इंग्लंड क्रिकेट संघाचा बांगलादेश दौरा, २०१६-१७
		बांगलादेश		इंग्लंड
तारीख		३ ऑक्टोबर – १ नोव्हेंबर २०१६
संघनायक		मुशफिकुर रहिम (कसोटी) मशरफे मोर्तझा (ए.दि.)		अलास्टेर कुक (कसोटी) जोस बटलर (ए.दि.)
कसोटी मालिका
निकाल		२-सामन्यांची मालिका बरोबरीत १–१
सर्वाधिक धावा		तमिम इक्बाल (२३१)		बेन स्टोक्स (१२८)
सर्वाधिक बळी		मेहेदी हसन (१९)		बेन स्टोक्स (११) मोईन अली (११)
मालिकावीर		मेहेदी हसन (बां)
एकदिवसीय मालिका
निकाल		इंग्लंड संघाने ३-सामन्यांची मालिका २–१ जिंकली
सर्वाधिक धावा		इमरुल केस (१६९)		मशरफे मोर्तझा (८)
सर्वाधिक बळी		बेन स्टोक्स (१४८)		आदिल रशीद (१०)
मालिकावीर		बेन स्टोक्स (इं)

इंग्लंड क्रिकेट संघ ऑक्टोबर २०१६ मध्ये बांगलादेशच्या दौऱ्यावर तीन एकदिवसीय, दोन कसोटी आणि तीन सराव सामने खेळण्यासाठी आला होता.^{[१][२][३]}

दौरा सुरू होण्याच्या अवघ्या चार महिन्यांआधी झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यामुळे संघामधील खेळाडूंकडून सुरक्षेबद्दल चिंता व्यक्त केली गेली, त्याचे पर्यावसन दोन खेळाडूंनी दौऱ्यामधून अंग काढून घेण्यात (ज्यामध्ये मर्यादित षटकांचा कर्णधार आयॉन मॉर्गन आणि सलामीवीर ॲलेक्स हेल्सचा समावेश होता) झाले.

इंग्लंडने एकदिवसीय मालिका २-१ अशी जिंकली. पहिल्या कसोटीमध्ये २२ धावांनी निसटता पराभव स्वीकारावा लागलेल्या बांगलादेश संघाने दुसरी कसोटी १०८ धावांनी जिंकली आणि त्यांचा इंग्लंड विरुद्ध पहिला कसोटी विजय नोंदवून कसोटी मालिका १-१ अशी बरोबरीत सोडवली.^[४] बांगलादेशचा कर्णधार, मुशफिकुर रहिम म्हणाला, "बांगलादेश क्रिकेटसाठी हा एक खूपच मोठा क्षण आहे".^[५] पराभवाच्या उत्तरादाखल इंग्लंडचा कर्णधार अलास्टेर कुक म्हणाला "मला हे बोलणं सोपं नाहीये, पण बांगलादेश क्रिकेट साठी हा एक चांगला विजय आहे".^[५]

जुलै २०१६ रोजी ढाक्यावर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर इंग्लंड आणि वेल्स क्रिकेट बोर्ड (इसीबी) ने सांगितले की आगामी दौऱ्यासाठी ते बांगलादेश सरकारचा सल्ल्यानुसार निर्णय घेतील.^[६][७] उत्तरादाखल बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड (बीसीबी)चे अध्यक्ष नाझमुल हसन म्हणाले की, "इंग्लंडचा संघ तीन महिन्यांनंतर येणार आहे, तोपर्यंत बांगलादेशच्या परिस्थितीमध्ये सुधारणा होईल".^[८] इंग्लंडचा मर्यादित षटकांचा कर्णधार आयॉन मॉर्गन म्हणाला की हल्ल्यांमुळे इंग्लंडच्या संघाच्या सुरक्षेबाबत "मोठे चिंता" आहे.^{[९][१०]} त्यानंतर इंग्लंडने बांगलादेश दौरा रद्द केल्यास, तटस्थ ठिकाणी सामने खेळण्याविषयीची शक्यता बीसीबीने फेटाळून लावली.^[११] बांग्लादेशचा कर्णधार मशरफे मोर्तझा म्हणाला की दौरा नियोजित वेळापत्रकानुसार होण्याबाबत तो "आशावादी" आहे.^[१२] बांगलादेशचे क्षेत्ररक्षणाचे झिंम्बाब्वियन प्रशिक्षक रिचर्ड हाल्साल म्हणाले की, त्यांना बांगलादेशमध्ये काम करण्यास सुरक्षित वाटते आणि इंग्लंडच्या आगमनाबाबत त्यांना आशा आहे.^[१३]

