बँकॉक

बॅंकॉक กรุงเทพมหานคร
थायलंड देशाची राजधानी
ध्वज चिन्ह
बॅंकॉक बॅंकॉकचे थायलंडमधील स्थान
गुणक: 13°45′8″N 100°29′38″E / 13.75222°N 100.49389°E / 13.75222; 100.49389
देश	थायलंड
स्थापना वर्ष	२१ एप्रिल १७८२
क्षेत्रफळ	१,५६८.७ चौ. किमी (६०५.७ चौ. मैल)
समुद्रसपाटीपासुन उंची	७२ फूट (२२ मी)
लोकसंख्या
- शहर	९१,००,०००
- घनता	४,०५१ /चौ. किमी (१०,४९० /चौ. मैल)
http://city.bangkok.go.th/

बँकॉक ही थायलंड देशाची राजधानी व सगळ्यात मोठे शहर आहे. याचे थाई भाषेतील गिनेस बुकने शिक्कामोर्तब केलेले नाव ‘Krung thep' (किंवा फक्त "क्रुंग थेप") म्हणजे फरिश्त्यांचे शहर असे आहे. बँकॉक हे थायलंडमधले सर्वाधिक दाट वस्तीचे व १ कोटी २० लाख लोकसंख्येचे शहर आहे. १५व्या शतकात अयुथाया राजवटीत बँकॉक हे चाओ फ्राया नदीच्या मुखाजवळ असलेले एक छोटे व्यापारी केंद्र होते. वाढत वाढत त्याची १७६८ मध्ये थोन्बुरी व १७८२ मध्ये रत्तनकोसिन अशा राजधान्या झाल्या.

सयाम (नंतरचे थायलंड) हे भौगोलिकरीत्या महत्त्वाच्या ठिकाणी होते आणि म्हणून फ्रेंच व इंग्रज सरंजामशाहींना एकमेकापासून दूर ठेवू शकले. बँकॉकने स्वतंत्र, प्रवाही व वजनदार शहर म्हणून ख्याती कमावली. बँकॉक हे थायलंडचे राजकीय, सामाजिक व आर्थिक केंद्रबिंदू इतकेच नाही तर व्यापार, आयात-निर्यात, संस्कृती, कला, शिक्षण, आरोग्य व दळणवळण या अनेक क्षेत्रांत इंडोचीन देशांत आग्रहाची भूमिका पार पाडत आहे.

थाई लोक बँकॉक हे नाव फक्त परकीय लोकांसमोर उच्चारतात. एरवी ते या शहराला क्रुंग थेप किंवा क्रुंग थेप महानखोन म्हणतात. बँकॉकचा शब्दशः अर्थ Village of Plums असा आहे. बँकॉकमध्येच नव्हे तर संपूर्ण थायलंडमध्ये उत्तम प्रतीची फळफळावळ मिळते. बँकॉकला स्वर्णफूम किंवा सुवर्णभूमी ही दोन नावेही आहेत. बँकॉकच्या विमानतळाचे नाव स्वर्णभूमी असे आहे.

बँकॉक हे थायलंडच्या अर्थव्यवस्थेचे केंद्र आहे, आणि देशाच्या गुंतवणूक आणि विकासाचे हृदय देखील आहे. २०१० मध्ये शहराचा जीडीपी ३.१४२ ट्रिलियन बात म्हणजे ९८.३४ बिलियन दक्षलक्ष युएस डॉलर्स इतका होता, जो की देशाच्या जीडीपी मधील २९.१% इतका भाग होता. बँकॉकची अर्थव्यवस्था आशियातील शहरांमधील अर्थव्यवस्थेत सहाव्या क्रमांकावर आहे.

बँकॉक येथे थायलंड मधील अनेक व्यावसायिक बँकांचे मुख्य कार्यालय आहे,अनेक आर्थिक कंपनीचे मुख्य कार्यालय तसेच अनेक मोठ्या कंपनीचे मुख्य कार्यालय देखील इथे आहे. अनेक आंतरराष्ट्रीय कंपन्या आपली प्रादेशिक कार्यालय बँकॉक येथे स्थापित करतात, कारण इथले कमी भाव आणि आशियाई उद्योग क्षेत्रात याची सशक्त कामगिरी

