आशिया चषक

आशिया चषक
आयोजक	आशिया क्रिकेट संघटन
प्रकार	एकदिवसीय(१९८४-२०१४, २०१८) टी२०(२०१६, २०२०)
प्रथम	१९८४ ( संयुक्त अरब अमिराती)
शेवटची	२०२२ ( संयुक्त अरब अमिराती)
पुढील	२०२३ ( पाकिस्तान)
स्पर्धा प्रकार	साखळी सामने बाद फेरी
संघ	सद्य ६ (आशियातील सर्व ५ कसोटी देश, १ पात्रता फेरीतून असोसिएट देश)
सद्य विजेता	श्रीलंका
यशस्वी संघ	भारत (७ वेळा)
सर्वाधिक धावा	सनथ जयसुर्या (१२२०)
सर्वाधिक बळी	मुथिया मुरलीधरन (३०)
संकेतस्थळ	अधिकृत संकेतस्थळ

आशियाई क्रिकेट परिषद आशिया चषक ही पुरुषांची आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय आणि आंतरराष्ट्रीय टी२० क्रिकेट स्पर्धा आहे. आशियाई देशांमधील सद्भावना वाढवण्यासाठी आशिया क्रिकेट समितीची स्थापना १९८३ मध्ये करण्यात आल्यानंतर सदर स्पर्धा सुरू करण्यात आली. ही स्पर्धा सुरुवातीला दर दोन वर्षांनी होणार होती. आशिया चषक ही क्रिकेटमधील एकमेव महाद्वीपीय चॅम्पियनशिप आहे आणि जिंकणारा संघ आशिया खंडाचा चॅम्पियन बनतो. स्पर्धेचे स्वरूप हे दर २ वर्षांनी एकदिवसीय आणि टी२० असे बदलते.

पहिला आशिया चषक १९८२ मध्ये संयुक्त अरब अमिरातीमधील शारजा येथे आयोजित करण्यात आला होता जेथे परिषदेचे कार्यालय (१९९५ पर्यंत) होते . श्रीलंकेसोबतच्या ताणलेल्या क्रिकेट संबंधांमुळे भारताने १९८६ च्या स्पर्धेवर बहिष्कार टाकला होता. भारतासोबतच्या तणावपूर्ण राजकीय संबंधांमुळे पाकिस्तानने १९९०-९१ च्या स्पर्धेवर बहिष्कार टाकला आणि त्याच कारणास्तव १९९३ ची स्पर्धा रद्द करण्यात आली. एसीसी ने घोषणा केली की २००९ पासून ही स्पर्धा दर दोन वर्षांनी आयोजित केली जाईल.^[१] आशिया चषक स्पर्धेमध्ये खेळल्या जाणाऱ्या सर्व सामन्यांना अधिकृत एकदिवसीय सामन्यांचा दर्जा असल्याचा निर्णय आयसीसीने दिला आहे.

२०१५ मध्ये आशियाई क्रिकेट परिषदेचा आकार कमी केल्यानंतर, आयसीसीने जाहीर केले की २०१६ पासून आशिया चषक स्पर्धा आगामी जागतिक स्पर्धांच्या स्वरूपाच्या आधारावर, आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय आणि आंतरराष्ट्रीय टी२० स्वरूपात आळीपाळीने खेळवली जाईल.^[२] परिणामी, २०१६ ही स्पर्धा आंतरराष्ट्रीय टी२० स्वरूपामध्ये खेळवली गेलेली पहिली स्पर्धा होती आणि २०१६ आय.सी.सी. विश्व ट्वेंटी२०च्या आधी एक तयारी स्पर्धा म्हणून कार्य करते.

सात विजेतेपदांसह (सहा एकदिवसीय आणि एक टी-२०) भारत हा स्पर्धेतील सर्वात यशस्वी संघ आहे. तर सहावेळा स्पर्धेचे विजेतेपद मिळवून श्रीलंका दुसऱ्या क्रमांकाचा यशस्वी संघ आहे. श्रीलंकेचा संघ सर्वाधिक १४ वेळा आशिया चषक स्पर्धेत सहभागी झाला आहे, त्यानंतर भारत, पाकिस्तान आणि बांगलादेशने प्रत्येकी १३ स्पर्धांमध्ये खेळले आहेत. श्रीलंकेने सर्वात अलीकडील २०२२चा आशिया चषक जिंकला.

