सरकारी विद्यापीठ

सरकारी विद्यापीठ किंवा सार्वजनिक महाविद्यालय हे एक प्रकारचे विद्यापीठ किंवा महाविद्यालय आहे जे सरकारच्या मालकीचे असते किंवा एखादे खाजगी विद्यापीठ ज्याला राष्ट्रीय किंवा उपप्रादेशिक सरकारद्वारे सार्वजनिक निधी दिला जातो. एखाद्या राष्ट्राचे राष्ट्रीय विद्यापीठ सार्वजनिकआहे किंवा नाही हे त्या त्या देशातील (किंवा प्रदेशातील) शैक्षणिक लँडस्केपवर अवलंबून असते.

इजिप्तमध्ये, अल-अझर विद्यापीठाची स्थापना ९७० साली एका मदरशाच्या रूपात केली गेली होती. यामुळे हे जगातील उच्च शिक्षणातील सर्वात जुने असे विद्यापीठ ठरले. औपचारिकपणे १९६१ मध्ये हे विद्यापीठ बनले. त्यानंतर २० व्या शतकात काइरो युनिव्हर्सिटी (१९०८), अलेक्झांड्रिया विद्यापीठ (१९१२), असियट युनिव्हर्सिटी (१९२८), ऐन शम्स युनिव्हर्सिटी (१९५७ ), हेल्वान युनिव्हर्सिटी (१९५९), बेनी-सुफ युनिव्हर्सिटी (१९६३), बेन्हा विद्यापीठ (१९६५), झागाझीग विद्यापीठ (१९७८) अशा अनेक विद्यापीठांनी सार्वजनिक विद्यापीठे सुरू केली. या विद्यापीठांत शिक्षणाचे शुल्क पूर्णपणे सरकार कडून भरले जाते.

केन्यामध्ये, शिक्षण मंत्रालय सर्व सार्वजनिक विद्यापीठांवर नियंत्रण ठेवते. ८-४-४ची शिक्षण प्रणाली पूर्ण करून आणि सी+ किंवा त्यापेक्षा जास्त गुण मिळविल्यानंतर येथे विद्यार्थ्यांची नोंद घेतली जाते. केन्या विद्यापीठ आणि महाविद्यालये सेंट्रल प्लेसमेंट सर्व्हिसने (केयूसीपीएस) दरवर्षी ठरविलेल्या निकषांची पूर्तता करणारे विद्यार्थी त्यांच्या विद्यापीठाचा भाग म्हणून किंवा महाविद्यालयीन फी सरकारद्वारे भरली जाते. उच्च शिक्षण कर्ज मंडळाकडून कमी व्याजाचे कर्जासाठीदेखील ते पात्र होतात. उच्च शिक्षण घेतल्यानंतर त्यांनी कर्जाची परतफेड करणे अपेक्षित असते.

नायजेरियात फेडरल सरकार आणि राज्य सरकार दोघेही सार्वजनिक विद्यापीठे स्थापन करू शकतात.

दक्षिण आफ्रिकेमध्ये २६ सार्वजनिक तृतीय शैक्षणिक संस्था आहेत, एकतर पारंपारिक विद्यापीठ किंवा सर्वसमावेशक विद्यापीठ (सैद्धांतिक आणि व्यावसायिक प्रशिक्षण प्रदान करणे) म्हणून वर्गीकृत केलेली आहेत.

ट्युनिशियामध्ये उच्च शिक्षण आणि वैज्ञानिक संशोधन मंत्रालय सर्व सार्वजनिक विद्यापीठांवर नियंत्रण ठेवते. काही विद्यापीठांसाठी उच्च शिक्षण मंत्रालय इतर मंत्रालयांशी समन्वय साधते: सार्वजनिक आरोग्य मंत्रालय किंवा माहिती व संप्रेषण तंत्रज्ञान मंत्रालय . ट्युनिशियाच्या सार्वजनिक विद्यापीठात ट्युनिशियाच्या पदव्युत्तर विद्यापीठात यशस्वीरित्या यशस्वी झाल्यानंतर प्रवेश निश्चित केला जातो: विद्यार्थ्यांना बॅकॅल्युरेटमध्ये आलेल्या निकालांच्या आधारे फॉर्म्युला स्कोअरनुसार वर्गीकृत केले जाते. मग, विद्यार्थ्यांना विद्यापीठाकडे इच्छित यादी तयार करायची आहे ज्यांना त्यांना अभिमुखतेसाठी समर्पित असलेल्या राज्य वेबसाइटवर हजेरी लावायची आहे. अशा प्रकारे उच्चपदस्थ विद्यार्थ्यांना निवडण्यास प्राधान्य मिळते.

