माधुरी बडथवाल

डॉ माधुरी बडथवाल
जन्म	१९ मार्च १९५३ पौडी गढवाल, उत्तराखंड
राष्ट्रीयत्व	भारत
पेशा	गायक, शिक्षिका
ख्याती	लोक गायन
जोडीदार	डॉ मनुराज शर्मा बडथवाल
वडील	चंद्रमणि उनियाल
आई	दमयंती देवी
पुरस्कार	पद्मश्री २०२२

माधुरी बडथवाल ह्या उत्तराखंड, भारतातील लोक गायिका आहेत. ऑल इंडिया रेडिओमध्ये संगीतकार म्हणून काम करणाऱ्या त्या पहिल्या महिला आहेत. संगीत शिक्षिका बनणाऱ्या त्या पहिल्या महिला गढवाली संगीतकार असल्याचे म्हणले जाते. २०१९ मध्ये आंतरराष्ट्रीय महिला दिनी त्यांना राम नाथ कोविंद यांच्या हस्ते नारी शक्ती पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण लँन्सडाऊन येथून झाले. १९६९ मध्ये सरकारी आंतर महाविद्यालय लँन्सडाउनमधून हायस्कूलची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर त्यांनी संगीत प्रभाकरची पदवी घेतली. माधुरीजींचे वडील संगीतात पारंगत होते. त्यामुळे त्यांना लहानपणापासूनच संगीताची आवड होती. संगीत प्रभाकर पदवी शिक्षणानंतर त्यांनी अलाहाबाद संगीत समितीकडून संगीताचे प्रशिक्षण घेतले. त्यानंतर त्यांनी आग्रा विद्यापीठातून संगीतात पदवी मिळवली. आणि त्याच वेळी, त्यांनी वैयक्तिक माध्यमातून स्वतःचा अभ्यासही सुरू ठेवला. त्यांनी रोहिलखंड विद्यापीठातून हिंदीमध्ये पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केले. २००७ मध्ये, त्यांनी गढवाल विद्यापीठ, श्रीनगर गढवाल येथून पीएचडी प्राप्त केली.^[१]

बडथवाल यांचे वडील चंद्रमणि उनियाल हे गायक आणि सितारवादक होते. त्यांनी पदवीधर झाल्यानंतर महाविद्यालयात संगीत शिक्षिका म्हणून अनेक वर्षे काम केले. फावल्या वेळात त्या नझीबाबादमधील ऑल इंडिया रेडिओसाठी संगीतकार म्हणून काम करित होत्या.^[२] त्या उत्तराखंडच्या लोकसंगीताच्या उत्साही समर्थक बनल्या आणि त्यांनी "धरोहर" हा रेडिओ कार्यक्रम तयार केला, जो प्रदेशाच्या वारसा आणि लोकसंगीताला समर्पित होता. ^[३] त्यांना उत्तराखंडमध्ये वापरले जाणारे प्रत्येक वाद्य माहित असल्याचे म्हणले जाते. तिने इतर संगीतकारांचे संगीत रेकॉर्ड करण्यास सुद्धा मदत केली आहे.
एक शिक्षिका म्हणून त्यांनी शिकवलेल्या शेकडो संगीतकारांपैकी अनेकांना व्यावसायिक संगीतकार होण्यासाठी त्यांनी प्रेरित केले आहे. ^[३] तिने तिचे सहकारी गढवाली गायक नरेंद्र सिंग नेगी यांच्यासोबत गायन केले आहे. ^[२]

बडथवाल यांच्या कार्याला नारी शक्ती पुरस्काराने सन्मानीत करण्यात आले आहे, जो भारताचे राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद यांनी संगीत, प्रसारण आणि अध्यापनासाठी त्यांनी समर्पित केलेल्या साठ वर्षांच्या सन्मानार्थ प्रदान केला होता. ^[३] त्यांनी संगीताच्या जतनासाठी "तिचे जीवन समर्पित केले" असे नमूद केले आहे. ^[४]

नवी दिल्ली येथे २०१९ मध्ये आंतरराष्ट्रीय महिला दिनानिमित्त राष्ट्रपती भवन, राष्ट्रपती भवन येथे हा पुरस्कार सोहळा पार पडला. त्या दिवशी सुमारे चाळीस महिलांना पुरस्कार मिळाला ^[२] आणि त्यातील तीन पुरस्कार, गटांना देण्यात आले. ^[५] महिला आणि बालविकास मंत्री मनेका गांधी तिथे उपस्थित होत्या आणि त्यानंतर पुरस्कार विजेत्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांची भेट घेतली. ^[६]