बजाज उद्योगसमूह

बजाज उद्योगसमूह हा एक भारतीय बहुराष्ट्रीय समूह आहे ज्याची स्थापना जमनालाल बजाज यांनी १९२६ मध्ये मुंबईत केली होती.^[१][२] समूहामध्ये ३४ कंपन्यांचा समावेश आहे आणि त्याची प्रमुख कंपनी बजाज ऑटो ही जगातील चौथी सर्वात मोठी दुचाकी आणि तीन-चाकी वाहन उत्पादक कंपनी आहे.^[३] इतर उल्लेखनीय समूह कंपन्यांमध्ये बजाज फायनान्स, बजाज फिनसर्व्ह, बजाज इलेक्ट्रिकल्स, मुकंद, बजाज हिंदुस्थान आणि बजाज होल्डिंग अँड इन्व्हेस्टमेंट यांचा समावेश होतो.

या गटाचा विविध उद्योगांमध्ये सहभाग आहे ज्यात ऑटोमोबाईल्स (२ आणि ३ चाकी), गृह उपकरणे, प्रकाश, लोखंड आणि स्टील, विमा, प्रवास आणि वित्त यांचा समावेश आहे.

बजाज ग्रुप ऑफ कंपनीजची स्थापना जमनालाल बजाज यांनी केली होती.

जमनालाल बजाज यांचा थोरला मुलगा कमलनयन बजाज, इंग्लंडच्या केंब्रिज विद्यापीठातून शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर वडिलांना व्यवसाय आणि समाजसेवेत मदत करण्यासाठी. स्कूटर, थ्री-व्हीलर, सिमेंट, अलॉय कास्टिंग आणि इलेक्ट्रिकल्सच्या उत्पादनात शाखा वाढवून त्यांनी व्यवसायाचा विस्तार केला. 1954 मध्ये कमलनयन यांनी बजाज समूहाच्या कंपन्यांचे सक्रिय व्यवस्थापन हाती घेतले.

जमनालाल यांचा धाकटा मुलगा रामकृष्ण बजाज यांनी 1972 मध्ये त्यांचा मोठा भाऊ कमलनयन बजाज यांच्या निधनानंतर पदभार स्वीकारला. व्यवसायाच्या जबाबदाऱ्या सांभाळण्यासोबतच, रामकृष्ण यांची ऊर्जा बजाज समूहाच्या सामाजिक सेवा आणि समाजकल्याण कार्यक्रमांवर केंद्रित होती. 1961 मध्ये ते वर्ल्ड असेंब्ली फॉर यूथ (इंडिया)चे अध्यक्ष म्हणून निवडून आले. त्यांनी भारतीय युवा केंद्र ट्रस्टचे व्यवस्थापकीय विश्वस्त पदही भूषवले, ज्याने 1968 मध्ये विश्व युवक केंद्राची संकल्पना केली आणि एक युवा विकास संस्था तयार केली.

राहुल बजाज, बजाज समूहाचे अध्यक्ष आणि माजी व्यवस्थापकीय संचालक (2005 पर्यंत) हे जमनालाल बजाज यांचे नातू होते. त्यांनी आपले शालेय शिक्षण मुंबईतील कॅथेड्रल या शाळेतून पूर्ण केले. त्यानंतर त्यांनी सेंट स्टीफन्स कॉलेज, दिल्ली, गव्हर्नमेंट लॉ कॉलेज, मुंबई आणि हार्वर्ड युनिव्हर्सिटी, यूएसए येथून शिक्षण घेतले. त्यांनी 1965 मध्ये बजाज समूहाचा ताबा घेतला आणि भारतातील सर्वात मोठ्या समूहांपैकी एक स्थापन केला. भारताच्या राष्ट्रपतींनी 27 एप्रिल 2017 रोजी श्री. राहुल बजाज यांना जीवनगौरवसाठी CII अध्यक्ष पुरस्कार प्रदान केला.