अणुव्रते

जैन धर्मात पाच महाव्रते व पाच अणुव्रते (लहुव्रते) अशी दोन प्रकारची व्रते आहेत. गृहस्थाश्रमी श्रावकांसाठी स्थूलमानाने आचरावयाची सोपी अणुव्रते आहेत. कारण श्रमणांच्या महाव्रतांसाठी सर्वस्वत्याग आवश्यक आहे.

अणुव्रते श्रावकधर्मात अपरिहार्य म्हणून ‘मूलगुणरूप’ म्हटली आहेत, ती अशी: सत्य अहिंसा अस्तेय अपरिग्रह आणि ब्रह्मचर्य ही 5 अनु रते सांगितलेली आहेत.

(१) प्राणातिपात-विरमण म्हणजे अहिंसा,

(२) मृषावाद-विरमण म्हणजे सत्य,

(३) अदत्तादानविरमण म्हणजे अचौर्य,

(४) स्वदार-संतोष म्हणजे स्वस्त्रीसंतोष आणि

(५) इच्छा-परिमाण म्हणजे आवश्यक गरजेपुरत्या वस्तूंव्यतिरिक्त इतरांचा त्याग.