ऑगस्ट महिन्यात इसीबीने मीरपूर, चट्टग्राम आणि फतुल्ला येथे सुरक्षा निरिक्षणासाठी एक पथक पाठवले.^[१४] निरक्षणानंतर, इसीबीने दौरा नियोजन केल्यानुसार पार पडेल असे जाहीर केले.^{[१५][१६]} दौरा नियोजित वेळेनुसार होणार याची पुष्टी मिळाल्यानंतर इंग्लंडचे क्रिकेट संचालक, अँड्रु स्ट्रॉस, म्हणाले बांगलादेशचा दौरा करणे १००% सुरक्षित आहे.^[१७] बीसीबी अध्यक्ष, नाझमुल हसन, म्हणाले की बीसीबी खेळाडूंच्या कुटूंबातील सदस्य, पत्रकार आणि इंग्लंडचे चाहते या सर्वांना सुरक्षा पुरवेल.^[१८]

काही खेळाडूंनी त्यांचा सहभाग पक्का करण्याआधी सुरक्षा मापदंडाबाबत मतप्रदर्शन केले^{[१९][२०][२१]} परंतु मोईन अली हा इंग्लंडचा पहिला खेळाडू होता ज्याने स्वतःचा सहभाग निश्चित केला, तो म्हणाला "जर निवड झाली, तर मी नक्की जाईन".^[२२] अँड्रु स्ट्रॉसने खेळाडूंना त्यांचा सहभाग निश्चित करण्याबाबत १० सप्टेंबर २०१६ची मुदत दिली ^[२३] आणि ११ सप्टेंबर रोजी इसीबीने घोषित केले की ॲलेक्स हेल्स आणि मॉर्गन दोघांनी दौऱ्यासाठी नकार दिला आहे.^[२४] बांगलादेशचे पाठिराखे बार्मी आर्मीने मत मांडले की चाहत्यांनी बांगलादेशला जाण्यात "खूप जास्त धोका" आहे.^{[२५][२६]}

मॉर्गनच्या गैरहजेरीत एकदिवसीय मालिकेसाठी जोस बटलरची कर्णधारपदी निवड करण्यात आली.^{[२७][२८]} बटलर म्हणाला की मॉर्गन हाच आमचा "सर्वस्वी कर्णधार" राहिल आणि त्याच्या बांगलादेश दौऱ्याचर न येण्याच्या निर्णयामुळे "ड्रेसिंग रुम मध्ये फुट पडणार नाही".^[२९] नोव्हेंबर महिन्यातील भारताच्या दौऱ्यावर मॉर्गन त्याच्या एकदिवसीय कर्णधारपदावर रुजू होईल असी अपेक्षा आहे.^[३०] एकदिवसीय मालिकेआधी बांगलादेश आर्मीने खेळाडूंना सुरक्षितपणे बाहेर काढण्यासाठी एक सुरक्षा प्रात्यक्षिक करून पाहिले.^{[३१][३२]}

