मॉन (वास्तुशास्त्र)

मॉन म्हणजे दरवाजा. बौद्ध मंदिरे, शिंटो मंदिरे आणि पारंपारिक शैलीतील इमारती आणि वाड्यांमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या दरवाज्यांसाठी हा जपानी शब्द आहे.

धर्मनिरपेक्ष इमारतींच्या प्रवेशद्वारांप्रमाणेच, बहुतेक मंदिर आणि तीर्थक्षेत्र दरवाजे पूर्णपणे मर्यादेचे प्रतीकात्मक घटक आहेत, कारण ते पूर्णपणे बंद केले जाऊ शकत नाहीत आणि केवळ सांसारिक आणि पवित्र यांच्यातील संक्रमण चिन्हांकित करतात. ^{[१] [२]} बऱ्याच घटनांमध्ये, उदाहरणार्थ सॅमनच्या मंदीराच्या दरवाज्यामध्ये शुद्धीकरण करण्याचे गुणधर्म असतात असे मानतात.

दरवाज्याचा आकार केन या परिमाणामध्ये मोजला जातो. एक केन म्हणजे पारंपारिक-शैलीतील इमारतीच्या दोन खांबाच्या मधली जागा. उदाहरणार्थ, एखाद्या मंदिराच्या रोमॉन हे जास्तीत जास्त ५x२ केन ते सामान्य ३x२ केन पर्यंत आकाराचे असू शकते. काही वेळेस ते अगदी एक केन मापाचेही असते. ^[३] हा शब्द इंग्रजीत सहसा "बे" म्हणून अनुवादित केला जातो. हे मोजमापाच्या युनिटपेक्षा प्रमाण असल्याचे जास्त समजले जाते.

देवळांप्रमाणेच दरवाज्यांचीही वायो, डायबुटसुयो, झेनयो किंवा सेटचुयो अशा विविध शैली असतात. ^[४] त्यांच्या शैलीनुसार त्यांना नावे दिली जातात

• त्यांच्या स्थानानुसार, चुमॉन (中門, शब्दश: मधला दरवाजा^?) किंवा ओमोटेमॉन (表門, शब्दश: समोरचा दरवाजा^?) किंवा कारामेटेमॉन (搦手門, शब्दश: मागील दरवाजा^?) .
• देवतांच्या घरानुसार, ते निओमॉन या दरवाज्यात दोन देव असतात
• त्यांच्या रचनेनुसार किंवा आकारानुसार, जसे निजुमॉन (दुमजली दरवाजा) आणि रोमॉन (टॉवर दरवाजा).
• त्यांच्या कार्यानुसार, सॅनमॉन, जे झेन किंवा जूडो मंदिराचा सर्वात महत्त्वाचा दरवाजा असतो.

वरिल सर्व वापर परस्पर नसतात. एखादा दरवाजा एकाच वेळी दोन वापरांम्ध्ये समाविष्ट असू शकतो. त्या परिस्थितीनुसार दरवाज्याला भिन्न नावांनी संबोधले जाऊ शकते. उदाहरणार्थ, एका निओमॉनला जर दोन मजले असतील तर त्याला निजुमॉन देखील म्हणले जाऊ शकते.

इतरांपेक्षा रचनात्मकदृष्ट्या वेगळ्या म्हणजे टॉरीमॉन (सहसा ह्याला फक्त टॉरी असे म्हणले जाते). शिंटोशी नियमितपणे संबंधित असलेला दरवाजा ज्याला दगड किंवा लाकडाचे दोन पाय असतात. हा दरवाजा जपानी बौद्ध मंदिरांमध्येही आढळून येतो. .^[५]प्रमुख मंदिर म्हणून ओसाकाच्या शिटेन्नो-जि मध्ये एक टॉरीमॉन पहायला मिळू शकते. याची स्थापना स.न. ५९३ मध्ये शोटोकु ताइशि याने केली होते. हे देशातील सर्वात जुने बौद्ध मंदिर आहे. ^[६] टॉरीमॉनची उत्पत्ती अज्ञात आहे. या विषयावरील अनेक सिद्धांत अस्तित्वात आहेत, तरीही कोणालाही सार्वत्रिक मान्यता मिळाली नाही. ^[७] आशियामध्ये प्रतीकात्मक दरवाजांचा वापर व्यापक आहे. अशा रचना उदाहरणार्थ भारत, चीन, थायलंड, कोरिया आणि निकोबारिया आणि शोम्पेन खेड्यांमध्ये आढळून येतात. इतिहासकारांचा असा विश्वास आहे की टॉरीमॉन ही बाहेरून आयात केलेली परंपरा असू शकते. हे बहुतेक वेळा चिन्हांनुसार शिंटो मंदिराच्या प्रवेशद्वारास चिन्हांकित करते. या कारणास्तव ते कधीही बंद होत नाही.

