सक्तीच्या हिजाबच्या विरोधात इराणी निदर्शने

सक्तीच्या हिजाबच्या विरोधात इराणी निदर्शने
इस्लामिक हिजाबच्या विरोधात लिंझ मधील हौप्टप्लाट्झमधील एंगेलाबच्या मुलींना पाठिंबा दर्शवणारी एक इराणी महिला
नागरी संघर्ष करण्यासाठी पक्ष
इराणी आंदोलक, बहुतेक स्त्रिया इराणी सरकार इस्लामिक रिपब्लिक ऑफ इराणच्या कायद्याच्या अंमलबजावणीचा जनरल कमांड बसिज दंगल पोलिस
आकडेवारी
मसिह अलीनेजाद अली खमेनेई हसन रुहानी इब्राहिम रायसी
दुर्घटना
Arrested	At least 40[१]

इंग्लॅबच्या मुलींचा निषेध (फारसी: دختران انقلاب) इराणमधील अनिवार्य हिजाबच्या विरोधात निषेधांची मालिका होती. हा व्यापक इराणी लोकशाही चळवळीचा एक भाग होता. विदा मोव्हाहेद (फारसी: ویدا موحد), एक इराणी स्त्री ज्याला गर्ल ऑफ एंगेलाब स्ट्रीट (फारसी: دختر خیابان انقلاب) म्हणून ओळखले जाते. ती २७ डिसेंबर २०१७ रोजी तेहरानच्या एंगेलाब स्ट्रीट (रिव्होल्यूशन स्ट्रीट) मधील युटिलिटी बॉक्सवर २०१७-२०१८ च्या इराणी निषेधादरम्यान उभी होती. तिने तिचा हिजाब, पांढरा स्कार्फ, काठीला बांधला होता एका ध्वजासारखा.^{[२][३][४][५]} तिला त्या दिवशी अटक करण्यात आली.^[४][५] एका महिन्यानंतर २८ जानेवारी २०१८ रोजी तात्पुरत्या जामिनावर सुटका करण्यात आली.^[६][७] काही लोकांनी मोवाहेदच्या या कृतीचा संबंध मसिह अलीनेजादच्या व्हाईट वेनडेसच्या आवाहनाशी जोडला. ती एक निषेध चळवळ होती. जी व्हीओए पर्शियन टेलिव्हिजनच्या प्रस्तुतकर्त्याने २०१७ च्या सुरुवातीला सुरू केली होती. इतर महिलांनी नंतर तिचा निषेध पुन्हा केला आणि त्यांच्या कृतीचे फोटो सोशल मीडियावर पोस्ट केले. इंग्रजी स्त्रोतांमध्ये या महिलांचे वर्णन "गर्ल्स ऑफ एंगेलाब स्ट्रीट" आणि "द गर्ल्स ऑफ रोव्हॉल्युशन स्ट्रीट"^[८] असे केले होते. काही आंदोलकांचा दावा आहे की ते मसीह अलीनेजादच्या कॉलचे पालन करत नव्हते.

1979 च्या इस्लामिक क्रांतीनंतर लागू झालेल्या इराणच्या इस्लामिक कायद्यामध्ये, इस्लामिक दंड संहितेच्या ५ व्या पुस्तकातील कलम ६३८ (ज्याला प्रतिबंध आणि प्रतिबंधक दंड म्हणतात) हिजाब न घालणाऱ्या महिलांना दहा दिवसांपासून दोन महिन्यांपर्यंत तुरुंगवासाची शिक्षा होऊ शकते आणि/किंवा इराणी रियाल ५०,००० ते ५,००,००० दंड भरणे आवश्यक आहे. चलनवाढीच्या निर्देशांकासाठी न्यायालयांमध्ये दंडाची पुनर्गणना केली जाते. कॉर्नेल लॉ स्कूलच्या कायदेशीर माहिती संस्थेने याचे भाषांतर आणि प्रकाशन केले आहे.^[९]

त्याच पुस्तकातील कलम ६३९ म्हणते, दोन प्रकारच्या लोकांना एक वर्ष ते दहा वर्षांच्या कारावासाची शिक्षा दिली जाईल; पहिली व्यक्ती जी अनैतिकता किंवा वेश्याव्यवसायाचे ठिकाण स्थापित करते किंवा निर्देशित करते, दुसरी, अशी व्यक्ती जी लोकांना अनैतिकता किंवा वेश्याव्यवसाय करण्यास मदत करते किंवा प्रोत्साहित करते.

