ओबैद सिद्दीकी

**ओबैद सिद्दीकी**
	Indian geneticist (1932-2013)
	माध्यमे अपभारण करा
	विकिपीडिया
जन्म तारीख	जानेवारी ७, इ.स. १९३२; बस्ती
मृत्यू तारीख	जुलै २६, इ.स. २०१३
नागरिकत्व	भारत (इ.स. १९५० – ); ब्रिटिश राज ( – इ.स. १९४७); भारतीय अधिराज्य (इ.स. १९४७ – इ.स. १९५०);
शिक्षण घेतलेली संस्था	University of Glasgow; अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठ; टाटा मूलभूत संशोधन संस्था;
Doctoral advisor	Guido Pontecorvo;
व्यवसाय	जीवशास्त्रज्ञ; geneticist;
नियोक्ता	National Centre for Biological Sciences;
सदस्यता	रॉयल सोसायटी; National Academy of Sciences (Foreign Associate of the National Academy of Sciences, इ.स. २००३ – ); Indian National Science Academy; The National Academy of Sciences, India; Indian Academy of Sciences; The World Academy of Sciences;
कार्यक्षेत्र	जीवशास्त्र;
पुरस्कार	Fellow of the Royal Society; H K Firodia awards (इ.स. २००४); शांति स्वरूप भटनागर पुरस्कार (इ.स. १९७५); Dr. B. C. Roy Award (इ.स. २००२); Padma Vibhushan in science & engineering (इ.स. २००६); Padma Bhushan in science & engineering; Om Prakash Bhasin Award (इ.स. १९९३);
अधिकार नियंत्रण
	Q7074581; आयएसएनआय ओळखण: 0000000067177426; व्हीआयएएफ ओळखण: 91853275; जीएनडी ओळखण: 1155027515; एलसीसीएन ओळखण: n80118254; एनएलए (ऑस्ट्रेलिया) ओळखण: 35235721; Nationale Thesaurus voor Auteursnamen ID: 155623001; बीआयबीएसआयएस ओळखण: 90127826; NUKAT ID: n2016004818
	रिसोनेंटेर; पेटस्केन; सखोलीया; ओपनस्ट्रीट मॅप; शोधक साधन; चित्रित शोध;

ओबैद सिद्दीकी एफआरएस (७ जानेवारी १९३२ - २ जुलै २०१३) हे भारतातील पद्मविभूषण पुरस्कार विजेते संशोधन प्राध्यापक आणि टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च (टीआयएफआर) येथील नॅशनल सेंटर फॉर बायोलॉजिकल सायन्सेसचे संस्थापक-संचालक होते. त्याने ड्रोसोफिलाच्या अनुवांशिक आणि न्यूरोबायोलॉजीचा वापर करून वर्तणुकीशी संबंधित न्यूरोजेनेटिक्सच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. न्यूरोजेनेटिक्समध्ये सिद्दीकीच्या कार्यामुळे मानवी मेंदूला चव आणि गंध कसा अवगत होतो आणि कसा एन्कोड केला जातो हे समजून घेण्यास मूलभूत संशोधन व प्रगती झाली.

ओबैद सिद्दीकी यांचा जन्म उत्तर प्रदेशच्या बस्ती जिल्ह्यात झाला. त्यांचे शिक्षण अलिगड मुस्लिम विद्यापीठात झाले जेथे त्यांनी एम.एस्सी पूर्ण केले. त्यांनी पीएच.डी. ग्लाईडो विद्यापीठात, गिडो पोन्टेकडवोर्ड यांच्या देखरेखीखाली झाली. कोल्ड स्प्रिंग हार्बर प्रयोगशाळा आणि पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठात त्यांनी पोस्ट डॉक्टरेटचे संशोधन केले. सन १९६२ साली होमी भाभा यांनी त्यांना टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च (टीआयएफआर) येथे आण्विक जीवशास्त्र युनिट स्थापन करण्यासाठी आमंत्रित केले होते. ते बंगलोरमध्ये टीआयएफआर नॅशनल सेंटर फॉर बायोलॉजिकल सायन्सेसचे संस्थापक संचालक बनले. आयुष्याच्या शेवटच्या दिवसांपर्यंत त्यांचे संशोधन चालूच राहीले.

पुरस्कार आणि पदभार

भारतीय विज्ञान अकादमीचे अध्यक्ष
सदस्य, रॉयल सोसायटी, लंडन
सदस्य, यूएस नॅशनल Academyकॅडमी ऑफ सायन्सेस, वॉशिंग्टन
सदस्य, तृतीय विश्व अकादमी, ट्रिस्ट
व्हिजिटिंगप्रॉफोसर येल विद्यापीठ
व्हिजिटिंगप्रॉफोसर मॅसेच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नोलॉजी
व्हिजिटिंगप्रॉफोसर कॅलिफोर्निया इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी
व्हिजिटिंगप्रॉफोसर केंब्रिज विद्यापीठ
कॅलटेक येथे दोनदा शर्मन फेअरचाइल्ड विशिष्ट विद्वान
सर सय्यद अहमद खान आंतरराष्ट्रीय जीवन पुरस्कार २००९.
पद्मविभूषण, २००६
डॉ. बी. सी. रॉय पुरस्कार, २००४
सर सय्यद लाइफ टाइम अचिव्हमेंट अवॉर्ड, एएमयूएए न्यू यॉर्क, २००४
प्राइड ऑफ इंडिया पुरस्कार, एएफएमआय, यूएसए, २००४
आयएनएसए आर्यभट्ट पदक १९९२
गोयल पुरस्कार १९९१
बिर्ला स्मारक कोश राष्ट्रीय पुरस्कार १९८९
पद्मभूषण १९८४
भटनागर पुरस्कार १९७६
क्लेअर हॉल, केंब्रिजचे लाइफ मेंबर.
अलीगड मुस्लिम युनिव्हर्सिटी, अलीगड, मानद डी.एस.सी.
बनारस हिंदू विद्यापीठ, बनारस, मानद डी.एस.सी.
मानद डी.एस.सी., जामिया हमदर्द, दिल्ली
कल्याणी विद्यापीठ, कल्याणी, मानद डी.एस.सी.
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, मुंबई, ऑनर डी.एस.सी.
मानद डी.एस.सी., जामिया मिलिया, दिल्ली
हैदराबाद सेंट्रल युनिव्हर्सिटी ऑफ मानद डी.एस.सी.

निधन

२१ जुलै २०१३ रोजी बेंगळुरू येथे झालेल्या एका विचित्र रस्ता अपघातात सिद्दीकी यांचे निधन झाले. त्यांच्या पश्चात पत्नी आसिया, मुले इम्रान आणि कलीम आणि मुली यमना व दिबा असा परिवार आहे.