बांगलादेशात ४० सार्वजनिक विद्यापीठे आहेत. विद्यापीठे थेट सरकारशीच व्यवहार करत नाहीत, परंतु विद्यापीठ अनुदान आयोगाशी व्यवहार करतात आणि ते सरकारबरोबर व्यवहार करतात.

२०१० च्या खाजगी विद्यापीठ अधिनियमांतर्गत बरीच खाजगी विद्यापीठे स्थापन केली गेली आहेत जी बांगलादेशच्या खाजगी विद्यापीठांच्या ऑपरेशनची प्रक्रिया आणि शैक्षणिक बाबी नियंत्रित करतात.

ब्रुनेईमधील जवळपास सर्व विद्यापीठे ही सार्वजनिक विद्यापीठे आहेत.

मुख्य चीनमध्ये जवळपास सर्व विद्यापीठे आणि संशोधन संस्था सार्वजनिक आहेत आणि सध्या देशातील उच्च शिक्षणासाठी सर्व महत्त्वाची आणि महत्त्वपूर्ण केंद्रे सार्वजनिकपणे उपलब्ध आहेत.

सार्वजनिक विद्यापीठे सहसा प्रांतीय (राज्य) सरकारे चालवतात. काही ठिकाणी महापालिका देखील सरकारे विद्यापीठे चालवतात. काही सार्वजनिक विद्यापीठे राष्ट्रीय आहेत, जी थेट केंद्र सरकारच्या वतीने चालविली जातात .

खाजगी महाविद्यालये अस्तित्वात आहेत जी प्रामुख्याने व्यावसायिक महाविद्यालये चालवतात. अशी बहुतेक विद्यापीठे पदवी देण्यास पात्र नाही. सार्वजनिक विद्यापीठांना देशात उच्च प्रतिष्ठा प्राप्त आहे.  ^{[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2020)">उद्धरण आवश्यक</span> ]}

विद्यापीठ अनुदान समितीद्वारे आठ संस्थांना अर्थसहाय्य दिले जाते. कला परफॉर्मिंग अकादमीला देखील सरकारी निधी प्राप्त होतो . हाँगकाँगचे मुक्त विद्यापीठ हे एक सार्वजनिक विद्यापीठ आहे, परंतु हे मोठ्या प्रमाणात स्वतःच वित्तपुरवठा तयार करतो. शू यान युनिव्हर्सिटी ही एकमेव खासगी संस्था आहे जीला विद्यापीठाचा दर्जा आहे आणि विद्यापीठाचा दर्जा मिळाल्यामुळे सरकारकडून काही प्रमाणात आर्थिक पाठबळदेखील मिळते.

भारतात बहुतेक विद्यापीठे आणि जवळपास सर्व संशोधन संस्था सार्वजनिक आहेत. येथे काही खासगी पदवीपूर्व महाविद्यालये आहेत, मुख्यत: अभियांत्रिकी शाळा आहेत, परंतु यापैकी बहुतेक सार्वजनिक विद्यापीठांशी संबंधित आहेत. यापैकी काही खासगी शाळा राष्ट्रीय किंवा राज्य सरकाराद्वारे अंशतः सहाय्यक निधी मिळवतात आणि चालवली जातात. इंदिरा गांधी नॅशनल ओपन युनिव्हर्सिटी (इग्नू) हे देखील एक मुक्त सार्वजनिक विद्यापीठ आहे, जे विद्यार्थ्यांना प्रत्यक्ष वर्गात न येता देखील शिक्षण देते आणि नोंदणीकृत विद्यार्थ्यांची संख्या आता ४० लाखांहून अधिक विद्यार्थी असलेले जगातील सर्वात मोठे विद्यापीठ आहे.

