अहिंसक प्रतिकार

अहिंसक प्रतिकार किंवा अहिंसक कृती, ज्याला काहीवेळा नागरी प्रतिकार म्हणतात, ही एक हिंसेपासून परावृत्त असलेली एक पद्धती आहे, ज्यामध्ये प्रतिकात्मक निषेध, सविनय कायदेभंग, आर्थिक किंवा राजकीय असहकार, सत्याग्रह, रचनात्मक कार्यक्रम किंवा इतर पद्धतींद्वारे सामाजिक बदल यासारखी उद्दिष्टे साध्य करण्याचा प्रयत्न केला जातो. या प्रकारची कृती एखाद्या व्यक्तीच्या किंवा गटाच्या इच्छांवर प्रकाश टाकते ज्याला असे वाटते की प्रतिकार करणाऱ्या व्यक्ती किंवा गटाची सध्याची स्थिती सुधारण्यासाठी काहीतरी बदल घडवण्याची आवश्यकता आहे.

अहिंसक प्रतिकार अनेकदा परंतु चुकीच्या पद्धतीने सविनय कायदेभंगाचा समानार्थी म्हणून घेतला जातो. या दोन्हींचे- अहिंसक प्रतिकार आणि सविनय कायदेभंग - यांचे भिन्न अर्थ आणि वचनबद्धता आहेत.

या प्रकारच्या निषेधाशी संबंधित सर्वात लोकप्रिय व्यक्ती म्हणजे महात्मा गांधी आहेत. संयुक्त राष्ट्रसंघ महात्मा गांधींचा २ ऑक्टोबर हा जन्मदिवस आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिन म्हणून साजरा करतो.