हे काही कायदे आहेत ज्यांच्या अंतर्गत काही आंदोलकांवर आरोप ठेवण्यात आले होते.

१९७९ च्या इराणी इस्लामिक क्रांतीपूर्वी (इराणचा शेवटचा शाह मोहम्मद रेझा पहलवी यांच्या कारकिर्दीत) हिजाब अनिवार्य नव्हता. या काळात काही इराणी महिला डोक्यावर स्कार्फ किंवा चादर घालत होत्या.

१९७९ च्या इस्लामिक क्रांतीनंतर हळूहळू हिजाब अनिवार्य झाला. स.न. १९७९ मध्ये रुहोल्ला खोमेनी यांनी महिलांनी इस्लामिक ड्रेस कोड पाळावा अशी घोषणा केली. त्यांच्या विधानामुळे निदर्शने झाली, १९७९ मध्ये तेहरानमधील आंतरराष्ट्रीय महिला दिन निदर्शने, जे विधान केवळ शिफारसी असल्याचे सरकारी आश्वासनाने पूर्ण झाले. त्यानंतर १९८० मध्ये सरकारी आणि सार्वजनिक कार्यालयांमध्ये हिजाब अनिवार्य करण्यात आला आणि १९८३ मध्ये तो सर्व महिलांसाठी अनिवार्य झाला.

इ.स. २०१४ पासून सरकारने एक सर्वेक्षण चालवले होते. ते इ.स. २०१८ मध्ये अध्यक्ष हसन रुहानी यांनी प्रसिद्ध केले. त्यात असे दिसून आले आहे की ४९.८% इराणी अनिवार्य हिजाबच्या विरोधात होते. हा अहवाल सेंटर फॉर स्ट्रॅटेजिक स्टडीज, इराणच्या राष्ट्राध्यक्षांच्या कार्यालयाच्या संशोधन शाखा द्वारे जारी करण्यात आला. पीडीएफ स्वरूपात जुलै २०१४ मध्ये याचे शीर्षक "पहिल्या हिजाब विशेष बैठकीचा अहवाल" असे होते.

२ फेब्रुवारी २०१८ रोजी, मेरीलँड येथील सेंटर फॉर इंटरनॅशनल अँड सिक्युरिटी स्टडीज द्वारे आयोजित केलेल्या सर्वेक्षणात असे दिसून आले की काही इराणी लोक "इराणची राजकीय व्यवस्था बदलण्यास किंवा कठोर इस्लामिक कायदा शिथिल करण्याशी" सहमत आहेत.^[१०]

इराण हा जगातील एकमेव देश आहे ज्यात बिगर मुस्लिम महिलांनाही हेडस्कार्फ घालणे आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, जानेवारी २०१८ मध्ये, एका चीनी महिला संगीतकाराला तिच्या मैफिलीच्या प्रदर्शनाच्या मध्यभागी जबरदस्तीने बुरखा घालण्यात आला.^[११]

२७ डिसेंबर २०१७ रोजी, "Where_is_she?" या हॅशटॅगद्वारे मोवाहेदचा स्कार्फ हलवतानाचे फोटो आणि व्हिडिओ व्हायरल झाले. (#دختر_خیابان_انقلاب_کجاست , सोशल मीडियावर पर्शियनमध्ये "इंगलाब स्ट्रीटची मुलगी कुठे आहे"). सुरुवातीला ती अनोळखी होती, काही दिवसांनी नसरीन सोतौदेह (फारसी: نسرین ستوده), ज्या मानवाधिकार कार्यकर्त्याला आणि वकिलालाही अटक करण्यात आली आहे, ती महिला ३१ वर्षांची असल्याचे आढळून आले आणि तिला तिच्या १९ महिन्यांच्या बाळासह घटनास्थळी अटक करण्यात आली.