वर्ष	स्वरूप	यजमान देश	संघांची संख्या	अंतिम स्थळ	अंतिम सामना
					विजेते	निकाल	उपविजेते
१९८४ तपशील	आं.ए.दि.	संयुक्त अरब अमिराती	३	शारजा क्रिकेट असोसिएशन स्टेडियम, शारजा	भारत	भारताने स्पर्धा जिंकली	श्रीलंका [३]
१९८६ तपशील	आं.ए.दि.	श्रीलंका	३	सिंहलीझ क्रीडा क्लब क्रिकेट मैदान, कोलंबो	श्रीलंका १९५/५ (४२.२ षटके)	श्रीलंका ५ गडी राखून विजयी (धावफलक)	पाकिस्तान १९१/९ (४५ षटके)
१९८८ तपशील	आं.ए.दि.	बांगलादेश	४	बंगबंधू राष्ट्रीय स्टेडियम, ढाका	भारत १८०/४ (३७.१ षटके)	भारत ६ गडी राखून विजयी (धावफलक)	श्रीलंका १७६ (४३.५ षटके)
१९९०-९१ तपशील	आं.ए.दि.	भारत	३	इडन गार्डन्स, कोलकाता	भारत २०५/३ (४२.१ षटके)	भारत ७ गडी राखून विजयी (धावफलक)	श्रीलंका २०४/९ (४५ षटके)
१९९५ तपशील	आं.ए.दि.	संयुक्त अरब अमिराती	४	शारजा क्रिकेट असोसिएशन स्टेडियम, शारजा	भारत २३३/२ (४१.५ षटके)	भारत ८ गडी राखून विजयी (धावफलक)	श्रीलंका २३०/७ (५० षटके)
१९९७ तपशील	आं.ए.दि.	श्रीलंका	४	आर. प्रेमदासा स्टेडियम, कोलंबो	श्रीलंका २४०/२ (३६.५ षटके)	श्रीलंका ८ गडी राखून विजयी (धावफलक)	भारत २३९/७ (५० षटके)
२००० तपशील	आं.ए.दि.	बांगलादेश	४	बंगबंधू राष्ट्रीय स्टेडियम, ढाका	पाकिस्तान २७७/४ (५० षटके)	पाकिस्तान ३९ धावांनी विजयी (धावफलक)	श्रीलंका २३८ (४५.२ षटके)
२००४ तपशील	आं.ए.दि.	श्रीलंका	६	आर. प्रेमदासा स्टेडियम, कोलंबो	श्रीलंका २२८/९ (५० षटके)	श्रीलंका २५ धावांनी विजयी (धावफलक)	भारत २०३/९ (५० षटके)
२००८ तपशील	आं.ए.दि.	पाकिस्तान	६	राष्ट्रीय स्टेडियम, कराची	श्रीलंका २७३ (४९.५ षटके)	श्रीलंका १०० धावांनी विजयी (धावफलक)	भारत १७३ (३९.३ षटके)
२०१० तपशील	आं.ए.दि.	श्रीलंका	४	रणगीरी डंबुला आंतरराष्ट्रीय स्टेडियम, डंबुला	भारत २६८/६ (५० षटके)	भारत ८१ धावांनी विजयी (धावफलक)	श्रीलंका १८७ (४४.४ षटके)
२०१२ तपशील	आं.ए.दि.	बांगलादेश	४	शेर-ए-बांगला राष्ट्रीय मैदान, मीरपूर	पाकिस्तान २३६/९ (५० षटके)	पाकिस्तान २ धावांनी विजयी (धावफलक)	बांगलादेश २३४/८ (५० षटके)
२०१४ तपशील	आं.ए.दि.	बांगलादेश	५	शेर-ए-बांगला राष्ट्रीय मैदान, मीरपूर	श्रीलंका २६१/५ (४६.२ षटके)	श्रीलंका ५ गडी राखून विजयी (धावफलक)	पाकिस्तान २६०/५ (५० षटके)
२०१६ तपशील	आं.टी२०	बांगलादेश	५	शेर-ए-बांगला राष्ट्रीय मैदान, मीरपूर	भारत १२२/२ (१३.५ षटके)	भारत ८ गडी राखून विजयी (धावफलक)	बांगलादेश १२०/५ (१५ षटके)
२०१८ तपशील	आं.ए.दि.	संयुक्त अरब अमिराती	६	दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम, दुबई	भारत २२३/७ (५० षटके)	भारत ३ गडी राखून विजयी (धावफलक)	बांगलादेश २२२ (४८.३ षटके)
२०२२ तपशील [४]	आं.टी२०	संयुक्त अरब अमिराती	६	दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम, दुबई	श्रीलंका १७०/६ (२० षटके)	श्रीलंका २३ धावांनी विजयी (धावफलक)	पाकिस्तान १४७ (२० षटके)
२०२३ तपशील [५]	आं.ए.दि.	पाकिस्तान	TBA	TBA

