आंबोली (सिंधुदुर्ग)

?आंबोली महाराष्ट्र • भारत
—  गाव  —
१५° ५७′ ४५″ N, ७३° ५९′ ५२″ E ओपनस्ट्रीट मॅप गूगल अर्थ प्रोक्सिमिटीरामा
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	५६.१९ चौ. किमी • ७०१.६४१ मी
जवळचे शहर	सावंतवाडी
विभाग	कोकण
जिल्हा	सिंधुदुर्ग
तालुका/के	सावंतवाडी
लोकसंख्या • घनता लिंग गुणोत्तर	४,००४ (२०११) • ७१/किमी२ ७९१ ♂/♀
भाषा	मराठी

आंबोली हे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातल्या सावंतवाडी तालुक्यातील ५६१९ हेक्टर क्षेत्राचे गाव आहे.

आंबोली हे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातल्या सावंतवाडी तालुक्यातील ५६१९ हेक्टर क्षेत्राचे गाव असून २०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात ८२२ कुटुंबे व एकूण ४००४ लोकसंख्या आहे. ह्याच्या सर्वात जवळचे शहर सावंतवाडी ३० किलोमीटर अंतरावर आहे. यामध्ये २२३५ पुरुष आणि १७६९ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक १९५ असून अनुसूचित जमातीचे आठ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणना स्थल निर्देशांक ५६६८५५ ^[१] आहे.

आंबोली हे महाराष्ट्रातील अत्यंतिक पाऊस पडणाऱ्या ठिकाणांपैकी एक आहे. येथे वर्षभरात सरासरी ७५० सेंटिमीटर पाऊस पडतो.

आंबोली हे अत्यंत सुंदर व निसर्गरम्य पर्यटन स्थळ आहे.

पावसाळ्यात येथे भरपूर प्रमाणात पाऊस पडतो आणि हवामान समशीतोष्ण राहते. हिवाळ्यात येथील हवामान थंड असते व अनेकदा सकाळी धुके पडते. उन्हाळ्यात हवामान उष्ण असते. पावसाळ्यात येथे भातशेती केली जाते.

• एकूण साक्षर लोकसंख्या: ३०४६
• साक्षर पुरुष लोकसंख्या: १९०१ (८५.०६%)
• साक्षर स्त्री लोकसंख्या: ११४५ (६४.७३%)

गावात पाच शासकीय पूर्व-प्राथमिक शाळा, आठ शासकीय प्राथमिक शाळा, दोन शासकीय कनिष्ठ माध्यमिक शाळा, एक खाजगी कनिष्ठ माध्यमिक शाळा, दोन शासकीय माध्यमिक शाळा, एक खाजगी माध्यमिक शाळा, एक शासकीय उच्च माध्यमिक शाळा आणि एक खाजगी उच्च माध्यमिक शाळा आहे.

सर्वात जवळील पदवी महाविद्यालय, अभियांत्रिकी महाविद्यालय, वैद्यकीय महाविद्यालय, व्यवस्थापन संस्था, व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा व अनौपचारिक प्रशिक्षणकेंद्र सावंतवाडी येथे ३० किलोमीटर अंतरावर आहे. सर्वात जवळील पॉलिटेक्निक मालवण येथे ७८ किलोमीटर अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अपंगांसाठी खास शाळा मोरे येथे ४८ किलोमीटर अंतरावर आहे. गावात एक इतर खाजगी शैक्षणिक सुविधा आहे.

सर्वात जवळील सामूहिक आरोग्य केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात प्राथमिक आरोग्य केंद्र, प्राथमिक आरोग्य उपकेंद्र, प्रसूति व बालकल्याण केंद्र व क्षयरोग उपचार केंद्र आहे. गावात एक ॲलोपॅथी रुग्णालय आहे. सर्वात जवळील पर्यायी औषधोपचार रुग्णालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात एक पशुवैद्यकीय रुग्णालय आहे. सर्वात जवळील फिरता दवाखाना १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे.

गावात एक बाह्यरुग्ण वैद्यकीय सुविधा आहे. गावात एक इतर पदवीधर वैद्यक व्यवसायी आहे. गावात एक औषधाचे दुकान आहे.

गावात शुद्धीकरण केलेल्या नळाच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात हॅन्डपंपच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात ट्यूबवेलच्या/बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात झऱ्याच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात नदी/कालव्याच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात तलाव/तळे/सरोवर यातील पाण्याचा पुरवठा आहे.

गावात उघडी गटारव्यवस्था आहे. सांडपाणी थेट जलस्रोतांमध्ये सोडले जाते. या क्षेत्राचा संपूर्ण स्वच्छता अभियानात समावेश आहे. गावात न्हाणीघर नसलेले सार्वजनिक स्वच्छता गृह उपलब्ध आहे.