इंडोनेशियात सार्वजनिक व खासगी शैक्षणिक संस्था आहेत. सरकार (मंत्रालय शिक्षण आणि संस्कृती) प्रत्येक प्रांतामध्ये सार्वजनिक विद्यापीठे, संस्था, उच्च शाळा आणि अकादमी प्रदान करते. खाजगी शैक्षणिक संस्था सहसा धार्मिक संस्था, सार्वजनिक संस्था आणि काही मोठ्या कंपन्यांद्वारे आर्थिक पाठबळ दिले जाते.

इराणची काही प्रतिष्ठित विद्यापीठे सार्वजनिक आहेत. राज्यस्तरीय विद्यापीठे अत्यंत निवडक आहेत.  ^{[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2020)">उद्धरण आवश्यक</span> ]}

इस्रायलमध्ये नऊ अधिकृत विद्यापीठे आहेत. याव्यतिरिक्त, काही डझन महाविद्यालये आणि उच्च शिक्षण देणारी इतर संस्था तसेच सुमारे एक डझन परदेशी विद्यापीठे आहेत. इस्राईलमधील सर्व विद्यापीठे उच्च शिक्षण परिषदेद्वारे (सीएचईआय) देखरेखीखाली आहेत. इस्रायलमधील विद्यापीठ आणि महाविद्यालय यांच्यात मुख्य फरक असा आहे की केवळ विद्यापीठ ही डॉक्टरेट डिग्री देऊ शकते. सैद्धांतिकदृष्ट्या, महाविद्यालय विद्यापीठाची स्थिती सुधारण्यासाठी सीएचईकडे अर्ज करू शकते.

जपानमध्ये, सार्वजनिक विद्यापीठे स्थानिक सरकारद्वारे, एकतर प्रीफेक्चरल किंवा नगरपालिका, चालविली जातात. ही विद्यापीठे राष्ट्रीय विद्यापीठे नसतात. शिक्षण मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, सार्वजनिक विद्यापीठांनी "एका प्रदेशात उच्च शिक्षणाची संधी उपलब्ध करून दिली आहे आणि या क्षेत्रातील स्थानिक समुदायासाठी बौद्धिक आणि सांस्कृतिक पायाची मध्यवर्ती भूमिका बजावली आहे" आणि त्यांना "सामाजिक, आर्थिक आणि योगदान देण्यास अपेक्षित आहे" प्रदेशात सांस्कृतिक विकास ";^[१] हे राष्ट्रीय विद्यापीठांच्या संशोधन-केंद्रित पैलूंशी तुलना करते.

२०१० पर्यंत ९५ सरकारी विद्यापीठे होती. आणि यांच्या तुलनेत ५९७ खाजगी विद्यापीठे आणि ८६ राष्ट्रीय विद्यापीठे होती. १,२७,८७२ विद्यार्थी शाळांमध्ये होते. अलिकडच्या वर्षांत सार्वजनिक विद्यापीठांची संख्या झपाट्याने वाढली. १९८० मध्ये फक्त ३४ सार्वजनिक विद्यापीठे होती आणि १९९३ मध्ये ४६ होती. जुलै २००३ पासून जेव्हा स्थानिक स्वतंत्र प्रशासकीय संस्था कायदा अंमलात आला तेव्हा सार्वजनिक विद्यापीठांना त्यात समाविष्ट करण्याची परवानगी देण्यात आली.^[२] २००७ या आर्थिक वर्षासाठी सार्वजनिक विद्यापीठांमध्ये सरासरी शिकवणी ५,३६,२३८ येन, सरासरी प्रवेश शुल्क ३,९९,३५१ येन आणि सरासरी अर्ज फी १७,०९५ येन होती.^[३]

मानस युनिव्हर्सिटी, किर्गिस्तानमधील सार्वजनिक विद्यापीठ, ही सार्वजनिक उच्च शिक्षण संस्था आहे जी सहयोगी पदवी, पदव्युत्तर पदवी आणि पदवीधर आणि पदव्युत्तर पदवी प्रदान करते.^[४]

मकाऊ विद्यापीठ हे एकच सार्वजनिक विद्यापीठ मकाओ मध्ये आहे. तसेच मकाऊ पॉलिटेक्निक इन्स्टिट्यूट आणि टूरिझम स्टडीज इन्स्टिट्यूट ही सार्वजनिक शैक्षणिक संस्था आहे जी पदव्युत्तर शिक्षण देऊ शकते.