बँकॉक हे जगातील एक मुख्य पर पर्यटन स्थळ आहे, मास्टर काढणे बँकॉकला सर्वात वरचे प्रेक्षणीय स्थळ म्हणून त्याच्या जगातील पर्यटन शहरांच्या यादीत २०१८ मध्ये ठेवले आहे. बँकॉक लंडनच्या ही वरचे स्थान मिळवले आहे, 2017 मध्ये एका रात्रीत २० दक्षलक्ष पेक्षा जास्त अभ्यागतांनी हजेरी लावली, असेच २०१६ च्या अखेरीस देखील घडले होते.युरो मीटर नेत्यांच्या मुख्य प्रेक्षणीय शहर यांचा यादीत बँकॉकला चौथे स्थान २०१६ मध्ये दिली,तसेच ट्रॅव्हल आणि लीझर या पत्रिकेने देखील जगातील पर्यटक दृष्ट्या सर्वोत्कृष्ट शहर असे २०१० ते २०१३ पर्यंत नोंदविले आहे. थायलंडला येण्याचे मुख्य द्वार बँकॉकचा हे आणि म्हणूनच बँकॉक अंतरराष्ट्रीय पर्यटकांसाठी मुख्य केंद्र आहे. इथे देशातील पर्यटक देखील बघायला मिळतात, पर्यटन विभागाने २०१० मध्ये २६,८६१,०९५ स्वदेशी पर्यटक तर ११,३६१,८०८ आंतरराषट्रीय पर्यटकांची नोंद आहे.या पर्यटकांनी ४९.९% शहरातील हॉटेलमधील खोल्यांमध्ये वास्तव्य केले.

येथील विविध प्रकारचे प्रेक्षणीय स्थळे, मनमोहक दृश्य आणि शहरी जीवन विविध पर्यटकांना आकर्षित करते. शाही महाल आणि मंदिर तसेच संग्रहालय हे ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक क्षेत्रात रस असणाऱ्या पर्यटकांना आकर्षित करते. खरेदी आणि खाण्यासाठी इथे अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत, तसेच हे शहर येथील रात्रीच्या मौजमजेच्या जीवनासाठी देखील प्रचलित आहे.

ग्रैंड पैलेस, बुद्धिस्ट मंदिरे जसे वत फ्रा काईयु, वत फो,आणि वत अरून हे इथले प्रमुख प्रेक्षणीय स्थळे. उंच पाळणा (जायंट स्विंग) आणि ईरावन मंदिर हे थाई संस्कृतीवर हिंदू संस्कृतीची छाप दर्शवते. विमानमेक हवेली जी दुसित महालात वसलेली आहे, ती जगातील सगळ्यात मोठी सागवानी लाकडापासून तयार केलेली इमारत आहे, तसेच जिम थोमसन हाऊस हा पारंपारिक थाई वास्तुकलेचा उत्तम नमुना आहे.

बँकॉक राष्ट्रीय संग्रहालय आणि रॉयल बार्ज राष्ट्रीय संग्रहालय हे देखील येथे आहे.चा ओ फ्राया आणि थोनबुरी नहर यामध्ये बोटींची सफारी शहराच्या पारंपारिक दृश्यांचा आस्वाद घेण्याची संधी देते. सीआम आणि रचा प्रासोंग येथे घरीदारीचे मुख्य केंद्र आहे, हे पर्यटक आणि स्थानिक लोकांमध्ये देखील फार प्रचलित आहे. तसेच चातूचाक मार्केट आठवड्याच्या शेवटाला भरतो इथे तलिंगचान बाजार जो एक तरंगता बाजार आहे, याओ वारात हे त्यांच्या खरेदारी व विविध पक्वान्ने जे येथे मिळतात यासाठी प्रसिद्ध आहे, तसेच खाण्याच्या गाड्या संपूर्ण शहरात बघायला मिळतील. खाओ सान रोड ही जागा पर्यटकांमध्ये त्याच्या कमी किमतीमुळे प्रचलित आहे.

बँकॉक येथील संस्कृती थायलंडची संपत्ती आणि आधुनिकता याची छवी दर्शविते.या शहरात अनेक वर्षांपासून पश्चिमी लोकांची रहदारी व तिथल्या वस्तूं आत्मसात केलेल्या आहेत. हे मध्यमवर्गीयांच्या जीवनात जास्त बघण्यात येते. इथले सर्वव्यापी विक्रेते रस्त्यावर खाण्याच्या पदार्थांत पासून कपडे आणि दागिने पर्यंत सर्व विकतात, ही इथली एक विशिष्ट गोष्ट आहे. असा अंदाज आहे की या शहरात जवळपास १००,००० रस्त्यावरील विक्रेते आहेत. बीएमए ने या विक्रेत्यांना २८७ जागांवर व्यापार करण्याची परवानगी दिलेली आहे परंतु बाकीच्या ४०७ ठिकाणांवर जो व्यापार होतो तो बेकायदेशीर प्रकारचा आहे जरीही हे लोक फरसबंदी जागा आणि पदपथांवर विक्री करतात तरीसुद्धा यामुळे येथील रहदारीला आणि पदयात्रीना अडथळा होतो पण या विक्रेत्यांवर शहरातले लोक त्यांच्या जेवणासाठी अवलंबून आहे आणि म्हणूनच बीएमएला त्यांना हटवण्यात यश आलेले नाही.

२०१५ मध्ये बी एम ए ने राष्ट्रीय शांती परिषदेच्या मदतीने या विक्रेत्यांना हकलवून लावण्यास सुरुवात केली जवळपासच्या बऱ्याच प्रचलित बाजारांना यामुळे धक्का बसला जसे स्लोंग थोम, सफान लेक आणि पक स्लोंग तलात (फुलांचा बाजार) जवळजवळ १५,००० विक्रेत्यांना हकलवून लावण्यात आले.