Jump to content

युरोपियन संघ


आयरिश: An tAontas Eorpach


इंग्लिश: European Union
इटालियन: Unione europea
एस्टोनियन: Euroopa Liit
क्रोएशियन: Europska unija
ग्रीक: Ευρωπαϊκή Ένωση
चेक: Evropská unie
जर्मन: Europäische Union
डच: Europese Unie
डॅनिश: Den Europæiske Union
पोर्तुगीज: União Europeia
पोलिश: Unia Europejska
फिनिश: Euroopan unioni
फ्रेंच: Union européenne
बल्गेरियन: Европейски съюз
माल्टी: Unjoni Ewropea
रोमेनियन: Uniunea Europeană
लात्व्हियन: Eiropas Savienība
लिथुएनियन: Europos Sąjunga
स्पॅनिश: Unión Europea
स्लोव्हाक: Európska únia
स्लोव्हेन: Evropska unija
स्वीडिश: Europeiska unionen


हंगेरियन: Európai Unió
युरोपाचा ध्वज
जगाच्या नकाशावर युरोपियन संघ
लघुरूप EU
ध्येय United in diversity (विविधतेमध्ये एकता)
स्थापना २५ मार्च १९५७
सदस्यत्व
२७ सदस्य देश 
अधिकृत भाषा
२३

युरोपियन युनियन (अर्थ:युरोपियन संघ) (The European Union-EU) अथवा युरोपियन महासंघ हा युरोप खंडातील २७ देशांचा संघ आहे. या संघाचे उद्दीष्ट युरोपीय देशांमध्ये राजकीय व शासकीय संयु्क्तता आणणे, समान अर्थव्यवस्था व समान व्यापार-नियम लागू करणे, समान चलन (युरो-€) अस्तित्वात आणणे हे आहे. युरोप खंडातील सर्वात मोठे राजकीय व आर्थिक अस्तित्व युरोपियन संघाला लाभले आहे. संघाची एकूण लोकसंख्या ४९ कोटी ३० लाख आणि वार्षिक उत्पन्न (GDP) €१०५ ($१३७) निखर्व आहे. युरोपियन संघात खालील देश आहेत.

युनायटेड किंग्डममध्ये २३ जून २०१६ रोजी घेण्यात आलेल्या मतदानामध्ये ब्रिटिश नागरिकांनी युरोपियन संघ सोडण्याच्या बाजूने कौल दिला.[१][२] त्यामुळे २०१९ साली युनायटेड किंग्डम अधिकृतपणे युरोपियन संघातून बाहेर पडेल.[१]

इतिहास

European Commission (Brussels)

दुसऱ्या महायुद्धानंतर आर्थिक सहकार्य तसेच व्यापारवर्धित करण्याच्या उद्देशाने युरोपीय  देश एकत्र येऊ लागले ,१९५७ मध्ये बेल्जीयम ,जर्मनी ,फ्रान्स ,इटली ,लक्झेमबर्ग आणि आणि नेदरलॅंड या सहा देशांनी युरोपियन इकॉनॉमिक कम्युनिटी या संस्थेची स्थापना केली युरोपस्थित २८ देशांची युरोपियन युनियन ही अतिप्रगत अशी आर्थिक युनियन आहे. युरोपियन कोल ॲंड स्टील कम्युनिटी आणि युरोपियन आर्थिक युनियन यांच्यापासुन युरोपियन युनियनचा जन्म झाला.१९९३ मध्ये मॅस्ट्रिच कराराने युरोपियन युनियन हे नाव देण्यात आले . लिस्बन कराराने अलीकडे २००९मध्ये युरोपियन युनियनमध्ये सुधारित घटना लागू झाली आहे . १ जुलै २०१३ पासून क्रोशिया हा नवीन देश सदस्य होत असल्यामुळे युरोपियन युनियनमध्ये आता २८ देश  आहेत .  या संघाने युरोपमधील विविध सदस्य देशांत एकत्रित बाजारप्रणाली विकसित केली आहे . युरोपमध्ये वस्तू , सेवा व भांडवल यांचा मुक्त संचार होणे , हे उद्दिष्ट आहे .समुदायातील सर्व देशांनी वस्तूंची देवाणघेवाण करताना सर्व वस्तूवरील जकात रद्द केली आहे .सभासद देशांकरिता युरो चलन निश्चित केले .