२८ जानेवारी २०१८ रोजी, या प्रकरणाचा तपास करणाऱ्या वकील नसरीन सोतौदेह यांच्या म्हणण्यानुसार, विदा मोवाहेदची सुटका तात्पुरता जामिनावर करण्यात आली.

२९ जानेवारी २०१८ रोजी, तेहरानमध्ये एका महिलेला एनकेलाब स्ट्रीटवरील त्याच युटिलिटी बॉक्सवर उभे राहून, तिचा पांढरा हिजाब काढून आणि काठीवर धरून मोवाहेदच्या निषेधाची पुनरावृत्ती केल्यानंतर अटक करण्यात आली. सोशल मीडियावर पोस्ट करण्यात आलेले फोटो दाखवतात की २९ जानेवारी रोजी तेहरानमध्ये आणखी तीन महिलांनी मोवाहेदच्या निषेधाचे पुनरुत्थान केले, ज्यामध्ये एक फेरदौसी स्क्वेअरजवळ होती.

३० जानेवारी २०१८ रोजी नसरीन सोतौदेह यांच्या मते, २९ जानेवारी २०१८ रोजी अटक करण्यात आलेली दुसरी महिला नर्गेस होसेनी (फारसी: نرگس حسینی) होती ; तिचे वय ३२ होते.

३० जानेवारी २०१८ रोजी, अनेक महिलांनी, आणि पुरुषांनी देखील, अनिवार्य हिजाब कायद्याच्या विरोधात मोवाहेदच्या निषेधाची पुनरावृत्ती करून निषेध केला. हे तेहरान, तसेच शिराझ आणि इस्फहानसह इतर शहरांमध्ये घडले.

१ फेब्रुवारी २०१८ रोजी इराणच्या पोलीस विभागाने घोषित केले की त्यांनी २९ महिलांना हिजाब काढल्याबद्दल अटक केली.

नसरीन सोतौदेह, इराणी वकील यांच्या मते, नर्गेस होसेनी ही इंगेलाब स्ट्रीटची दुसरी मुलगी म्हणून ओळखली जाते. ती ३२ वर्षांची होती. तिच्या खटल्याच्या अध्यक्षस्थानी न्यायाधीशांनी सेट केलेला US$ १,३५,००० जामीन देण्यास अक्षम होती. तिला संभाव्य १० वर्षे तुरुंगवास भोगावा लागला आणि उघडपणे पापी कृत्य करण्यासह आरोपांनुसार ७४ चाबकाचे फटके मारण्यात आले.

१५ फेब्रुवारी २०१८ रोजी सोशल मीडियावर शेअर केलेले नवीन फोटो आणि व्हिडिओ त्याच रस्त्यावर मोवाहेदच्या निषेधाची पुनरावृत्ती करणारी अजून एका महिलेला दर्शवितात. एंगेलाब स्ट्रीट (क्रांती स्ट्रीट) हिची ओळख आझम जंग्रावी (फारसी: اعظم جنگروی) म्हणून करण्यात आली. पोलिसांनी तिला आक्रमकपणे खाली घेतल्याचे व्हिडिओ दिसून येतात. तिच्या ताज्या इंस्टाग्राम चित्रानुसार, तिने सांगितले की ती इराणी महिला सुधारणावादी आणि बांधकाम पक्षाच्या कार्यकारिणीचा एक भाग आहे. तिने आतून किंवा देशाबाहेरून कोणाकडूनही आदेश घेतलेला नाही. तिने अनिवार्य हिजाबला विरोध करण्यासाठी असे केले होते.

नर्गेस होसेनी आणि आझम जंग्रावी यांची तात्पुरत्या जामिनावर कोठडीतून सुटका करण्यात आली.

शापरक शजरीजादेह नावाची दुसरी महिला आंदोलक (फारसी: شاپرک شجری زاده) हिने बुधवार, २१ फेब्रुवारी २०१८ रोजी गेतारीह रस्त्यावर पांढऱ्या स्कार्फसह निषेध करताना आढळून आली. तिला देखील अटक करण्यात आली. प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितले की, पोलिसांनी तिच्यावर मागून हल्ला केला आणि तिला ताब्यात घेतले.