गावात पोस्ट ऑफिस आहे. गावाचा पिन कोड ४१६५३२ आहे. गावात दूरध्वनी सेवा उपलब्ध आहे. गावात सार्वजनिक दूरध्वनी केंद्र आहे. गावात मोबाईल फोन सुविधा उपलब्ध आहेत. गावात ब्रॉडबॅंड इंटरनेट सुविधा उपलब्ध नाही, मात्र बिनतारी इंटरनेट सुविधा उपलब्ध आहे. सर्वात जवळील ब्रॉडबॅंड इंटरनेट सुविधा १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात खाजगी कूरियर उपलब्ध नाही. सर्वात जवळील खाजगी कुरियर १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात शासकीय बस सेवा उपलब्ध आहे. सर्वात जवळील खाजगी बस सेवा १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील रेल्वे स्थानक १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात ऑटोरिक्षा, टॅक्सी व व्हॅन उपलब्ध आहेत. राष्ट्रीय महामार्ग गावाला जोडलेला आहे. राज्य महामार्ग गावाला जोडलेला आहे. जिल्यातील मुख्य रस्ता गावाला जोडलेला नाही. सर्वात जवळील जिल्यातील मुख्य रस्ता १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. जिल्ह्यातील दुय्यम रस्ता गावाला जोडलेला आहे.

गावात एटीएम उपलब्ध नाही. सर्वात जवळील एटीएम १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात व्यापारी बँक आहे. गावात सहकारी बँक आहे. गावात शेतकी कर्ज संस्था आहे. गावात स्वयंसाहाय्य गट आहे. गावात रेशन दुकान आहे. गावात मंडया/कायमचे बाजार नाहीत. सर्वात जवळील मंडई/कायमचा बाजार १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात आठवड्याचा बाजार आहे. गावासाठी कृषी उत्पन्न बाजार समिती नाही. सर्वात जवळील कृषी उत्पन्न बाजार समितीचे कार्यालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. (महाराष्ट्र सरकारच्या जुलै २०१६तील आदेशानुसार राज्यातील सर्व कृषी बाजार समित्या बंद होणार आहेत.)

गावात एकात्मिक बाल विकास योजना (पोषण आहार केंद्र) आहे. गावात अंगणवाडी (पोषण आहार केंद्र) आहे. गावात इतर पोषण आहार केंद्र आहे. गावात आशा स्वयंसेविका आहे. गावात समाज भवन (टीव्ही सह/शिवाय) उपलब्ध आहे. गावात क्रीडांगण उपलब्ध नाही. सर्वात जवळील क्रीडांगण १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात एकही खेळ/करमणूक केंद्र नाही. सर्वात जवळील खेळ/करमणूक केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात चित्रपटगृह/व्हिडिओ केंद्र नाही. सर्वात जवळील चित्रपटगृह/व्हिडिओ केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात सार्वजनिक ग्रंथालय व सार्वजनिक वाचनालय आहे. गावात वृत्तपत्रे मिळतात.. गावात एक विधानसभा मतदान केंद्र आहे. गावात एक जन्म व मृत्यू नोंदणी केंद्र आहे.

हे ठिकाण सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील सावंतवाडी या प्रसिद्ध शहरापासून ३० कि.मी. अंतरावर आहे. हे एक थंड हवेचे ठिकाण आहे. सह्याद्रीच्या कुशीतच समुद्रसपाटीपासून सुमारे ६९० मीटर उंचीवर असलेले हे स्थान निसर्गरम्यता आणि चांगले हवामान यासाठी प्रसिद्ध आहे. सभोवताली पसरलेले दाट जंगल, डोंगरदऱ्या, अप्रतिम सृष्टिसौंदर्य हे या स्थानाचे वैशिष्ट्य आहे. महाराष्ट्र राज्याचे चेरापुंजी म्हणून या ठिकाणाला ओळखतात.

आंबोलीच्या नजीकच्या परिसरात सावंतवाडीच्या राजांचा राजवाडा व देवीचे मंदिर आहे. येथील हिरण्यकेशी नदी मंदिरातून हिरण्यकेशी नदीचा उगम होतो. नदीवर १० कि.मी. अंतरावर नागरतास धबधबा आहे. महादेवगड, मनोहरगड आदि जुने किल्लेही नजीकच्या अंतरावर आहेत.

आंबोलीचे जंगल दाट असल्याने सभोवतालच्या परिसरात अनेकदा रानडुकरे, ससे, गवे, बिबटे, चितळ आदी वन्य प्राणी आढळतात. सहसा न दिसणाऱ्या पक्ष्यांचेही येथे दर्शन होते.

• आंबोली घाट

== वीज ==siZnwiAJeJDBekebdkdJ गावात प्रतिदिवस १६ तासांचा वीजपुरवठा सर्व प्रकारच्या वापरासाठी उपलब्ध आहे.

आंबोली ह्या गावात जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• वन: १४७०
• बिगरशेती वापरात असलेली जमीन: १४
• ओसाड व लागवडीला अयोग्य जमीन: ५९८
• कुरणे व इतर चराऊ जमीन: २२
• फुटकळ झाडीखालची जमीन: १५०
• लागवडीयोग्य पडीक जमीन: २००
• कायमस्वरूपी पडीक जमीन: ९६०
• सद्यस्थितीतील पडीक जमीन: ३६५
• पिकांखालची जमीन: १८४०
• एकूण कोरडवाहू जमीन: १३०
• एकूण बागायती जमीन: १७१०

सिंचनाचे स्रोत खालीलप्रमाणे आहेत (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• कालवे: ४५
• विहिरी/कूप नलिका: ५
• तलाव/तळी: १०
• इतर: ७०

आंबोली या गावी पुढील वस्तूंचे उत्पादन होते ( महत्त्वाच्या उतरत्या अनुक्रमाने): भात, मध, नारळ