• हक्क्याकुमॉन किंवा यात्सुअशिमॉन (八脚門, ८ खांबांचा दरवाजा^?) - यात आठ दुय्यम खांब असतात जे उभ्या चार मुख्य खांबांना आधार देतात. यात खरोखर एकूण बारा खांब असतात. ^[८]
• हेइजुमॉन (塀重門^?) - यात एका भिंतीत फक्त दोन चौरस पोस्ट असलेला दरवाजा असतो.
• कबुकिमॉन (冠木門^?) - यात दोन चौरस पोस्ट आणि एक आडवा बीम असतो. ^[९]
• कारामॉन (唐門, चिनी दरवाजा^?) - यात मुख्यत्वे काराहाफु असतो. यात एक वरखाली असलेल्या बार्जबोर्ड दिसून येतो. ^[१०] कारामॉनचा वापर जपानी किल्ले, बौद्ध मंदिरे आणि शिंटो मंदिरांमध्ये केला जातो .
• कोराइमॉन (高麗門, कोरियन दरवाजा^?) - हा दरवाजा किल्ले, मंदिरे, सरंजामाचे घर यासाठी वापरला जातो. तो दोन खांब, आणि दोन लहान छतावरील छोटे खांब, वर फरश्या आणि गेबलचे छप्पर यांचा समावेश असलेला दरवाजा आहे.
• मासुगाटा (枡形^?) - चौरस कोनात दोन दरवाजे असलेला किल्ल्याच्या भिंतीच्या बाजूने अंगणात असलेली एक बचावात्मक रचना आहे. यातून किल्ल्यात प्रवेश करता येतो. बाह्य गेट सामान्यत: एक कोराइमॉन असते आणि आत मध्ये एक यगुरामॉन असते. ^[११] टोकियोच्या इम्पीरियल पॅलेसमधील सकुरादामोन येथे एक असा दरवाजा आहे.
• मुनामॉन (棟門^?) - दोन खांबांनी तयार केलेला दरवाजा, ज्याचे छप्पर कोराइमॉनसारखेच असते परंतु छतावरील छोटे खांब नसतात.
• नागायामॉन (長屋門^?) - एक नगया, अक्षरशः लांब घर, एक रो हाऊस होते जेथे निम्न दर्जाचे सामुराई राहत असे. आणि नागायमोन हे एक दरवाजा होता ज्यामुळे संरचनेच्या एका बाजूने दुस traffic्या बाजूला जाण्याची परवानगी होती. ^[१२]
• निजमोन - दोन मजल्यांच्या मध्यभागी दगडी छप्पर असलेली दोन मजली गेट. कथांमध्ये पेन्ट छप्पर असण्यासाठी समान रामनपासून वेगळे करणे. ^[१३]
• निओमॉन - त्याच्या दोन बाजुला पहारेकरी देवांचे पुतळे असतात.
• रॅमन - एक दुमजली दरवाजा, ज्यात एकच छप्पर असते आणि पहिल्या मजल्यावर प्रवेश करण्यासाठी जागा नसते.
• सॅनमन - जपानी झेन बौद्ध मंदिराचा सर्वात महत्त्वाचा दरवाजा. ^[१४] इतर पंथाद्वारे देखील हा दरवाजा वापरला जातो.
• सोमॉन - हा दरवाजा मंदिराचा प्रवेशद्वाराशी असतो. ^[१५]
• तोरी - हा विशिष्ट प्रतीकात्मक दरवाजा सामान्यत: शिंटो मंदिरांशी संबंधित असतो, परंतु बौद्ध मंदिरांमध्येही हा आढळतो.
• उझुमिमॉन (埋門^?) - हा दरवाजा किल्ल्याच्या भिंतीमध्ये उघडतात. कारण ते वेगवेगळ्या स्तरावरील पृष्ठभाग जोडण्यासाठी वापरले जातात. ^[१६]
• यगुरामॉन (櫓門^?) - या दरवाजा यगुरा असतो. ^[१७]
• यकुइमॉन (薬医門^?) - या दरवाज्यास कोपऱ्यावर चार खांब असतात. ^[१८]