==भूगोल==यूरोपयन युनियन हा यूरोप या खंडामध्ये येतो

राजकारण

न्यायव्यवस्था

युरोपियन न्यायालय ॰ ॰ युरोपिय युनियनमधील कायद्याचे व करारांचे अर्थ लावणे, व त्यांच्या आधारे सदस्य देशातील वादांचा निवाडा करणे हे कार्य युरोपियन न्यायव्यवस्था पार पाडते.

विदेश संबंध

अर्थव्यवस्था :- युरोपियन युनियन ही एक आर्थिक व त्याचप्रमाणे मौद्रिक युनियन करण्याच्या उद्देशाने सर्व सदस्य देशांचे राजकोषीय  धोरण व  चलनविषयक धोरण एकरूप करण्यासाठी प्रयत्न सुरू झाले.

संस्कृती

बेलारुस
बो.
व ह.
आइसलॅंड
मॉंटे.

सदस्य राष्ट्रे

चिन्ह ध्वजदेश
सामील
लोकसंख्या
किमी²
दरडोई उत्पन्नचलन
जिनी
माविनि
परिषदेमधील
मते 		संसदेमधील
जागा 		भाषाभूभाग
ऑस्ट्रियाऑस्ट्रिया1995-01-01 &0000000008443000.000000८४,४३,०००[३]&0000000000083855.000000८३,८५५ &0000000000042409.000000४२,४०९[४]युरो&0000000000000029.100000२९.१[५]&0000000000000000.895000०.८९५[६]10 19 जर्मन–
बेल्जियमबेल्जियम1957स्थापक &0000000011041300.000000१,१०,४१,३००[३]&0000000000030528.000000३०,५२८ &0000000000037883.000000३७,८८३[४]युरो&0000000000000033.000000३३.०[५]&0000000000000000.897000०.८९७[६]12 22 डच
फ्रेंच
जर्मन		–
बल्गेरियाबल्गेरिया2007-01-01 &0000000007327200.000000७३,२७,२००[३]&0000000000110994.000000१,१०,९९४ &0000000000014312.000000१४,३१२[४]लेव्ह&0000000000000029.200000२९.२[५]&0000000000000000.782000०.७८२[६]10 18 बल्गेरियन–
क्रोएशियाक्रोएशिया2013-07-01 &0000000004398000.000000४३,९८,०००[३]&0000000000056594.000000५६,५९४ &0000000000017810.000000१७,८१०[४]कुना&0000000000000029.000000२९[५]&0000000000000000.805000०.८०५[६]7 12 क्रोएशियन–
सायप्रससायप्रस2004-05-01 &0000000000862000.000000८,६२,०००[३]&0000000000009251.000000९,२५१ &0000000000027086.000000२७,०८६[४]युरो&0000000000000031.200000३१.२[५]&0000000000000000.848000०.८४८[६]4 6 ग्रीक
तुर्की
चेक प्रजासत्ताकचेक प्रजासत्ताक2004-05-01 &0000000010505400.000000१,०५,०५,४००[३]&0000000000078866.000000७८,८६६ &0000000000027191.000000२७,१९१[४]कोरुना&0000000000000025.800000२५.८[५]&0000000000000000.873000०.८७३[६]12 22 चेक–
डेन्मार्कडेन्मार्क1973-01-01 &0000000005580500.000000५५,८०,५००[३]&0000000000043075.000000४३,०७५ &0000000000037657.000000३७,६५७[४]क्रोन&0000000000000024.700000२४.७[५]&0000000000000000.901000०.९०१[६]7 13 डॅनिश
एस्टोनियाएस्टोनिया2004-05-01 &0000000001339700.000000१३,३९,७००[३]&0000000000045227.000000४५,२२७ &0000000000021713.000000२१,७१३[४]युरो&0000000000000036.000000३६.०[५]&0000000000000000.846000०.८४६[६]4 6 एस्टोनियन–
फिनलंडफिनलंड1995-01-01 &0000000005401300.000000५४,०१,३००[३]&0000000000338424.000000३,३८,४२४ &0000000000036395.000000३६,३९५[४]युरो&0000000000000026.900000२६.९[५]&0000000000000000.892000०.८९२[६]7 13 फिनिश
