Jump to content

जॉर्ज वॉशिंग्टन

जॉर्ज वॉशिंग्टन
कार्यकाळ
३० एप्रिल १७८९ – ४ मार्च १७९७
मागील पदनिर्मिती
पुढील जॉन अ‍ॅडम्स
जन्म २२ फेब्रुवारी १७३२ (1732-02-22)
व्हर्जिनिया, ब्रिटिश अमेरिका
मृत्यू १४ डिसेंबर, १७९९ (वय ६७)
व्हर्जिनिया, अमेरिका
सही जॉर्ज वॉशिंग्टनयांची सही

जॉर्ज वॉशिंग्टन (इंग्लिश: George Washington) (२२ फेब्रुवारी, इ.स. १७३२ - १४ डिसेंबर, इ.स. १७९९) हे इ.स. १७८९ ते इ.स. १७९७ या काळात अधिकारारूढ असलेले अमेरिकेचे पहिले राष्ट्राध्यक्ष होत. इ.स. १७७५ ते इ.स. १७८३ या कालखंडात घडलेल्या अमेरिकन स्वातंत्र्ययुद्धातत्यांनी खंडीय सैन्याचे नेतृत्व केले. इ.स. १७८७ साली नवस्वतंत्र संस्थानांच्या राष्ट्रासाठी राज्यघटना लिहिणाऱ्या मंडळाचे अध्यक्षपद त्यांनी सांभाळले. अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांचा पहिला अध्यक्ष म्हणून इ.स. १७८९ साली त्यांची एकमुखाने निवड झाली. शासनाची कार्यकारी यंत्रणा कॅबिनेट स्वरूपाची असणे, अध्यक्षांचे अभिभाषण इत्यादी पायंडे व रीती घालून देऊन त्यांनी अमेरिकेच्या राज्यव्यवस्थेचा पाया घालण्यात मोलाची कामगिरी बजावली. त्यांच्या अध्यक्षीय कारकिर्दीत अमेरिकेची संयुक्त संस्थानांनी युरोपातील राजकीय संघर्षाबाबत अलिप्त भूमिका राखत वित्तीय स्थिती सुदृढ असलेल्या शासनव्यवस्थेची बांधणी, स्थानिक बंडाळ्यांचा बिमोड करून सुव्यवस्था राखण्यावर भर दिला. या काळात अमेरिकेच्या राजकीय पटलावर भिन्न भिन्न मतप्रणाल्यांच्या प्रतिस्पर्धी राजकीय पक्षांचे उदय होऊन बहुपक्षीय राजकारणाची व्यवस्था आकारास आली. अमेरिकन स्वातंत्र्ययुद्धात व तत्पश्चात अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांच्या जडणघडणीवर त्यांच्या कार्याचा मोठा प्रभाव असल्याने, त्यांना अमेरिकेचा राष्ट्रपिता असेही मानले जाते.

जाॅर्ज वाॅशिंग्टनच्या बाबतीत म्हणले जाते की, 'तो युद्धकाळातील पहिला होता, शांततेच्या काळात पहिला होता आणि त्यांच्या देशवासियांच्या ह्रदयातही त्यांचे स्थान पहिले होते.'

सुरुवातीचे जीवन

वॉशिंग्टन कुटुंब हे एक श्रीमंत व्हर्जिनिया कुटुंब होते ज्यांनी जमिनीच्या व्यवहारांमध्ये आपले भविष्य घडविले होते. वॉशिंग्टनचे आजोबा जॉन वॉशिंग्टन यांनी १६५६ मध्ये इंग्लंडच्या सुलग्रॅव्ह येथून व्हर्जिनियाच्या इंग्रजी कॉलनीत स्थलांतर केले जेथे पोटोमॅक नदीवरील लिटल हंटिंग क्रीकसह ५००० एकर (२००० हेक्टर) जमीन त्यांनी साठवली. जॉर्ज वॉशिंग्टनचा जन्म २२ फेब्रुवारी, १७३२ रोजी व्हर्जिनियाच्या वेस्टमोरलँड काउंटीच्या पोपस क्रीक येथे झाला होता आणि ऑगस्टीन आणि मेरी बॉल वॉशिंग्टनच्या सहा मुलांपैकी ते पहिले होते. त्याचे वडील न्यायाधीश होते आणि जेन बटलरशी पहिल्या लग्नानंतर तीन अतिरिक्त मुले असलेली एक प्रसिद्ध सार्वजनिक व्यक्ती होती. हे कुटुंब १७३५ मध्ये लिटिल हंटिंग क्रीक येथे गेले, त्यानंतर १७३८ मध्ये फ्रेडरिक्सबर्ग, व्हर्जिनियाजवळील फेरी फार्ममध्ये गेले. त्याचा मोठा सावत्र भाऊ लॉरेन्सला लिटल हंटिंग क्रीकचा वारसा मिळाला आणि त्याचे नाव माउंट व्हेर्नॉन ठेवले गेले.