खालील तक्ता मागील आशिया कप एकदिवसीय स्पर्धांमधील संघांच्या कामगिरीचे विहंगावलोकन प्रदान करतो. .^[६]

संघ	सहभाग			सर्वोत्कृष्ट निकाल	आकडेवारी
	एकूण	प्रथम	नवीनतम		सामने	विजय	पराभव	बरोबरी	अनिर्णित	विजय%
भारत	१२	१९८४	२०१८	विजेते (१९८४, १९८८, १९९०-९१, १९९५, २०१०, २०१८)	४९	३१	१६	१	१	६५.६२
श्रीलंका	१३	१९८४	२०१८	विजेते (१९८६, १९९७, २००४, २००८, २०१४)	५०	३४	१६	०	०	६८.००
पाकिस्तान	१२	१९८४	२०१८	विजेते (२०००, २०१२)	४५	२६	१८	०	१	५९.०९
बांगलादेश	१२	१९८६	२०१८	उपविजेते (२०१२,२०१६, २०१८)	४३	७	३६	०	०	१६.२८
अफगाणिस्तान	२	२०१४	२०१८	सुपर फोर (२०१८)	९	३	५	१	०	३८.८९
हाँग काँग	३	२००४	२०१८	गट फेरी (२००४, २००८, २०१८)	६	०	६	०	०	०.००
संयुक्त अरब अमिराती	२	२००४	२००८	गट फेरी (२००४, २००८)	४	०	४	०	०	०.००

खालील तक्ता मागील आशिया कप ट्वेंटी२० स्पर्धांमधील संघांच्या कामगिरीचे विहंगावलोकन प्रदान करतो.^[७]

संघ	सहभाग			सर्वोत्कृष्ट निकाल	आकडेवारी
	एकूण	प्रथम	नवीनतम		सामने	विजय	पराभव	बरोबरी	अनिर्णित	विजय%
भारत	२	२०१६	२०२२	विजेते (२०१६)	१०	८	२	०	०	८०.००
श्रीलंका	२	२०१६	२०२२	विजेते (२०२२)	१०	६	४	०	०	६०.००
पाकिस्तान	२	२०१६	२०२२	उपविजेते (२०२२)	१०	५	५	०	०	५०.००
बांगलादेश	२	२०१६	२०२२	उपविजेते (२०१६)	७	३	४	०	०	४२.८५
अफगाणिस्तान	१	२०२२	२०२२	सुपर फोर (२०२२)	५	२	३	०	०	४०.००
संयुक्त अरब अमिराती	१	२०१६	२०१६	गट फेरी (२०१६)	४	०	४	०	०	००.००
हाँग काँग	१	२०२२	२०२२	गट फेरी (२०२२)	२	०	२	०	०	००.००

शेवटचे अद्यतन : श्रीलंका वि पाकिस्तान ११ सप्टेंबर २०२२

टीप:

• विजयाची टक्केवारी निकाल नसलेले सामने वगळते आणि बरोबरी अर्धा विजय म्हणून गणली जाते.
• संघ सर्वोत्कृष्ट निकालानुसार क्रमवारी लावले जातात, नंतर विजयी टक्केवारी, नंतर (समान असल्यास) वर्णक्रमानुसार.