सोशल मीडियावर शेअर केलेल्या फोटोवरून असे दिसून येते की सरकार युटिलिटी बॉक्सेसवर उलटे व्ही-आकाराचे लोखंडी स्ट्रक्चर ठेवत आहे जेणेकरून बॉक्सच्या वर उभे राहणे अवघड होईल. तिला १८ वर्षांच्या निलंबित तुरुंगवासाच्या व्यतिरिक्त दोन वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा झाली.^[१२] शिवाय, तिने इराण सोडल्याचे सांगितले.^[१३]

मरियम शरीयतमदारी नावाची दुसरी स्त्री (फारसी: مریم شریعتمداری) दुपारच्या वेळी युटिलिटी बॉक्सवर अनिवार्य हिजाबचा निषेध करत होती. पोलिसांनी तिला खाली येण्यास सांगितले आणि महिलेने नकार दिला. तिने पोलिसांना प्रश्न केला की तिचा गुन्हा काय आहे. त्यावर पोलिसांनी "शांतता भंग" करण्याचे कारण दिले. त्यानंतर पोलिसांनी तिला हिंसकपणे बाहेर काढल्याने ती जखमी झाली आणि तिचा पाय मोडला.^[a]

शापरक शजरीजादेह यांना कोठडीत मारहाण करण्यात आली. नंतर तात्पुरत्या जामिनावर तिची सुटका करण्यात आली.

प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितले की, हमराज सदेघी नावाची आणखी एक महिला (फारसी: همراز صادقی) शनिवार, 24 फेब्रुवारी 2018 रोजी सक्तीच्या हिजाबला विरोध करत असताना अचानक तिच्यावर अज्ञात सुरक्षा दलाने हल्ला केला, तिचा हात मोडला आणि तिला अटक करण्यात आली.

८ जुलै २०१८ रोजी, इराणी किशोरी मादेह होजब्री हिला तिच्या इन्स्टाग्राम अकाउंटवर तिच्या स्कार्फशिवाय पाश्चात्य आणि इराणी संगीतावर नृत्य करतानाचे व्हिडिओ पोस्ट केल्यानंतर अटक करण्यात आली.^[१५] तीचे ६,००,००० पेक्षा जास्त फॉलोअर्ससह होते. अनेक लोकप्रिय इन्स्टाग्राम वापरकर्त्यांपैकी ती एक होती.^[१५] तिचे व्हिडिओ शेकडो लोकांनी शेअर केले.^[१५] तिच्या अटकेच्या निषेधार्थ अनेक इराणी महिलांनी स्वतः नाचतानाचे व्हिडिओ पोस्ट केले.^[१६]

२७ ऑक्टोबर २०१८ रोजी, इस्लामिक आझाद विद्यापीठ, सेंट्रल तेहरान शाखेतील कॅम्पसमध्ये नैतिकता पोलिस व्हॅन प्रवेश केला आणि अयोग्य हिजाबसाठी अनेक महिलांना अटक करण्याचा प्रयत्न केला. त्यावेळी तेथील विद्यार्थ्यांनी पोलिसांचा निषेध केला. व्हिडिओमध्ये एक विद्यार्थिनी व्हॅनसमोर उभी राहून तिचा बाहेर पडण्याचा प्रयत्न करत असल्याचे दाखवले, ज्यामुळे व्हॅनचा चालक तिच्यावर धावून जाण्याचा प्रयत्न करत होता.^[१७]

२९ ऑक्टोबर २०१८ रोजी, एक इराणी महिला तेहरानमधील एंगेलाब स्क्वेअरच्या घुमटावर उभी राहिली आणि अनिवार्य हिजाबच्या निषेधार्थ तिचा स्कार्फ काढून टाकला. काही मिनिटांनंतर तिला पोलिसांनी अटक केली.^[१८] १४ एप्रिल २०१९ रोजी, ती विदा मोवाहेद असल्याचे जाहीर करण्यात आले. ती एंगेलाब स्ट्रीटची मूळ मुलगी होती. जी दुसऱ्यांदा निषेध करत असल्याचे उघड झाले.^[१९]

