शासन

शासन करण्याच्या क्रियेला शासन म्हणतात, किंवा दुसऱ्या शब्दांत, राज्य करणे किंवा राज्य करणे याला शासन म्हणतात. अपेक्षा परिभाषित करणाऱ्या, शक्ती देतात किंवा कामगिरीचे प्रमाण ठरवणाऱ्या निर्णयांशी ते संबंधित आहे. ही एक वेगळी प्रक्रिया देखील असू शकते किंवा व्यवस्थापन किंवा नेतृत्व प्रक्रियेचा विशिष्ट भाग असू शकते. काहीवेळा लोक या प्रक्रिया आणि प्रणाली प्रशासित करण्यासाठी सरकार स्थापन करतात.

व्यवसायाच्या संदर्भात किंवा नफा नसलेल्या संस्थेच्या संदर्भात, प्रशासन म्हणजे दिलेल्या क्षेत्रातील अखंड व्यवस्थापन, एकत्रित धोरणे, मार्गदर्शन, प्रक्रिया आणि निर्णय घेणे. उदाहरणार्थ, कॉर्पोरेट स्तरावरील व्यवस्थापनामध्ये गोपनीयता, अंतर्गत गुंतवणूक आणि डेटाचा वापर यासाठी धोरणे तयार करणे समाविष्ट असू शकते.

जर सरकार आणि गव्हर्नन्स या शब्दांमध्ये फरक केला तर काय दिसून येईल की सरकार जे करते ते म्हणजे प्रशासन. हे कोणतेही भू-राजकीय सरकार (राष्ट्र-राज्य), कॉर्पोरेट सरकार (व्यवसाय संस्था), सामाजिक-राजकीय सरकार (जात, कुटुंब, इ.) किंवा इतर कोणतेही सरकार असू शकते. परंतु शासन ही शक्ती आणि धोरण व्यवस्थापित करण्याची गतीशील प्रक्रिया आहे, तर सरकार हे वाहन (सामान्यतः सामूहिक) आहे जे ही प्रक्रिया पार पाडते. "शांतता, सुव्यवस्था आणि चांगले सरकार " या कॅनेडियन घोषणेप्रमाणे सरकार हा शब्द शासनासाठी समानार्थी शब्द म्हणून देखील वापरला जातो. १९४७ मध्ये भारतावरील इंग्रजांची सत्ता संपुष्टात आली.

काही लोक शासन आणि राजकारण या संकल्पनांमध्ये स्पष्ट फरक सुचवतात. देणे राजकारणामध्ये अशा प्रक्रियांचा समावेश होतो ज्याद्वारे लोकांचा एक गट सुरुवातीला भिन्न मते आणि हितसंबंध असलेल्या सामूहिक निर्णयापर्यंत पोहोचतो, जो सामान्यतः संपूर्ण गटासाठी आवश्यक असतो आणि ज्याची सार्वजनिक धोरण म्हणून अंमलबजावणी केली जाते. दुसरीकडे, प्रशासन हे त्याच्या विरोधी घटकांऐवजी प्रशासकीय आणि कृती-केंद्रित घटकांबद्दल आहे. राजकारण आणि प्रशासन यांच्यातील पारंपारिक वेगळेपणाबद्दल असे वाद होण्याची शक्यता नेहमीच असते. ते काहीवेळा शासन आणि धोरण सध्या ज्या पद्धतीने आचरणात आणले जातात त्यामध्ये या फरकावर प्रश्नचिन्ह निर्माण करतात, जे सूचित करते की शासन आणि राजकारण या दोन्हीमध्ये सत्तेच्या पैलूंचा समावेश आहे.

सर्वसाधारणपणे राज्यकारभार तीन प्रमुख मार्गांनी होतो:-

1. सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी (PPPs) किंवा समुदाय संस्थांसह भागीदारींचे नेटवर्क समाविष्ट करणे
2. बाजार प्रक्रिया वापरणे जेथे सरकारी नियमांनुसार कार्यरत असताना स्पर्धात्मक बाजार धोरणांद्वारे संसाधनांचे वाटप केले जाते
3. टॉप-डाउन पद्धतीद्वारे ज्यामध्ये प्रामुख्याने सरकार आणि राज्य नोकरशहा यांचा समावेश होतो

शासनाच्या या पद्धती अनेकदा वर्गीकरण, बाजार आणि नेटवर्कमध्ये दिसतात.

निष्पक्ष शासन म्हणजे अशा व्यवस्थेचा संदर्भ आहे जिथे काम अशा प्रकारे केले जाते ज्यामध्ये अधिकाऱ्यांना लोकशाहीच्या भावनेने लाभार्थ्यांच्या हक्कांचे आणि हितांचे रक्षण करणे सोपे होते.