डमरु
डमरु हे एक चर्मवाद्य. हे शिवाचे वाद्य आहे.
डमरु हे वाद्य, हिंदू आणि तिबेटी बौद्ध धर्मात वापरले जाते. हिंदू धर्मात, डमरूला शिव देवीचे साधन म्हणून ओळखले जाते आणि असे म्हणले जाते की संपूर्ण विश्वाद्वारे निर्मित आणि नियंत्रित केलेल्या आध्यात्मिक ध्वनी उत्पन्न करण्यासाठी भगवान शिवाने तयार केले आहे. तिबेटी बौद्ध धर्मात, डमरूचा तांत्रिक पद्धतींमध्ये वाद्य म्हणून उपयॊगात आहे.
वर्णन
डमरु हे लाकडाचे असते. धातूच्या दोन्ही बाजूंनी चमचा ड्रम असतो. रेझोनेटर पितळी असतो. डमरूची उंची ६ इंच आणि वजन २५०-३३० ग्रॅम असते. [१] डमरूच्या सभोवताली असलेल्या लेदर कॉर्ड टोकापर्यंत सरकवता येतात.
हिंदू धर्मात
भारतीय उपमहाद्वीपमध्ये डमरू अतिशय सामान्य आहे. डमरूला पॉवर ड्रम म्हणून ओळखले जाते आणि जेव्हा ते खेळले जाते तेव्हा ते आत्मिक ऊर्जा निर्माण करते असे मानले जाते. हे हिंदू देवता शिवाशी संबंधित आहे. असे मानले जाते की संस्कृत भाषा|संस्कृत भाषेतील मुळाक्षरे महेश्वराने वाजवलेल्या डमरूच्या आवाजातून बाहेर पडली. डमरूचा वापर त्याच्या लहान पोर्टेबल आकारामुळे सर्व पट्ट्यांमधील संगीतकारांद्वारे केला जातो.
कोशांबीचे डमरू-नाणे
मौर्य राजवटीच्या कालखंडातल्या कोसांबी (आधुनिक अलाहाबाद जिल्हा) येथील आदिवासी समाजाचे नाणे दिमारू हे ड्रमसारखे दिसते. अनेक राष्ट्रीय संग्रहामध्ये ही नाणी आहेत.
तिबेटी बौद्ध धर्मात
तिबेटी बौद्ध परंपरेत, डमरू पवित्र साधनांच्या संग्रहाचा भाग आहे. आणि वाद्य प्राचीन भारतीय तांत्रिक पद्धतींमधून स्वीकारले गेले आहे. ते ८ व्या ते १२ व्या शतकापर्यंत हिमालयापर्यंत पोहचले, तरीही तिबेटमध्ये वज्रयान प्रथा म्हणून उपयोगात असते.
खोपडी डमरू
खोपडी डमरू हे नर व मादी खोपडीपासून किंवा कॅल्व्हारियमपासून बनविले जाते.
१९६० च्या तिबेटी डायस्पोरानंतर, त्यांनी निरंतर गुणवत्ता घटल्याने भारतात आणि नेपाळमध्ये खोपडी डमरू तयार केली. भारतात यापुढे स्रोत नाही आणि बेकायदेशीर प्रथांद्वारे मानवी अस्थी घेण्यामुळे नेपाळमधून त्यांची निर्मिती आणि निर्यात प्रतिबंधित आहे. आजही कधीकधी पेंट केलेली स्किन्स सापडतात.
डमरूचे प्रतीकात्मक आणि उत्साही गुणधर्म विस्तृत आहेत.
चौद डमरू
चौद डमरू (किंवा चोदा) डमरूचा एक विशेष प्रकार आहे. हे सामान्यतः मोठे असते, आणि त्याच्या लहान समकक्षापेक्षा जास्त गोल आकार असतो. चोड डमरू चाडच्या तांत्रिक पद्धतीमध्ये वापरला जातो.
- ^ King, Anthony; Blench, Roger (2001). Talking drum. Oxford Music Online. Oxford University Press.