१५ फेब्रुवारी २०१९ रोजी, नैतिकता पोलिसांनी तेहरानच्या नर्मक भागात अयोग्य हिजाबसाठी दोन मुलींना अटक करण्याचा प्रयत्न केला . पोलिसांना तेथील जवळच्या लोकांकडून प्रतिकार करण्यात आला. व्हॅनच्या भोवती जमलेल्या लोकांच्या टोळक्याने खिडक्या तोडल्या, दरवाजा फोडला आणि दोन मुलींना आत सोडवले. जमावाला पांगवण्यासाठी पोलीस हवेत गोळीबार करताना या घटनेच्या व्हिडिओमध्ये दिसत आहे. तेहरान पोलिसांनी नंतर या घटनेला दुजोरा दिला.^{[२०][२१]}

७ मार्च २०१९ रोजी, कंगावारमध्ये दोन महिलांना हिजाब न घालता शहरातील रस्त्यांवर फिरून सक्तीच्या हिजाबला विरोध केल्यानंतर त्यांना अटक करण्यात आली.^[२२]

आंतरराष्ट्रीय महिला दिनी (८ मार्च), तेहरानमधील महिलांच्या गटांनी अनावरण केले आणि महिलांच्या अत्याचाराचा निषेध केला. एका व्हिडिओमध्ये दोन अनावरण झालेल्या महिलांनी लाल चिन्ह धारण केलेले दाखवले आहे, ज्यावर लिहिले आहे की, "आंतरराष्ट्रीय महिला दिन संपूर्ण मानवतेसाठी न्याय्य जगाचे वचन आहे". दुसऱ्या व्हिडिओमध्ये तेहरान मेट्रो कारमधील अनावरण केलेल्या महिलांचा एक गट प्रवाशांना फुले देताना दिसला.^[२३]

११ मार्च २०१९ रोजी, एक माणूस इंग्लॅब रस्त्यावर एका बॉक्सवर उभा राहिला आणि त्याने काठीवर पांढरा स्कार्फ फिरवला. त्याला सुरक्षा दलाने घटनास्थळी अटक केली.

१३ मे २०१९ रोजी, तेहरान विद्यापीठातील विद्यार्थी अनिवार्य हेडस्कार्फ नियमाचे पालन करण्याच्या वाढत्या दबावाचा निषेध करण्यासाठी एकत्र आले.^[२४] आंदोलन करणाऱ्या विद्यार्थ्यांवर साध्या वेशातील सुरक्षारक्षकांनी हल्ला केला. विद्यार्थ्यांनी स्वातंत्र्य आणि मुक्त निवडणुकांची मागणी करणारे फलकही हातात घेतले होते.^[२५]

ऑगस्ट २०१९ मध्ये, इराणच्या नागरी हक्क कार्यकर्त्या सबा कोर्ड अफशारी यांना २४ वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा ठोठावण्यात आली होती. ज्यात सार्वजनिक ठिकाणी तिचा हिजाब काढल्याबद्दल १५ वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा ठोठावण्यात आली होती, ज्या इराणी अधिकाऱ्यांनी "भ्रष्टाचार आणि वेश्याव्यवसाय" ला प्रोत्साहन दिल्याचे म्हणले आहे.^[२६]

१७ सप्टेंबर २०२२ रोजी, महसा अमिनी नावाच्या २२ वर्षीय इराणी महिलेचा तेहरानमध्ये संशयास्पद परिस्थितीत मृत्यू झाला. संभाव्यतः पोलिसांच्या क्रूरतेमुळे . जगभरातील अनेक लोकांनी अमिनीच्या मृत्यूवर प्रतिक्रिया व्यक्त केल्या. जे काही वृत्त स्रोतांनुसार, इस्लामिक रिपब्लिक ऑफ इराण अंतर्गत महिलांवरील हिंसाचाराचे प्रतीक बनले. देशभरात हिजाबविरोधी निषेधाची मालिका सुरू झाली.

काही महिला निदर्शकांनी त्यांचे हिजाब काढले आणि त्यांना आगीत जाळले किंवा प्रतीकात्मकपणे त्यांचे केस कापले, व्हिडिओ फुटेज इन्स्टाग्राम आणि ट्विटरवर पसरले.

