दंतिदुर्ग

दंतिदुर्ग हा राष्ट्रकूट घराण्यातील महान राजा होता.तो मान्यखेटच्या राष्ट्रकूट घराण्याचा संस्थापक होता.हा या घराण्यातील पहिला स्वतंत्र राजा म्हणून ओळखला जातो.

दंतिदुर्ग हा चालुक्य नृपती विक्रमादित्य दुसरा याचा सामंत होता.त्याने चालुक्यांना खूप मदत केली.विक्रमादित्य दुसरा याच्या मृत्यूनंतर दंतिदुर्गाने स्वतंत्र होण्याचा प्रयत्न केला.याचाच फायदा घेऊन त्याने आपल्या सामर्थ्याच्या जोरावर दक्षिणेत स्वाऱ्या सुरुवात केली होती.

दंतिदुर्गाने दक्षिण आणि मध्य भारतात आपला साम्राज्यविस्तार केला होता.त्याने कांची,कलिंग,श्रीहर्ष,वज्रट,कोसल,माळवा,लाट(गुर्जर-गुजरात)टंक व पश्चिम महाराष्ट्र इत्यादी प्रदेशात केला होता.त्याने सामर्थ्यशाली लष्कर निर्माण केले होते.याच्याच जोरावर त्याने केरळ,चोळ,पांड्य व कांचीच्या पल्लवांचा पराभव केला होता.इ.स.७५० मध्ये तो मध्य व दक्षिण गुजरात,संपुर्ण मध्यप्रदेश व वऱ्हाड प्रदेशाचा अधिपती बनला होता.इ.स.७५२ मध्ये खानदेश येथे झालेल्या युद्धात किर्तीवर्मन दुसरा याचा पराभव केला.इ.स.७५३ संपूर्ण महाराष्ट्र व चालुक्यांचे कर्नाटकातील राज्य दंतिदुर्गाच्या ताब्यात आले.

त्याचे सैन्य हे आधुनिक पद्धतीने युक्त होते.त्याचे लष्कर हे सामर्थ्यशाली असून कोणत्याही युद्धासाठी तयार असत.

दंतिदुर्ग हा कलेचा भोक्ता होता.वेरूळ येथे असलेल्या कैलास मंदिर कोरण्यास सुरुवात याच्याच काळात झाली.नंतरच्या काळात कृष्ण पहिला याने हे मंदिर पूर्णत्वास नेले.

त्याचा मृत्यू हा इ.स.७५८ मध्ये झाला.

१.Kamath, Suryanath U. (2001) [1980]. A concise history of Karnataka : from pre-historic times to the present. Bangalore: Jupiter books. LCCN 80905179. OCLC 7796041