स्वीडिश
फ्रान्सफ्रान्स1957स्थापक &0000000065397900.000000६,५३,९७,९००[३]&0000000000674843.000000६,७४,८४३ &0000000000035548.000000३५,५४८[४]युरो&0000000000000032.700000३२.७[५]&0000000000000000.893000०.८९३[६]29 74 फ्रेंच
जर्मनीजर्मनी1957स्थापक[d]&0000000081843700.000000८,१८,४३,७००[३]&0000000000357021.000000३,५७,०२१ &0000000000039028.000000३९,०२८[४]युरो&0000000000000028.300000२८.३[५]&0000000000000000.920000०.९२०[६]29 99 जर्मन–
ग्रीसग्रीस1981-01-01 &0000000011290900.000000१,१२,९०,९००[३]&0000000000131990.000000१,३१,९९० &0000000000024505.000000२४,५०५[४]युरो&0000000000000034.300000३४.३[५]&0000000000000000.860000०.८६०[६]12 22 ग्रीक–
हंगेरीहंगेरी2004-05-01 &0000000009957700.000000९९,५७,७००[३]&0000000000093030.000000९३,०३० &0000000000019638.000000१९,६३८[४]फोरिंट&0000000000000030.000000३०.०[५]&0000000000000000.831000०.८३१[६]12 22 हंगेरियन–
आयर्लंडचे प्रजासत्ताकआयर्लंड1973-01-01 &0000000004582800.000000४५,८२,८००[३]&0000000000070273.000000७०,२७३ &0000000000041921.000000४१,९२१[४]युरो&0000000000000034.300000३४.३[५]&0000000000000000.916000०.९१६[६]7 12 आयरिश
इंग्लिश 		–
इटलीइटली1957स्थापक &0000000060820800.000000६,०८,२०,८००[३]&0000000000301338.000000३,०१,३३८ &0000000000030136.000000३०,१३६[४]युरो&0000000000000036.000000३६.०[५]&0000000000000000.881000०.८८१[६]29 73 इटालियन–
लात्व्हियालात्व्हिया2004-05-01 &0000000002041800.000000२०,४१,८००[३]&0000000000064589.000000६४,५८९ &0000000000018255.000000१८,२५५[४]लाट्स &0000000000000035.700000३५.७[५]&0000000000000000.814000०.८१४[६]4 9 लात्व्हियन–
लिथुएनियालिथुएनिया2004-05-01 &0000000003007800.000000३०,०७,८००[३]&0000000000065200.000000६५,२०० &0000000000021615.000000२१,६१५[४]लिताज&0000000000000035.800000३५.८[५]&0000000000000000.818000०.८१८[६]7 12 लिथुएनियन–
लक्झेंबर्गलक्झेंबर्ग1957स्थापक &0000000000524900.000000५,२४,९००[३]&0000000000002586.400000२,५८६.४ &0000000000079785.000000७९,७८५[४]युरो&0000000000000030.800000३०.८[५]&0000000000000000.875000०.८७५[६]4 6 फ्रेंच
जर्मन
लक्झेंबर्गिश		–
माल्टामाल्टा2004-05-01 &0000000000416100.000000४,१६,१००[३]&0000000000000316.000000३१६ &0000000000027022.000000२७,०२२[४]युरो&0000000000000025.800000२५.८[५]&0000000000000000.847000०.८४७[६]3 6 माल्टी
इंग्लिश 		–
नेदरलँड्सनेदरलँड्स1957स्थापक &0000000016730300.000000१,६७,३०,३००[३]&0000000000041543.000000४१,५४३ &0000000000042194.000000४२,१९४[४]युरो&0000000000000030.900000३०.९[५]&0000000000000000.921000०.९२१[६]13 26 डच
