Jump to content

भारताची जनगणना २००१

२००१ भारताची जनगणना

१९९१२०००-२००१ २०११

सामान्य माहिती
देशभारत
परिणाम
लोकसंख्या १,०२८,७३७,४३६ (२१.५४% )
सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला प्रदेशउत्तर प्रदेश (१६६,१९७,९२१
सर्वात कमी लोकसंख्या असलेला प्रदेशलक्षद्वीप (६०,६५०)
साक्षरता ६४.८%
लिंग गुणोत्तर ९३३

१८७१ पासून दर दशकात भारतात होणाऱ्या जनगणनेच्या मालिकेतील २००१ची भारताची जनगणना ही १४ वी जनगणना होती. २००१ मध्ये भारताची लोकसंख्या ५३,२२,२३,०९० पुरुष आणि ४९,६५,१४,३४६ स्त्रिया अशी एकूण १,०२,८७,३७,४३६ (एक अब्ज दोन करोड सत्त्याऐंशी लाख सदतीस हजार चारशे छत्तीस) होती. एकूण लोकसंख्या ही १९९१ च्या जनगणनेत मोजलेल्या ८४,६४,२७,०३९ लोकांपेक्षा १८,२३,१०,३९७ ने अधिक वाढली, म्हणजेच २१.५% जास्त.[]

सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राज्य उत्तर प्रदेश१६६,१९७,९२१
सर्वात कमी लोकसंख्या असलेले राज्य सिक्कीम५४०,८५१
सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला केंद्रशासित प्रदेश दिल्ली१३,८५०,५०७
सर्वात कमी लोकसंख्या असलेला केंद्रशासित प्रदेश लक्षद्वीप६०,६५०
सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला जिल्हा मिदनापूर (पश्चिम बंगाल) ९,६१०,७८८
सर्वात कमी लोकसंख्या असलेला जिल्हा यानम (पुदुच्चेरी) ३१,३९४


भारताच्या लोकसंख्येच्या घनतेचा नकाशा

राज्य निहाय लोकसंख्या

२००१ च्या जनगणनेच्या वेळेस भारतात २८ राज्ये व ७ केंद्रशासित प्रदेश आणि एकूण ५९३ जिल्हे होती.

