सोरेन क्रिस्टियन टुब्रो

सोरेन क्रिस्टियन टुब्रो (२७ फेब्रुवारी १९०६ - ४ मार्च १९८२) एक डॅनिश अभियंता होते ज्याने लार्सन अँड टुब्रो या अभियांत्रिकी फर्मची सह-स्थापना केली. ^[१]

टुब्रोने सिव्हिल इंजिनीअर म्हणून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. कोपनहेगनच्या FL स्मिथ अँड कंपनीचे कर्मचारी म्हणून, ते मदुक्कराई सिमेंट वर्क्स ( कोइम्बतूर जवळ) आणि रोहरी सिमेंट कारखान्याला ( सिंधमधील सुक्कूर बॅरेजजवळ) पुरवलेली उपकरणे उभारण्यासाठी आणि चालू करण्यासाठी १९३४ मध्ये भारतात आले. ^[२] भारतात उतरल्यानंतर काही वेळाने, त्यांनी द बॉम्बे क्रॉनिकलमधील एक अहवाल वाचला ज्यात मोहनदास क. गांधींचा हवाला देत असे म्हणले आहे: "(मी) भारताच्या पांढऱ्या वसाहती मालकांना तपकिरी मालकांनी बदलण्यासाठी त्यांच्यापासून मुक्त होण्याच्या चळवळीचे नेतृत्व करत नाही." टुब्रोला असे वाटले की असा भारत "आधुनिक तंत्रज्ञान आणि व्यवस्थापन कौशल्य असलेल्या कोणालाही उत्तम संधी देईल." ^[२]

१९३८ मध्ये, टुब्रोने लार्सन अँड टुब्रोची स्थापना करण्यासाठी त्याचे माजी शाळकरी हेनिंग होल्क-लार्सन. लार्सन अँड टुब्रो ची कल्पना मुंबईजवळील हिल स्टेशन माथेरानमध्ये सुट्टीच्या वेळी आली. ^[२] होल्क-लार्सन हा जोखीम घेणारा होता तर टुब्रो अधिक पुराणमतवादी होता. ^[१] लार्सन अँड टुब्रोने अशा वेळी भारतात संधी पाहिल्या, जेव्हा काही युरोपियन लोकांना देशाची औद्योगिक वाढीची क्षमता लक्षात आली होती.

मुंबईत असलेले एल अँड टीचे पहिले कार्यालय इतके छोटे होते की एक वेळ ते फक्त एकच वापरू शकत होते. ^[३] सुरुवातीला, लार्सन अँड टुब्रो, डॅनिश दुग्धशाळा उपकरणे उत्पादकांचे प्रतिनिधित्व करत असे. तथापि, दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान डॅनिश आयातीवर निर्बंध घालण्यात आले होते, ज्यामुळे लार्सन अँड टुब्रो ला एक छोटी कार्यशाळा सुरू करण्यास भाग पाडले गेले ज्याने सेवा पुरवली आणि लहान नोकऱ्या केल्या. डेन्मार्कवर जर्मन आक्रमणानंतर आयात थांबली, लार्सन अँड टुब्रो ला स्वदेशी दुग्धजन्य उपकरणे तयार करण्यास भाग पाडले, हे पाऊल यशस्वी झाले. ^[३]

युद्धकाळात जहाज दुरुस्तीची संधी पाहून लार्सन अँड टुब्रोने हिल्डा लिमिटेड नावाची नवीन कंपनी स्थापन केली. याच सुमारास लार्सन अँड टुब्रो ने दुरुस्ती आणि फॅब्रिकेशनची दोन दुकानेही सुरू केली. टाटांसाठी सोडा अॅश प्लांट तयार करणाऱ्या जर्मन अभियंत्यांच्या नजरकैदेने लार्सन अँड टुब्रो ला आणखी एक नवीन संधी उपलब्ध करून दिली. ^[३]

१९४४ मध्ये, लार्सन आणि टुब्रोने अभियांत्रिकी बांधकाम आणि करार (ECC) ची स्थापना केली. याच सुमारास लार्सन अँड टुब्रो ने आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांशी सहयोग सुरू केला. १९४५ मध्ये, लार्सन अँड टुब्रो ने युनायटेड स्टेट्सच्या कॅटरपिलर ट्रॅक्टर कंपनीसोबत पृथ्वी हलवणाऱ्या उपकरणांच्या विपणनासाठी करार केला. लार्सन अँड टुब्रो ने बिस्किटे, काच, हायड्रोजनेटेड तेल आणि साबण यासह विविध उत्पादने तयार करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या उपकरणांच्या ब्रिटिश उत्पादकांचे प्रतिनिधित्व करण्यास सुरुवात केली. ^[३]

द्वितीय विश्वयुद्धाच्या शेवटी, युद्ध-अधिशेष कॅटरपिलर उपकरणे कमी किमतीत मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होती. मात्र, एल अँड टीकडे ते खरेदी करण्यासाठी पैशांची कमतरता होती. त्यामुळे, लार्सन अँड टुब्रोने अतिरिक्त भागभांडवल उभारण्याचा निर्णय घेतला आणि परिणामी, लार्सन अँड टुब्रो प्रायव्हेट लिमिटेडची स्थापना ७ फेब्रुवारी १९४६ रोजी झाली. ^[३] १९४७ मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर, लार्सन अँड टुब्रो ने कलकत्ता, मद्रास आणि नवी दिल्ली येथे कार्यालये स्थापन केली. १९४८ मध्ये लार्सन अँड टुब्रो ने ५५ एकर (२२ ha) मुंबईच्या पवई उपनगरातील अविकसित जमीन.

सोरेन के. टुब्रो यांनी १९४६ ते १९८१ पर्यंत लार्सन अँड टुब्रो चे संचालक म्हणून काम केले आणि १९६२-६३ मध्ये सक्रिय व्यवस्थापनातून निवृत्त झाले. ^[३] १९८१ पर्यंत ते लार्सन अँड टुब्रो आणि ECC संचालक मंडळावर कार्यरत राहिले.

भारतात जवळपास पाच दशके घालवल्यानंतर, टुब्रो १९८१ मध्ये डेन्मार्कला निवृत्त झाले आणि पुढच्या वर्षी तिथेच त्यांचे निधन झाले. ^[२] कोडाईकनालमध्ये टुब्रोचे मोठे घर आणि इस्टेट होती, जिथे त्याच्या पत्नीने तिचे शेवटचे दिवस घालवले.

लार्सन अँड टुब्रो च्या ECC विभागाच्या मनापक्कम कॅम्पसमध्ये स्थित टुब्रो ट्रेनिंग सेंटरचे नाव त्यांच्या नावावर आहे. टूब्रो कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी सेंटर, हे देखील त्यांच्या नावावर आहे आणि २००६ मध्ये त्यांचा मुलगा ओले के. टुब्रो याने उद्घाटन केले होते. ^[२]

1. ^ ^{a b} N. Ramakrishnan (4 July 2007). "The engineer behind the giant". The Hindu. 13 May 2009 रोजी पाहिले.
2. ^ ^{a b c d e} "The Toubro formula". The Hindu. 6 मार्च 2006. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित17 मार्च 2008. 13 मे 2009 रोजी पाहिले.CS1 maint: unfit url (link)
3. ^ ^{a b c d e f} "Evolution of L&T". L&T. 13 July 2011 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 13 May 2009 रोजी पाहिले.