हठयोग प्रदीपिका

हठयोग प्रदीपिका हा ग्रंथ स्वात्माराम ह्यांनी लिहिलेला आहे. हठयोग हा ग्रंथ अतिशय सुप्रसिद्ध ग्रंथ आहे. दुसरे योगी गोरखनाथ यांना गोरक्ष संहिता या ग्रंथाने ओळखले जाते. तिसरे मजकूर हे महान ऋषी घेरंडा यांची घेरंड संहिता आहे. याशिवाय हठरत्नावली नावाचा चौथा मोठा ग्रंथ आहे. जो नंतर श्रीनिवासभट्ट महाभोगेंद्र यांनी लिहीला आहे. हे सर्व ग्रंथ इसवी सनाच्या सहाव्या ते पंधराव्या शतकाधरम्यान लिहीलेले मानले जाते.

प्राचीन उपनिषद आणि पुराणांमध्ये हठयोगाचे किरकोळ संदर्भही आहेत.उपनिषद हे बौद्ध कालखंडाच्या पूर्वीचे आहेत,जे इसवी सनपूर्व सहाव्या शतकाच्या आसपास होते.उपनिषदांमध्ये दिलेल्या संदर्भांवरून असे दिसून येते की हठयोगाचे शास्त्र या काळापूर्वी चांगलेच ज्ञात होते. श्रीमद भागवत नावाचा आणखीएक महत्त्वाचा ग्रंथ आहे,कृष्णाची कथा. या विपुल ग्रंथात अनेक अध्यायांमध्ये हठयोगाचे संदर्भ आहेत.

• योगविद्या.कॉम