• इराणचे मुख्य अभियोक्ता, मोहम्मद जाफर मोंटाझेरी यांनी ३१ जानेवारी २०१८ रोजी झालेल्या निषेधांवर प्रतिक्रिया व्यक्त केली आणि त्यांना "क्षुल्लक" आणि "बालिश" चाली म्हणले. यामुळे परदेशी लोक भडकले हो^{[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2020)">उद्धरण आवश्यक</span> ]}ते. 
• संसदेचे डेप्युटी स्पीकर अली मोताहारी यांनी ३१ जानेवारी २०१८ रोजी सांगितले की इराणमध्ये हिजाब अनिवार्य नाही. स्त्रिया त्यांना आवडेल ते परिधान करू शकतात. अर्थातच हे खोटे होते.
• इराणच्या संसदेच्या सदस्या, सोहेला जोलोदरजादेह यांनी ३१ जानेवारी २०१८ रोजी सांगितले की निषेध महिलांच्या अनावश्यक निर्बंधांमुळे झाला.
• इराणच्या न्यायपालिकेचे प्रवक्ते, गोलाम-होसेन मोहसेनी-इजेई यांनी ४ फेब्रुवारी २०१८ रोजी सांगितले की अटक केलेल्या काही महिला "सिंथेटिक ड्रग्स" वर होत्या. त्यांनी असेही घोषित केले की जर हे सिद्ध झाले की त्यांचे निषेध आयोजित केले गेले तर त्यांचा गुन्हा खूप मोठा असेल.
• राष्ट्राध्यक्ष हसन रुहानी यांनी ११ फेब्रुवारी रोजी इस्लामिक क्रांतीच्या ३९ व्या वर्धापन दिनानिमित्त सांगितले की, घटनेच्या कलम ५९ नुसार, इराणी समाजातील कोणताही संघर्ष घटनात्मक सार्वमताने सोडवला जाऊ शकतो.
• इराणी ज्येष्ठ अभिनेत्री आणि दिग्दर्शिका मार्झीह बोरूमंद यांनी १४ फेब्रुवारी २०१८ रोजी सांगितले की ती सक्तीच्या हिजाबच्या विरोधात होती परंतु तिने मसीह अलिनजादच्या चळवळीला पाठिंबा दिला नाही. तिचा असा विश्वास होता की आंदोलकांना तिच्याकडून आदेश मिळत असल्याचे सरकारला सांगून अलिनजाद देशातील सर्व निषेधांना स्वतःशी जोडण्याचा प्रयत्न करीत आहेत.
• नाहिद खोदाकरमी, एक इराणी दाई आणि तेहरानच्या सिटी कौन्सिलच्या सदस्या म्हणाल्या की स्वतःचे कपडे निवडणे हा स्त्रियांना मिळू शकणारा सर्वात सोपा अधिकार आहे. आझम जंगरावीच्या अटकेच्या व्हिडिओवर तिची प्रतिक्रिया होती "कोणत्याचे जास्त पाप, आझम जंग्रावीचे केस की त्या माणसाचे हात?"
• एक शैक्षणिक - "कोणी आणि कायद्याच्या कोणत्या कलमाच्या आधारे पोलिसांना त्या महिलेला अशा प्रकारे बाहेर काढण्याची परवानगी दिली?", अब्दुल्ला रमेझानजादेह यांनी २२ फेब्रुवारी २०१८ रोजी विचारले.

• सैय्यद मेहदी तबताबाई, एक इराणी शिया धर्मगुरू यांनी २२ फेब्रुवारी २०१८ रोजी लोकांवर हिजाबची सक्ती करण्याच्या कृतीवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करताना, इस्लाममध्ये हिजाबची आवश्यकता असल्याचे सांगून अटकेवर प्रतिक्रिया दिली.
• इराणी पोलिसांनी २३ फेब्रुवारी २०१८ रोजी अधिकृतपणे चेतावणी दिली की कायद्याच्या कलम ६३९ नुसार हिजाब काढण्याची शिक्षा १० वर्षांपर्यंत कारावासाची आहे.