पोलंडपोलंड2004-05-01 &0000000038538400.000000३,८५,३८,४००[३]&0000000000312685.000000३,१२,६८५ &0000000000020592.000000२०,५९२[४]झुवॉटी&0000000000000034.900000३४.९[५]&0000000000000000.821000०.८२१[६]27 51 पोलिश–
पोर्तुगालपोर्तुगाल1986-01-01 &0000000010541800.000000१,०५,४१,८००[३]&0000000000092390.000000९२,३९० &0000000000023385.000000२३,३८५[४]युरो&0000000000000038.500000३८.५[५]&0000000000000000.816000०.८१६[६]12 22 पोर्तुगीज
रोमेनियारोमेनिया2007-01-01 &0000000020121641.000000२,०१,२१,६४१[३]&0000000000238391.000000२,३८,३९१ &0000000000012808.000000१२,८०८[४]लेउ&0000000000000031.500000३१.५[५]&0000000000000000.786000०.७८६[६]14 33 रोमेनियन–
स्लोव्हाकियास्लोव्हाकिया2004-05-01 &0000000005404300.000000५४,०४,३००[३]&0000000000049035.000000४९,०३५ &0000000000024249.000000२४,२४९[४]युरो&0000000000000025.800000२५.८[५]&0000000000000000.840000०.८४०[६]7 13 स्लोव्हाक–
स्लोव्हेनियास्लोव्हेनिया2004-05-01 &0000000002055500.000000२०,५५,५००[३]&0000000000020273.000000२०,२७३ &0000000000028195.000000२८,१९५[४]युरो&0000000000000031.200000३१.२[५]&0000000000000000.892000०.८९२[६]4 8 स्लोव्हेन–
स्पेनस्पेन1986-01-01 &0000000046196300.000000४,६१,९६,३००[३]&0000000000504030.000000५,०४,०३० &0000000000030557.000000३०,५५७[४]युरो&0000000000000032.000000३२.०[५]&0000000000000000.885000०.८८५[६]27 54 स्पॅनिश[e]
स्वीडनस्वीडन1995-01-01 &0000000009482900.000000९४,८२,९००[३]&0000000000449964.000000४,४९,९६४ &0000000000041191.000000४१,१९१[४]क्रोना&0000000000000025.000000२५.०[५]&0000000000000000.916000०.९१६[६]10 20 स्वीडिश–
युनायटेड किंग्डमयुनायटेड
किंग्डम		1973-01-01 &0000000062989600.000000६,२९,८९,६००[३]&0000000000243610.000000२,४३,६१० &0000000000036941.000000३६,९४१[४]पाउंड स्टर्लिंग &0000000000000036.000000३६.०[५]&0000000000000000.875000०.८७५[६]29 73 इंग्लिश
एकूण / सरासरी – &0000000508077900.000000५०,८०,७७,९००[३]&अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ",".अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह ","४,३८१,३७६ &0000000000033800.000000३३,८००[७]युरो&0000000000000030.700000३०.७[८]&0000000000000000.845000०.८४५[९]352 766 24 (official) –
टिपा
  1. ^ युरोपियन संघाने उत्तर सायप्रसचे सार्वभौमत्व अमान्य केले आहे.
  2. ^ संयुक्त राष्ट्रांद्वारे शासन .
  3. ^ a b See Article 355(1) of the Treaty on the Functioning of the European Union.[१] Archived 2012-10-28 at the Wayback Machine.
  4. ^ जर्मनीच्या पुन:एकत्रीकरणानंतर ३ ऑक्टोबर १९९० रोजी भूतपूर्व पूर्व जर्मनी देशाची राज्ये पश्चिम जर्मनीमध्ये समाविष्ट केली गेली.
  5. ^ स्थानिक मान्यताप्राप्त भाषा: बास्क, कातालान व गालिसियन.