भारताच्या लोकसंख्येचे राज्य निहाय विवरण
क्रमांक राज्य / केंद्रशासित प्रदेशराजधानीप्रकार लोकसंख्या[]एकूण लोकसंख्येच्या % लिंग गुणोत्तर[]साक्षरता[](%) क्षेत्रफळ (कि.मी.) लोकसंख्येची घनता (१/कि.मी.) दशकातील वाढ % (१९९१-२००१)
उत्तर प्रदेशलखनौराज्य १६६,१९७,९२१ १६.१६ ८९८ ५६.२७ २४०,९२८ ६९० २५.९
महाराष्ट्रमुंबईराज्य ९६,८७८,६२७ ९.४२ ९२२ ७६.८८ ३०७,७१३ ३१५ २२.७
बिहारपाटणाराज्य ८२,९९८,५०९ ८.०७ ९१९ ४७ ९४,१६३ ८८१ २८.६
पश्चिम बंगालकोलकाताराज्य ८०,१७६,१९७ ७.७९ ९३४ ६८.६४ ८८,७५२ ९०३ १७.८
आंध्र प्रदेशहैद्राबाद राज्य ७६,२१०,००७ ७.४१ ९७८ ६०.४७ २७५,०४५ २७७ १४.६
मध्य प्रदेशभोपाळराज्य ६०,३४८,०२३ ५.८७ ९८७ ७३.४५ ३०८,२४५ २०२ २४.३
तमिळनाडूचेन्नईराज्य ६२,४०५,६७९ ६.०७ ९१९ ६३.७४ १३०,०५८ ४६४ ११.७
राजस्थानजयपूरराज्य ५६,५०७,१८८ ५.४९ ९२१ ६०.४१ ३४२,२३९ १६५ २८.४
कर्नाटकबंगळूरराज्य ५२,८५०,५६२ ५.१४ ९६५ ६६.६४ १९१,७९१ २७६ १७.५
१० गुजरातगांधीनगरराज्य ५०,६७१,०१७ ४.९३ ९२० ६९.१४ १९६,०२४ २५८ २२.७
११ ओडिशाभुवनेश्वरराज्य ३६,८०४,६६० ३.५८ ९७२ ६३.०८ १५५,७०७ २३६ १६.३
१२ केरळतिरुवनंतपुरमराज्य ३१,८४१,३७४ ३.१० १०५८ ९०.८६ ३८,८६३ ८१९ ९.४
१३ झारखंडरांचीराज्य २६,९४५,८२९ २.६२ ९४१ ५३.५६ ७९,७१४ ३३८ २३.४
१४ आसामदिसपूरराज्य २६,६५५,५२८ २.५९ ९३५ ६३.२५ ७८,४३८ ३४० १८.९
१५ पंजाबचंदिगढराज्य २४,३५८,९९९ २.३७ ८७६ ६९.६५ ५०,३६२ ४८४ २०.१
१६ छत्तीसगढरायपूरराज्य २०,८३३,८०३ २.०३ ८६१ ६७.९१ १३५,१९१ १५६ १८.३
१७ हरियाणाचंदिगढराज्य २१,१४४,५६४ २.०६ ९८९ ६४.६६ ४४,२१२ ४७१ २८.४
१८ दिल्लीदिल्लीकेंद्रशासित प्रदेश १३,८५०,५०७ १.३५ ८२१ ८१.६७ १,४८४ ९३३३ ४७.०
१९ जम्मू आणि काश्मीर जम्मू (हिवाळा) राज्य १०,१४३,७०० ०.९९ ८९२ ५५.५२ २२२,२३६ ४६ २९.४
श्रीनगर (उन्हाळा) २०.४
२० उत्तराखंडदेहरादून राज्य ८,४८९,३४९ ०.८३ ९६२ ७१.६२ ५३,४८३ १५९ २०.४
२१ हिमाचल प्रदेशशिमलाराज्य ६,०७७,९०० ०.५९ ९६८ ७६.४८ ५५,६७३ १०९ १७.५
२२ त्रिपुराआगरताळाराज्य ३,१९९,२०३ ०.३१ ९४८ ७३.१९ १०,४८६ ३०५ १६.०
२३ मेघालयशिलाँगराज्य २,३१८,८२२ ०.२३ ९७२ ६२.५६ २२,४२९ १०३ ३०.७
२४ मणिपूरइंफाळराज्य २,२९३,८९६ ०.२२ ९७४ ७०.५३ २२,३२७ १०३ २४.९
२५ नागालॅंड कोहिमाराज्य १,९९०,०३६ ०.१९ ९०० ६६.५९ १६,५७९ १२० ६४.५
२६ गोवापणजीराज्य १,३४७,६६८ ०.१३ ९६१ ८२.०१ ३,७०२ ३६४ १५.२
२७ अरुणाचल प्रदेशइटानगरराज्य १,०९७,९६८ ०.११ ८९३ ५४.३४ ८३,७४३ १३ २७.०
२८ पुदुच्चेरी पाँडिचेरी केंद्रशासित प्रदेश ९७४,३४५ ०.०९ १००१ ८१.२४ ४७९ २०३४ २०.६
२९ मिझोरमऐझॉलराज्य ८८८,५७३ ०.०९ ७७७ ८१.९४ २१,०८१ ४३ २८.८
३० चंदिगढचंदिगढकेंद्रशासित प्रदेश ९००,६३५ ०.०९ ९३५ ८८.८ ११४ ७७९५ ४०.३
३१ सिक्कीमगंगटोकराज्य ५४०,८५१ ०.०५ ८७५ ६८.८१ ७,०९६ ७६ ३३.१
३२ अंदमान आणि निकोबार पोर्ट ब्लेरकेंद्रशासित प्रदेश ३५६,१५२ ०.०३ ८४६ ८१.३ ८,२४९ ४३ २६.९
३३ दादरा आणि नगर-हवेलीसिल्वासाकेंद्रशासित प्रदेश २२०,४९० ०.०२ ८१२ ५७.६३ ४९१ ४४९ ५९.२
३४ दमण आणि दीवदमणकेंद्रशासित प्रदेश १५८,२०४ ०.०२ ७१० ७८.१८ ११२ १४१३ ५५.७
३५ लक्षद्वीपकवरत्तीकेंद्रशासित प्रदेश ६०,६५० ०.०१ ९४८ ८६.६६ ३२ १८९५ १७.३
एकूणभारतनवी दिल्ली३५१,०२८,७३७,४३६ १००९३३ ६४.८% ३,२८७,२४०३८२२१.५%

धर्म निहाय लोकसंख्येचे विवरण

२००१ च्या जनगणनेत हिंदू ८२.७५ कोटी (८०.४५%) आणि मुस्लिम १३.८ कोटी (१३.४%) होते.[]

भारताची धार्मिक लोकसंख्या
धर्मलोकसंख्याभारताच्या एकूण लोकसंख्येच्या (%) बहुसंख्यी राज्य साक्षरता
हिंदू () ८२७,५७८,८६८ ८०.५ २७ ६५.१%
इस्लाम () १३८,१८८,२४० १३.४ ५९.१%
ख्रिश्चन () २४,०८०,०१६ २.३ ८०.३%
शीख () १९,२१५,७३० १.९ ६९.४%
बौद्ध () ७,९५५,२०७ ०.८ ७४.७%
जैन () ४,२२५,०५३ ०.४ ९४.१%
अन्य धर्म ६,६३९,६२६ ०.६
निधर्मी७२७,५८८ ०.१
एकूण१,०२८,६१०,३२८ १००.० ३५६४.८%