प्रत्येक आशिया कपमधील संघांच्या कामगिरीचे विहंगावलोकन: भारताकडे सर्वाधिक ७ जेतेपदे आहेत, तर श्रीलंका ६ विजयांसहित दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.

यजमान संघ	१९८४ आं.ए.दि. (३)	१९८६ आं.ए.दि. (३)	१९८८ आं.ए.दि. (४)	१९९०-९१ आं.ए.दि. (३)	१९९५ आं.ए.दि. (४)	१९९७ आं.ए.दि. (४)	२००० आं.ए.दि. (४)	२००४ आं.ए.दि. (६)	२००८ आं.ए.दि. (६)	२०१० आं.ए.दि. (४)	२०१२ आं.ए.दि. (४)	२०१४ आं.ए.दि. (५)	२०१६ आं.टी२० (५)	२०१८ आं.ए.दि. (६)	२०२२ आं.टी२० (६)	२०२३ आं.ए.दि. (8)
अफगाणिस्तान	—	—	—	—	—	—	—	—	अ	—	—	४थे	अ	४थे	४थे
ओमान	—	—	—	—	—	—	—	—	अ	—	—	—	अ	अ	अ
कुवेत	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	अ
नेपाळ	—	—	—	—	—	—	—	अ	अ	—	—	—	—	अ	अ
पाकिस्तान	३रे	२रे	३रे	मा	३रे	३रे	१ले	३रे	३रे	३रे	१ले	२रे	३रे	३रे	२रे	पा
बांगलादेश	—	३रे	४थे	३रे	४थे	४थे	४थे	४थे	४थे	४थे	२रे	५वे	२रे	२रे	गट
भारत	१ले	मा	१ले	१ले	१ले	२रे	३रे	२रे	२रे	१ले	३रे	३रे	१ले	१ले	३रे
मलेशिया	—	—	—	—	—	—	अ	अ	अ	—	—	—	—	अ	अ
श्रीलंका	२रे	१ले	२रे	२रे	२रे	१ले	२रे	१ले	१ले	२रे	४थे	१ले	४थे	गट	१ले
संयुक्त अरब अमिराती	—	—	—	—	—	—	—	गट	गट	—	—	—	५वे	अ	अ
सिंगापूर	—	अ	—	—	—	—	—	अ	अ	—	—	—	—	अ	अ
हाँग काँग	—	अ	—	—	—	—	—	गट	गट	—	—	—	अ	गट	गट

वर्ष	संघ
१९८४	भारत,  पाकिस्तान,  श्रीलंका
१९८६	बांगलादेश
२००४	संयुक्त अरब अमिराती,  हाँग काँग
२०१४	अफगाणिस्तान

वर्ष	संघ
२०००	मलेशिया,  कुवेत,  संयुक्त अरब अमिराती,  नेपाळ,  जपान
२००६	अफगाणिस्तान,  बहरैन,  भूतान,  ब्रुनेई,  इराण,  म्यानमार,  ओमान,  कतार,  सौदी अरेबिया,  थायलंड
२०१६	सर्व सहभागी संघांना आंटी२० दर्जा होता
२०१८	नेपाळ आणि यूएईला एकदिवसीय दर्जा होता
२०२२	सर्व सहभागी संघांना आंटी२० दर्जा होता

क्रमांक	संघ	सहभाग	विजेतीपदे	उपविजेतीपदे
१	भारत	१४	७	३
२	श्रीलंका	१५	६	६
३	पाकिस्तान	१४	२	३
४	बांगलादेश	१४	०	३