अधिकृत भाषा

खालील २३ भाषा युरोपियन संघाच्या अधिकृत भाषा आहेत.

भाषा अधिकृत वापरकर्ते वापरास सुरुवात
बल्गेरियनबल्गेरिया ध्वज बल्गेरिया2007
चेकFlag of the Czech Republic चेक प्रजासत्ताक
स्लोव्हाकिया ध्वज स्लोव्हाकिया1		2004
डॅनिशडेन्मार्क ध्वज डेन्मार्क
जर्मनी ध्वज जर्मनी2		1973
डचFlag of the Netherlands नेदरलँड्स
बेल्जियम ध्वज बेल्जियम		1958
इंग्लिश आयर्लंडचे प्रजासत्ताक ध्वज आयर्लंड
माल्टा ध्वज माल्टा
Flag of the United Kingdom युनायटेड किंग्डम		1973
एस्टोनियनएस्टोनिया ध्वज एस्टोनिया2004
फिनिशफिनलंड ध्वज फिनलंड1995
फ्रेंचबेल्जियम ध्वज बेल्जियम
फ्रान्स ध्वज फ्रान्स
इटली ध्वज इटली3
लक्झेंबर्ग ध्वज लक्झेंबर्ग		1958
जर्मनऑस्ट्रिया ध्वज ऑस्ट्रिया
बेल्जियम ध्वज बेल्जियम
डेन्मार्क ध्वज डेन्मार्क4
जर्मनी ध्वज जर्मनी
इटली ध्वज इटली5
लक्झेंबर्ग ध्वज लक्झेंबर्ग		1958
ग्रीकसायप्रस ध्वज सायप्रस
ग्रीस ध्वज ग्रीस
इटली ध्वज इटली6		1981
हंगेरियनहंगेरी ध्वज हंगेरी
ऑस्ट्रिया ध्वज ऑस्ट्रिया7
रोमेनिया ध्वज रोमेनिया8
स्लोव्हाकिया ध्वज स्लोव्हाकिया1
स्लोव्हेनिया ध्वज स्लोव्हेनिया9		2004
आयरिशआयर्लंडचे प्रजासत्ताक ध्वज आयर्लंड
Flag of the United Kingdom युनायटेड किंग्डम10		2007
इटालियनइटली ध्वज इटली
स्लोव्हेनिया ध्वज स्लोव्हेनिया11		1958
लात्व्हियनलात्व्हिया ध्वज लात्व्हिया2004
लिथुएनियनलिथुएनिया ध्वज लिथुएनिया2004
माल्टीमाल्टा ध्वज माल्टा2004
पोलिशपोलंड ध्वज पोलंड2004
पोर्तुगीजपोर्तुगाल ध्वज पोर्तुगाल1986
रोमेनियनरोमेनिया ध्वज रोमेनिया2007
स्लोव्हाकस्लोव्हाकिया ध्वज स्लोव्हाकिया
Flag of the Czech Republic चेक प्रजासत्ताक		2004
स्लोव्हेनस्लोव्हेनिया ध्वज स्लोव्हेनिया
ऑस्ट्रिया ध्वज ऑस्ट्रिया12
इटली ध्वज इटली13		2004
स्पॅनिशस्पेन ध्वज स्पेन1986
स्वीडिशस्वीडन ध्वज स्वीडन
फिनलंड ध्वज फिनलंड14		1995

संदर्भ

  1. ^ a b "ब्रिटनकरांचा 'ब्रेक्झिट'च्या बाजूने कौल".
  2. ^ "इंग्लंड युरोपियन युनियनमधून बाहेर पडणार!". 2016-06-25 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2016-06-24 रोजी पाहिले.
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Council Decision of 14 January 2013 (2013/37/EU[मृत दुवा]) as amended by Council Decision of 1 July 2013 (2013/345/EU[मृत दुवा]) amending the Council's Rules of Procedure.
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Report for Selected Countries and Subjects IMF
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab UNDP.org
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab "Inequality-adjusted Human Development Index [[वर्ग:मृत बाह्य दुवे असणारे सर्व लेख]][[वर्ग:मृत बाह्य दुवे असणारे लेख ]][[[Wikipedia:Link rot|मृत दुवा]]]". HDRO (Human Development Report Office) संयुक्त राष्ट्रे विकास कार्यक्रम. 2019-01-07 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 20 July 2013 रोजी पाहिले. URL–wikilink conflict (सहाय्य)
  7. ^ "Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table". Epp.eurostat.ec.europa.eu. 26 April 2011 रोजी पाहिले.
  8. ^ Eurostat - Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table. Epp.eurostat.ec.europa.eu (2013-06-14). Retrieved on 2013-07-29.
  9. ^ Mihaiu, Diana Marieta; Opreana, Alin (April 2011). "Correlation Analysis Between the Health System and Human Development Level Within the European Union" (PDF). International Journal of Trade, Economics and Finance. 2 (2). doi:10.7763/IJTEF.2011.V2.85.

बाह्य दुवे