• द घनून (द लॉ) वृत्तपत्राने २४ फेब्रुवारी २०१८ रोजी कायद्याच्या कलम ६३९ वर आधारित, मेहरशाद इमानी यांनी लिहिलेला एक मुख्य पानाचा लेख प्रकाशित केला होता, "हिजाब नसलेल्या स्त्यियांना वेश्या म्हणू नये," असे शीर्षक होते.
• २०१८ मध्ये इस्फहान विद्यापीठातील एका भाषणात, फरहाद मेसामी यांनी गर्ल्स ऑफ एंगेलाब स्ट्रीट चळवळीला नागरी अहिंसा चळवळीचे उदाहरण म्हणले.

• ॲम्नेस्टी इंटरनॅशनलने २४ जानेवारी २०१८ रोजी इराण सरकारला अटक केलेल्या महिलेची बिनशर्त मुक्तता करण्याचे आवाहन केले. २ फेब्रुवारी २०१८ रोजी ॲम्नेस्टी इंटरनॅशनलने १ फेब्रुवारी २०१८ रोजी अटक करण्यात आलेल्या आंदोलक शिमा बाबेईसह सहा मानवाधिकार रक्षकांना सोडण्यासाठी त्यांच्या विधानाची पुनरावृत्ती केली.
• युनायटेड स्टेट्स डिपार्टमेंट ऑफ स्टेटच्या प्रवक्त्या हीदर नॉर्ट यांनी २ फेब्रुवारी २०१८ रोजी एक निवेदन जारी करून "अनिवार्य हिजाबच्या विरोधात उभे राहून त्यांचे मानवी हक्क आणि मूलभूत स्वातंत्र्य वापरल्याबद्दल किमान २९ व्यक्तींच्या अटकेचा निषेध केला.
• ६ फेब्रुवारी २०१८ रोजी, #NoHijabDay (नो हिजाब डे) हॅशटॅगसह सोशल मीडियावर एक मोहीम ट्रेंड झाली. ज्यामध्ये जगभरातील महिलांनी हिजाब घालण्यास भाग पाडलेल्या इराणी महिलांशी एकजुटीने त्यांचे हिजाब जाळले.
• विल्सन सेंटरमधील मिडल इस्ट प्रोग्रामच्या संचालक, वॉशिंग्टन येथील इराणी वंशाच्या अमेरिकन हलेह एस्फंदियारी यांनी फेब्रुवारी २०१८ मध्ये एक्सिओसला दिलेल्या मुलाखतीत सांगितले की तिचे मत असे होते की निदर्शने खळबळ उडवत आहेत परंतु अद्याप चळवळ नाही.
• ह्युमन राइट्स वॉचच्या मध्य पूर्व विभागाच्या माजी संचालक साराह लीह व्हिटसन यांनी २४ फेब्रुवारी २०१८ रोजी इराण सरकारने आंदोलकांवरील आरोप मागे घेण्याची विनंती केली.
• २८ फेब्रुवारी २०१८ रोजी युरोपियन संसदेच्या ४५ सदस्यांनी इयु परराष्ट्र धोरण प्रमुख फेडेरिका मोघेरीनी यांना इराणी महिलांच्या सक्ती-हिजाबविरोधी निषेधाला पाठिंबा देण्यासाठी बोलावले.

