिथि १९ मार्च २००९. |access-date= मध्ये तिथि प्राचलचे मान तपासा (मदत) "जास्त कॉफ़ी पिण्याने मतिभ्रम" (एसएचटीएमएल). बीबीसी. अभिगमन तिथि १९ मार्च २००९. |access-date= मध्ये तिथि प्राचलचे मान तपासा (मदत) "कॉफी की सुरुवात" (एचटीएमएल). कॉफी बोर्ड भारत. अभिगमन तिथि २६ एप्रिल २००८. |access-date= मध्ये तिथि प्राचलचे मान तपासा(मदत) "कॉफ़ी कैसे बनाते है?". Hindi Recipe. "कॉफी के प्रकार" (एचटीएमएल). कॉफी बोर्ड भारत. अभिगमन तिथि २६ एप्रिल २००८. |access-date= में तिथि प्राचल का मान जाँचें (मदद)

• चहा
• येरबा सोबती