भाषा

हिंदी ही भारताच्या उत्तर भागात सर्वाधिक बोलली जाणारी भाषा आहे. २००१ च्या जनगणनेनुसार, ५३.६% भारतीय लोकसंख्येला हिंदी भाषा बोलता येते, त्यापैकी ४१% लोकांनी हिंदीला त्यांची मातृभाषा म्हणून घोषित केले आहे. २००१ च्या जनगणनेत १२.१८% भारतीयांना इंग्रजी भाषा माहीत आहे. भारतातील द्विभाषिकांची संख्या २५.५ कोटी आहे, जी २००१ मधील लोकसंख्येच्या २४.८% आहे. भाषेच्या संख्येत पापुआ न्यू गिनी (८३९) नंतर भारत (७८०) जगात दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.

भारतातील भाषिकांच्या संख्येनुसार प्रथम, द्वितीय आणि तृतीय भाषा (२००१ जनगणना)
भाषाप्रथम भाषा म्हणून बोलणारे एकूण लोकसंख्येच्या प्रथम भाषा म्हणून बोलणाऱ्यांची टक्केवारी द्वितीय भाषा म्हणून बोलणारे तृतीय भाषा म्हणून बोलणारे एकूण भाषिक एकूण भाषिकांची एकूण लोकसंख्येतील टक्केवारी
हिंदी४२२,०४८,६४२ ४१.०३ ९८,२०७,१८० ३१,१६०,६९६ ५५१,४१६,५१८ ५३.६
इंग्रजी २२६,४४९ ०.०२ ८६,१२५,२२१ ३८,९९३,०६६ १२५,३४४,७३६ १२.१८
बंगाली८३,३६९,७६९ ८.१ ६,६३७,२२२ १,१०८,०८८ ९१,११५,०७९ ८.८६
मराठी७१,९३६,८९४ ६.९९ ९,५४६,४१४ २,७०१,४९८ ८४,१८४,८०६ ८.१८
तेलुगू७४,००२,८५६ ७.१९ ९,७२३,६२६ १,२६६,०१९ ८४,९९२,५०१ ८.२६
तमिळ६०,७९३,८१४ ५.९१ ४,९९२,२५३ ९५६,३३५ ६६,७४२,४०२ ६.४९
गुजराती४६,०९१,६१७ ४.४८ ३,४७६,३५५ ७०३,९८९ ५०,२७१,९६१ ४.८९
उर्दू५१,५३६,१११ ५.०१ ६,५३५,४८९ १,००७,९१२ ५९,०७९,५१२ ५.७४
कन्नड३७,९२४,०११ ३.६९ ११,४५५,२८७ १,३९६,४२८ ५०,७७५,७२६ ४.९४
उडिया३३,०१७,४४६ ३.२१ ३,२७२,१५१ ३१९,५२५ ३६,६०९,१२२ ३.५६
मल्याळम३३,०६६,३९२ ३.२१ ४९९,१८८ १९५,८८५ ३३,७६१,४६५ ३.२८
पंजाबी३३,१२४,७२६ २.८३ २,२३०,००० ७२०,००० ३६,६००,०००
संस्कृत१४,१३५ <०.०१ १,२३४,९३१ ३,७४२,२२३ ४,९९१,२८९ ०.४९

साक्षरता

विभाग साक्षरताव्यक्तीपुरुषस्त्रिया
एकूण
साक्षरांची संख्या ५६०,६८७,७९७ ३३६,५३३,७१६ २२४,१५४,०८१
साक्षरता दर ६४.८% ७५.३% ५३.७%
ग्रामीण
साक्षरांची संख्या ३६१,८७०,८१७ २२३,५५१,६४१ १३८,३१९,१७६
साक्षरता दर ५८.७% ७०.७% ४६.१%
शहरी
साक्षरांची संख्या १९८,८१६,९८० ११२,९८२,०७५ ८५,८३४,९०५
साक्षरता दर ७९.९% ८६.३% ७२.९%

आलेख

संदर्भ

अंतर्गत संदर्भ

शासकीय संदर्भ

  1. ^ "Census of India : India at a glance / Population". censusindia.gov.in. 2021-12-23 रोजी पाहिले.
  2. ^ (PDF) https://www.prb.org/wp-content/uploads/2011/04/india-population-2001-2011.pdf. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  3. ^ "Sex Ratio in India". www.census2011.co.in. 2021-12-24 रोजी पाहिले.
  4. ^ (PDF) https://www.indiabudget.gov.in/budget_archive/es2006-07/chapt2007/tab94.pdf. Missing or empty |title= (सहाय्य)
  5. ^ https://censusindia.gov.in/census_and_you/religion.aspx. Missing or empty |title= (सहाय्य)