• महसा अमिनी निषेध
• महसा अमिनीचा मृत्यू
• होमा दराबी

1. ^ "دختر معترض به "حجاب اجباری" در میدان انقلاب بازداشت شد" [आंदोलकांच्या मुलीला रिव्होल्यूशन स्क्वेअरमध्ये "हिजाब फोर्स्ड" द्वारे अटक करण्यात आली]. Radio Farda. 29 October 2018. 3 February 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 16 January 2019 रोजी पाहिले.
2. ^ D'Ignoti, Stefania (18 January 2018). "Women's campaigns flourish beyond Iran protests". Al Monitor. 27 January 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 27 January 2018 रोजी पाहिले.
3. ^ Alfatlawi, Rosie (20 January 2018). "'#Where is She?' Iranians Seek Answers Over Disappearance of Hijab-waving Icon". Al Bawaba. 28 January 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 27 January 2018 रोजी पाहिले.
4. ^ ^{a b} "Iran lawyer raises concern over missing hijab protester". The Daily Star (Lebanon). 22 January 2018. 26 January 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 27 January 2018 रोजी पाहिले.
5. ^ ^{a b} Norman, Greg (23 January 2018). "Iranian woman in iconic video feared to have been arrested after waving hijab on a stick". Fox News. 27 January 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 27 January 2018 रोजी पाहिले.
6. ^ ""Girls of Revolution St" Protest Ignites Debate on Iran's Compulsory Hijab". Center for Human Rights in Iran. 31 January 2018. 6 March 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 24 February 2018 रोजी पाहिले.
7. ^ Wright, Robin (7 February 2018). "Hijab Protests Expose Iran's Core Divide". The New Yorker. 5 March 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 24 February 2018 रोजी पाहिले.
8. ^ "In Tehran, New Hijab Protester Led Off By Police". VOA. 10 April 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
9. ^ "The Islamic Penal Code of Iran, Book 5".
10. ^ Taylor, Adam. "Most Iranians feel Trump's comments in support of protesters didn't help, poll finds". washingtonpost. 2 February 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 February 2011 रोजी पाहिले.
11. ^ "Chinese Musician 'Humiliated' in Iran as Hijab Imposed Mid-performance". Al Bawaba. 3 June 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 16 May 2019 रोजी पाहिले.
12. ^ "Iranian woman gets 20-year punishment for publicly taking off hijab". StepFeed.com. 10 July 2018. 10 July 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 10 July 2018 रोजी पाहिले.
13. ^ "Iranian Woman Who Protested Hijab Rule Gets Two-Year Sentence, Leaves Country". Radio Free Europe/Radio Liberty. 10 July 2018. 10 July 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 10 July 2018 रोजी पाहिले.
14. ^ "Turkey slated to deport Iranian anti-Hijab activist who faces execution". The Jerusalem Post. 8 September 2020.
15. ^ ^{a b c} "Woman arrested in Iran for Instagram video of her dancing". TheGuardian.com. 8 July 2018. 9 July 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 10 July 2018 रोजी पाहिले.
16. ^ Barron, Laignee (9 July 2018). "Women in Iran Are Dancing to Protest the Arrest of a Teenage Instagrammer". 12 July 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 10 July 2018 रोजी पाहिले.
17. ^ "حواشی زیر گرفتن یک دختر دانشجو توسط "گشت ارشاد" در یکی از شعبه‌های دانشگاه آزاد". صدای آمریکا. 13 April 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
18. ^ "دختر معترض به "حجاب اجباری" در میدان انقلاب بازداشت شد". رادیو فردا. 13 April 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
19. ^ "محکومیت دختر خیابان انقلاب به یک سال حبس". خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا). 14 April 2019. 14 April 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 April 2019 रोजी पाहिले.
20. ^ "Iranians attack morality police van to save women from arrest". The France 24 Observers. 19 February 2019. 28 February 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
21. ^ "دخالت مردم در بازداشت زنان توسط گشت ارشاد منجر به شلیک تیرهوایی در نارمک تهران شد". صدای آمریکا. 28 February 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
22. ^ ""بازداشت دو زن معترض" به حجاب اجباری در کنگاور". رادیو فردا. 8 March 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
23. ^ "Activists Appear Unveiled in Tehran on Women's Day". VOA. 1 April 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 March 2019 रोजी पाहिले.
24. ^ "Iranian students protest mandatory headscarf rule - the Washington Post". The Washington Post. 13 May 2019 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 14 May 2019 रोजी पाहिले.
25. ^ "Vigilantes Attack Tehran University Students Protesting Strict Hijab". RFE/RL. 16 May 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 16 May 2019 रोजी पाहिले.
26. ^ "Iranian civil rights activist gets prison for taking off hijab in public". 29 August 2019. 13 September 2019 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 September 2019 रोजी पाहिले.

1. ^ In September 2020, Maryam Shariatmadari, a 32-year-old computer science student at Amir Kabir University who escaped to Turkey after two days detention in Iran in 2018, was arrested in Denizli to be deported back to Iran.^[१४]

• इंस्टाग्रामवर इंग्लॅबच्या मुली
• इराणी लोक हिजाब, रेडिओ लिबर्टीच्या विरोधात उभे आहेत
• इराणी पोलिसांच्या हल्ल्यांमुळे हेडस्कार्फ वादाला तोंड फुटले^{[permanent dead link]}, एप्रिल 2018