संभाजी द्वितीय

छत्रपती संभाजीराजे राजारामराजे भोसले
छत्रपती
मराठा साम्राज्य - कोल्हापूर संस्थान
अधिकारकाळ	१७१४ - १७६०
राज्यव्याप्ती	कोल्हापूर संस्थान
राजधानी	कोल्हापूर
पूर्ण नाव	छत्रपती संभाजीराजे राजारामराजे भोसले
जन्म	२३ मे १६९८
	राजगड किल्ला, महाराष्ट्र
मृत्यू	१८ डिसेंबर १७६०
	पन्हाळा किल्ला, महाराष्ट्र
पूर्वाधिकारी	छत्रपती शिवाजी द्वितीय
उत्तराधिकारी	शिवाजी तृतीय
वडील	छत्रपती राजाराम महाराज
आई	महाराणी राजसबाई
पत्नी	महाराणी जिजाबाई
राजघराणे	भोसले

छत्रपती संभाजी द्वितीय(1698 - 18 डिसेंबर 1760) भोसले वंशजातीचा कोल्हापूरचा राजा होता. छत्रपती थोरले शिवाजी महाराजांचे नातु आणि छत्रपती पहीले राजाराम महाराजांचे द्वितीय पुत्र (थोरले राजाराम व महाराणी राजसबाई यांचे पुत्र) होते. दुसऱ्या सम्भाजींच्या सावत्र आई महाराणी ताराबाई यांनी थोरल्या शाहूच्या पराभवानन्तर कोल्हापूर येथे 1710 ते 1714 पर्यन्त आपल्या पुत्र शिवाजी द्वितीयसह कोल्हापूरचे राज्य म्हणून कोल्हापूर राजगादीची स्थापना केली. त्या वेळी, राजसाबाईंनी ताराबाईंच्या विरोधात बण्ड केले आणि स्वतःचा पुत्र दुसऱ्या सम्भाजीला गादीवर बसवले. कोल्हापूरचे सिंहासनावर सम्भाजी द्वितीय ने 1714 ते 1760 पर्यन्त राज्य केले. आपल्या कारकिर्दीच्या सुरुवातीच्या काळात, सम्भाजींनी आपल्या चुलत भावाकडून म्हणजे थोरल्या शाहूकडून मराठा साम्राज्य प्रस्थापित करण्यास सहमती दर्शवली. 1731 मध्ये वारणेच्या तहात दोन्ही बाजूंनी स्वाक्षरी केली तेव्हा राज्याच्या वाटणीचा संघर्ष सम्पला. या करारानुसार दोन्ही बाजूंनी कृष्ण आणि तुंगभद्रा नद्यांमधील प्रदेश दुसरा सम्भाजी व थोरल्या शाहू महाराजांनी वाटून घेतला. दुसऱ्या सम्भाजी नन्तर गादीवर आलेल्या तिसऱ्या शिवाजीच्या काळात राजमाता म्हणून जिजीबाईंनी त्यांचे नेतृत्व केले.