• 
  हक्क्याकुमॉन
• 
  हेइजुमॉन
• 
  कारामॉन
• 
  काबुकिमॉन
• 
  कोराइमॉन, बाहेरील बाजू
• 
  कोराइमॉन, आतील बाजू
• 
  मुनमॉन
• 
  नागायमॉन
• 
  निमॉन
• 
  टफुकू-जीचे स्मारक म्हणजे निजमॉन
• 
  रोन . दुसऱ्या कथेकडे पायऱ्या नसल्याची नोंद घ्या.
• 
  या shikyakumon देखील एक rōmon आहे. दुसऱ्या कथेकडे पायऱ्या नसल्याची नोंद घ्या.
• 
  उझुमिमॉन
• 
  याकुईमॉन
• 
  यगुरामॉन
• 
  शिंटो मंदिराच्या प्रवेशद्वाराजवळ एक लाल तोरी

1. ^ Carson, Timothy L. (2003). "Seven: Betwixt and Between, Worship and Liminal Reality". Transforming Worship. St. Louis, MO: Chalice.
2. ^ Turner, Victor (1967). "Betwixt and Between: The Liminal Period in Rites de Passage". The Forest of Symbols. Ithaca, NY: Cornell University Press.
3. ^ Fujita Masaya, Koga Shūsaku, ed. (April 10, 1990). Nihon Kenchiku-shi (जपानी भाषेत) (September 30, 2008 ed.). Shōwa-dō. p. 79. ISBN 4-8122-9805-9.
4. ^ "Mon". JAANUS. 27 August 2010 रोजी पाहिले.
5. ^ "Torii". Encyclopedia of Shinto. Kokugakuin University. 2005-06-02. 2010-02-21 रोजी पाहिले.
6. ^ Scheid, Bernhard. "Religion in Japan". Torii (जर्मन भाषेत). University of Vienna. 12 February 2010 रोजी पाहिले.
7. ^ "Torii". Encyclopedia of Shinto. Kokugakuin University. 2005-06-02. 2010-02-21 रोजी पाहिले.
8. ^ "Hakkyakumon". JAANUS. 1 September 2010 रोजी पाहिले.
9. ^ "Kabukimon". JAANUS. 1 September 2010 रोजी पाहिले.
10. ^ "Karamon". JAANUS. 1 September 2010 रोजी पाहिले.
11. ^ "Masugata". JAANUS. 3 September 2010 रोजी पाहिले.
12. ^ "Nagaya". JAANUS. 1 September 2010 रोजी पाहिले.
13. ^ "Rōmon". JAANUS. 3 September 2010 रोजी पाहिले.
14. ^ "Sanmon". JAANUS. 3 September 2010 रोजी पाहिले.
15. ^ Iwanami Kōjien (広辞苑^?) Japanese dictionary, 6th Edition (2008), DVD version
16. ^ "Uzumimon". JAANUS. 1 September 2010 रोजी पाहिले.
17. ^ "JCastle.info – Modern history". 14 January 2009 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 1 September 2010 रोजी पाहिले.
18. ^ "Yakuimon". JAANUS. 1 September 2010 रोजी पाहिले.