मलेशियात २० सार्वजनिक विद्यापीठे आहेत ज्यांना सरकारकडून अर्थसहाय्य दिले जाते परंतु स्वयं-व्यवस्थापित संस्था म्हणून शासित आहेत.

जवळजवळ सर्व विद्यापीठे सार्वजनिक आहेत आणि खाजगी विद्यापीठांच्या तुलनेत त्यांना उच्च समजले जाते. डेन्मार्कमध्ये विद्यापीठाचे शिक्षण विनामूल्य आहे.

सर्व विद्यापीठे सार्वजनिक आणि विनामूल्य आहेत.

जवळजवळ सर्व विद्यापीठे सार्वजनिक आणि राज्य सरकार कडून त्यांना आर्थिक पाठबळ दिले जाते.

रशियामध्ये सुमारे ७.५ दशलक्ष विद्यार्थी रशियातील हजारो विद्यापीठांत शिक्षण घेतात.

बहुतेक विद्यापीठे सार्वजनिक आहेत. स्वीडनमधील शिक्षण साधारणपणे विनामूल्य असते, म्हणून स्वीडनमधील कोणत्याही विद्यापीठात शिक्षण शुल्क नाही.

ऑस्ट्रेलियामध्ये ३७ सार्वजनिक विद्यापीठे व ५ खाजगी विद्यापीठे आहेत.^[५] बॉन्ड युनिव्हर्सिटी, नॉट्रे डेम ऑस्ट्रेलिया विद्यापीठ, युनिव्हर्सिटी ऑफ डिविनिटी आणि टॉरेन्स युनिव्हर्सिटी ऑस्ट्रेलिया ही खाजगी विद्यापीठे आहेत. अ‍ॅडलेडमधील कॅम्पस असलेले एक आंतरराष्ट्रीय खाजगी विद्यापीठ: कार्नेगी मेलॉन युनिव्हर्सिटी, ऑस्ट्रेलिया (यूएसए). अ‍ॅडिलेडकडे पूर्वी क्रॅनफिल्ड युनिव्हर्सिटी (यूके) (२००७ - २०१०),^[६] आणि युनिव्हर्सिटी कॉलेज लंडन (यूके) (२०१०-२०१७)चे कॅम्पस होते.^[७]

कोस्टा रिकामध्ये युनिव्हर्सिडेड डे कोस्टा रिका, युनिव्हर्सिडेड नॅसिओनल, युनिव्हर्सिडेड एस्टाटल ए डिस्टन्सिया, युनिव्हर्सिडेड टेकनिका नॅशिओनल आणि इंस्टिट्यूट टेकनोलॅजिको डी कोस्टा रिका या सर्व सार्वजनिक विद्यापीठ सर्वात प्रतिष्ठित संस्था आहेत, तर शांती आणि यूएन पुरस्कृत विद्यापीठ. आयएनसीएई बिझिनेस स्कूल ( निकाराग्वा आणि कोस्टा रिका परिसरातील ) तितक्याच उल्लेखनीय आहेत.

पेरूमध्ये, राष्ट्रीय (सार्वजनिक) विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी आवश्यक असलेल्या प्रवेश परीक्षेस उच्च गुणांची आवश्यकता आहे. चार शतकांतील सॅन मार्कोस (अमेरिकेतील सर्वात जुनी विद्यापीठ, मे १५५१ मध्ये स्थापन झालेल्या अमेरिकेतील सर्वात जुनी विद्यापीठ) पासून लोकांचे मत हे लक्षात येते की, हे देशातील सर्वात प्रतिष्ठित सार्वजनिक शिक्षण संस्था म्हणून प्रसिद्ध आहे. तसेच इतर बरीच सार्वजनिक विद्यापीठे सॅन मार्कोस विद्यापीठात नॅशनल ॲग्रॅरियन युनिव्हर्सिटी, नॅशनल युनिव्हर्सिटी ऑफ इंजिनीअरिंग आणि फेडरिको व्हिलरियल युनिव्हर्सिटीसारख्या कठोर पद्धतीचा वापर करतात.

• खाजगी विद्यापीठ
• राज्य विद्यापीठ प्रणाली
• राष्ट्रीय विद्यापीठ
• प्रीफेक्चुरल युनिव्हर्सिटी