अहल्या स्थान

अहल्या स्थान (ज्याला अहिल्या स्थान किंवा अहिल्या अस्थान असेही म्हणतात) हे भारतातील बिहार राज्यातील दरभंगा शहरात दक्षिण अहियारी येथे स्थित एक हिंदू मंदिर आहे.^[१] हे मंदिर देवी अहल्याला समर्पित आहे.^[२]

रामायणानुसार, राम आणि लक्ष्मण ब्रह्मर्षि विश्वामित्र यांच्या यज्ञाच्या रक्षणासाठी वनात गेले. जाताना त्यांना एक निर्जन जागा मिळाली. रामाने त्या जागेची चौकशी केल्यावर विश्वामित्रांनी गौतम महर्षींची पत्नी सती अहल्या हिची कथा सांगितली. महर्षी आपल्या पत्नीसह येथे राहून तपश्चर्या करीत. एके दिवशी गौतम ऋषी आश्रमातून बाहेर पडले असताना त्यांच्या अनुपस्थितीत इंद्र गौतम ऋषींच्या वेशात आला. अहल्या, त्या व्यक्तीची खरी ओळख न समजता, इंद्राच्या इच्छेला बळी पडली. गौतम महर्षींना हे समजले आणि त्यांनी आपल्या पत्नीला या ठिकाणी दगड म्हणून पडण्याचा शाप दिला. तिने विनवणी केल्यावर महर्षी म्हणाले, जेव्हा राम या ठिकाणी भेट देतील तेव्हा तू तुझ्या सामान्य स्थितीत परत जाशील. विश्वामित्रांनी रामाला आश्रमात जाण्यास सांगितले. रामाच्या तेजाने ती जागा उजळून निघताच अहल्या स्वतःच्या अंगाने उभी राहिली आणि रामाची प्रार्थना केली. अहल्या या महर्षींची पत्नी असल्याने राम आणि लक्ष्मण यांनी तिला वंदन केले.^[३]

अहल्या स्थान हे एके काळी महर्षी गौतमाचा आश्रम असलेले ठिकाण आहे. मंदिर, सध्याच्या संरचनात्मक स्वरूपात, महाराजा छत्रसिंग आणि महाराजा रुद्र सिंह यांच्या काळात १६६२ ते १६८२ दरम्यान बांधले गेले. हे भारतातील पहिले राम जानकी मंदिर आहे.^[४] हे मंदिर कला आणि प्राचीन भारतीय स्थापत्यकलेच्या उत्कृष्ट नमुन्यांसह आणि डिझाइनसह सुंदरपणे बनविलेले आहे. मंदिराच्या आत, एक सपाट दगड आहे, ज्यामध्ये रामाची पत्नी सीता यांच्या पायाचे ठसे आहेत, असे म्हणले जाते, हे पूजेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे.^[५]

मंदिर दररोज पहाटे ५ ते रात्री १० वाजेपर्यंत खुले असते. रामनवमी हिंदू महिन्यात चैत्र (मार्च अखेर - एप्रिलची सुरुवात) आणि विवाहपंचमी अग्रहायणात साजरी केली जाते.^[५]

• यूट्यूब वरची अहल्या स्थान (हिंदी भाषेत)