वॉशिंग्टनला कोणतेही औपचारिक शिक्षण मिळाले नव्हते. इंग्लंडमधील ऍपलबाय व्याकरण शाळेत त्यांच्या मोठ्या भावांनी शिक्षण मिळविलेले , परंतु वॉशिंग्टन यांनी गणित, त्रिकोणमिती आणि जमीन सर्वेक्षण स्वतःहून शिकले. ते एक हुशार आरेखक आणि नकाशा निर्माता होते. सुरुवातीच्या वयातच ते "विपुल शक्ती" आणि "अचूकते" सह लिहित होते; तथापि, त्यांच्या लिखाणात थोडीशी बुद्धी किंवा विनोद दिसून यायची. कौतुक, स्थिती आणि सामर्थ्य मिळवण्याच्या प्रयत्नात, त्याने आपल्या उणीवा आणि अपयशाला दुसऱ्याच्या कुचकामीपणाचे श्रेय दिले.

वॉशिंग्टन अनेकदा माउंट व्हर्नन आणि बेलव्हॉयर वृक्षारोपणला भेट देत असे. जे लॉरेन्सच्या सासरे विल्यम फेयरफॅक्सचे होते. फेअरफॅक्स वॉशिंग्टनचे आश्रयदाता आणि सरोगेट वडील बनले आणि वॉशिंग्टनने फेयरफेक्सच्या शेनान्डोह व्हॅलीच्या मालमत्तेचे सर्वेक्षण करणाऱ्या चमूसह १७४८ मध्ये एक महिना घालविला. पुढच्या वर्षी त्याला कॉलेज ऑफ विल्यम अँड मेरी कडून एक सर्वेसर्वा परवाना मिळाला; फेअरफॅक्सने त्याला व्हर्जिनियाच्या कल्पिपेर काउंटीचा सर्वेसर्वा म्हणून नियुक्त केले आणि अशा प्रकारे त्याने १७५० मध्ये नोकरीचा राजीनामा देऊन सरहद्द प्रांताशी स्वतःहून परिचित झाला. व्हॅलीमध्ये जवळपास १५०० एकर (६०० हेक्टर) खरेदी केली आणि २३१५ एकर (९३७ हेक्टर) मालकी घेतली.

१७५१ मध्ये, लॉरेन्स बरोबर बार्बाडोसला गेले तेव्हा वॉशिंग्टनने त्यांचा एकमेव परदेश दौरा केला, या आशेने की हवामान त्याच्या भावाच्या क्षयरोगाला बरे करेल. त्या सहली दरम्यान वॉशिंग्टन चेचक ने संसर्गित झाले, ज्यामुळे त्याचे लसीकरण झाले परंतु त्याचा चेहरा किंचित चट्टेदार झाला. लॉरेन्सचा मृत्यू १७५२ मध्ये झाला आणि वॉशिंग्टनने त्याच्या विधवेकडून माउंट व्हर्ननला भाड्याने घेतले; १७६१ मध्ये तिच्या मृत्यूनंतर त्याला त्याचा पूर्णपणे वारसा मिळाला.

तरुणपण

जॉर्ज वॉशिंग्टन हे व्हर्जिनियातील जमीनदार होते. त्यानी सप्तवार्षिक युद्धात तसेच फ्रेंचाशी व रेड इंडियन यांच्याशी झालेल्या अनेक लढायांत भाग घेतला. वसाहतींच्या संयुक्त सैन्यांच्या सेनापतीपदावर त्यांची निवड झाली. अमेरिकन स्वातंत्र्ययुद्धाचे नेतृत्व जॉर्ज वॉशिंग्टनकडे होते.

बाह्य दुवे