रॉबर्ट कॉख

रॉबर्ट कॉख
रॉबर्ट कॉख
पूर्ण नाव	हेन्रीच हर्मन रॉबर्ट कॉख
जन्म	११ डिसेंबर इ.स. १८४३ जर्मनी
मृत्यू	२७मे इ.स. १९१० बाडेन-बाडेन जर्मनी
नागरिकत्व	जर्मनी
राष्ट्रीयत्व	जर्मन
कार्यक्षेत्र	वैद्यकशास्त्र
प्रशिक्षण	बर्लिन विद्यापीठ
डॉक्टरेटचे मार्गदर्शक	जॉर्ज मेसनर
ख्याती	क्षय रोगाबद्दल महत्वपूर्ण संशोधन
पुरस्कार	नोबेल पारितोषिक (१९०५)
वडील	हर्मन
आई	माथील्डी जुलि
पत्नी	एमी

हाइनरिक हेर्मान रोबर्ट कॉख (११ डिसेंबर, १८४३ - २७ मे, १९१०) हे जर्मनीचे आधुनिक जीवशास्त्राचे प्रणेते मानले जातात. त्यांनी क्षय रोगाबद्दल महत्त्वपूर्ण संशोधनाबद्दल केले. त्यांना त्याबद्दल १९०५ मध्ये नोबेल पारितोषिकाने सन्मानित करण्यात आले.^[१]

आधुनिक बॅक्टेरियोलॉजीचे एक मुख्य संस्थापक म्हणून, त्यांना क्षयरोग,^[२] कॉलरा आणि अँथ्रॅक्सच्या विशिष्ट कारक घटकांना ओळखले आणि संसर्गजन्य रोगाच्या संकल्पनेला प्रायोगिक पाठिंबा दिला, ज्यात मानव आणि प्राणी यांच्यावरील प्रयोगांचा समावेश होता. कोच यांनी मायक्रोबायोलॉजीच्या क्षेत्रात प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान आणि तंत्रांची निर्मिती केली आणि त्या सुधारित केल्या आणि सार्वजनिक आरोग्यामध्ये महत्त्वपूर्ण शोध लावले.त्यांच्या संशोधनामुळे कोचच्या पोस्ट्युलेट्सची^[३] निर्मिती झाली, विशिष्ट सूक्ष्मजीवांना विशिष्ट रोगांशी जोडणारी चार सामान्यीकृत तत्त्वे, ज्यात ब्रॅडफोर्ड हिल निकषांसारख्या साथीच्या तत्त्वांवर प्रभावी असल्याचे सिद्ध झाले.क्षयरोगावरील संशोधनासाठी कोच यांना १९०५ मध्ये फिजिओलॉजी किंवा मेडिसीनचे नोबेल पारितोषिक मिळाले^[४]. त्यांच्या सन्मानार्थ रॉबर्ट कोच संस्थेचे नाव देण्यात आले आहे.^[५]

११ डिसेंबर १८४३ रोजी जर्मनीच्या क्लॉथल^[६] येथे कोचचा जन्म हरमन कोच (१८१४-१८७७) आणि मॅथिलडे ज्युली हेन्रिएट (१८१८-१८७१) मध्ये झाला. कोच लहानपणापासूनच शैक्षणिकदृष्ट्या उत्कृष्ट कामगिरी करत हते . १८४८ मध्ये शाळेत प्रवेश घेण्यापूर्वी त्यांनी स्वतःकसे वाचायचे आणि कसे लिहायचे ते शिकले होते. १८६२ मध्ये त्यांनी विज्ञान आणि गणितामध्ये उत्कृष्ट कामगिरी करून हायस्कूलमधून पदवी प्राप्त केली. वयाच्या १९ व्या वर्षी कोच यांनी नैसर्गिक विज्ञानाचा अभ्यास करून गॅटिंगन विद्यापीठात प्रवेश केला. तथापि, तीन सत्रानंतर कोच यांनी आपल्या अभ्यासाचे क्षेत्र बदलून औषधाचे ठरविले, कारण त्याने डॉक्टर होण्याची इच्छा बाळगली. १८६६ मध्ये, कोच मेडिकल स्कूलमधून पदवीधर झाला आणि उच्चतेचा मान मिळविला.