कसोटी		एकदिवसीय
बांगलादेश[३३]	इंग्लंड[३४]	बांगलादेश[३५]	इंग्लंड[३४]
मुशफिकुर रहिम (क व (य)) तमिम इक्बाल (उ.क.) इमरुल केस कामरुल इस्लाम रब्बी तैजूल इस्लाम नुरुल हसन महमुदुल्लाह मेहेदी हसन मोमिनुल इस्लाम मोसद्देक होसेन शकिब अल हसन शफिउल इस्लाम शब्बीर रहमान शुवागता होम सुबाशीश रॉय सौम्य सरकार	अलास्टेर कुक (क) आदिल रशीद ख्रिस वोक्स गारेथ बॅटी गॅरि बॅलान्स जॅक बॉल जेम्स अँडरसन जॉनी बेरस्टो (य) जोस बटलर (य) ज्यो रूट झाफर अन्सारी बेन डकेट्ट बेन स्टोक्स मार्क वूड मोईन अली स्टीव्हन फिन स्टुअर्ट ब्रॉड हसीब हमीद	मशरफे मोर्तझा (क) अल-अमिन होसेन इमरुल केस तमिम इक्बाल तास्किन अहमद तैजूल इस्लाम नासिन होसेन महमुदुल्लाह मुशफिकुर रहिम (य) मोशर्रफ होसेन मोसाद्देक होसेन शकिब अल हसन शफिउल इस्लाम शब्बीर रहमान सौम्य सरकार	जोस बटलर (क व (य)) आदिल रशीद ख्रिस वोक्स जासन रॉय जॅक बॉल जेम्स विन्स जॉनी बेरस्टो (य) डेव्हिड विली बेन डकेट्ट बेन स्टोक्स मार्क वूड मोईन अली लियाम डॉसन लियाम प्लंकेट सॅम बिलिंग्स स्टीव्हन फिन

• जेम्स अँडरसन आणि मार्क वूड यांनी दौरा सुरू होण्याआधी दुखापतीमुळे संघातून अंग काढून घेतले.^[३६] त्यांच्या ऐवजी जॅक बॉलचा कसोटी संघात तर स्टीव्हन फिनचा एकदिवसीय संघात समावेश केला गेला.
• तिसऱ्या एकदिवसीय सामन्यासाठी मोशर्रफ होसेन ऐवजी तैजूल इस्लामची निवड करण्यात आली.^[३७]

४ ऑक्टोबर २०१६ १०:३० धावफलक

बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड निवडक XI ३०९/९ (५० षटके)	वि	इंग्लंड XI
इमरुल केस १२१ (९१) ख्रिस वोक्स ३/५२ (९ षटके)		जोस बटलर ८०* (६४) एबादत होसेन २/२६ (५ षटके)

इंग्लंड एकादश ४ गडी व २३ चेंडू राखून विजयी खान साहेब ओस्मान अली मैदान, फतुल्लाह पंच: मसूदूर रहमान (बां) आणि शर्फुदुल्ला (बां)

• नाणेफेक : बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड निवडक एकादश, फलंदाजी
• प्रत्येकी १४ खेळाडू (११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक)

१४-१५ ऑक्टोबर २०१६ ९:३० धावफलक

इंग्लंड XI	वि	बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड XI
१३७/४ (४५ षटके) बेन डकेट ५९ (६३) शब्बीर रहमान ३/२७ (९ षटके)		१३६/४ (४४ षटके) शहरियार नफीस ५१ (७९) गॅरेथ बॅट्टी २/३१ (१० षटके)

सामान अनिर्णित एम. ए. अझीझ मैदान, चट्टग्राम पंच: अनिसुर रहमान (बां) आणि मसूदूर रहमान (बां)

• नाणेफेक: इंग्लंड XI, फलंदाजी
• १ल्या दिवशी पावसामुळे खेळ होऊ शकला नाही
• प्रत्येकी १२ खेळाडू (११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक)

१६-१७ ऑक्टोबर २०१६ ९:३० धावफलक

बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड XI	वि	इंग्लंड XI
२९४ (७४.४ षटके) अब्दुल माझिद १०६ (९५) झाफर अन्सारी ४/६८ (१६.४ षटके)		२५६ (७८.२ षटके) बेन डकेट्ट ६० (१०१) तन्वीर हैदर ४/५३ (१४ षटके)

सामना अनिर्णित एम. ए. अझीझ मैदान, चट्टग्राम पंच: अनिसुर रहमान (बां) आणि गाझी सोेहेल (बां)

• नाणेफेक: बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड XI, फलंदाजी
• प्रत्येकी १४ खेळाडू (११ फलंदाज, ११ क्षेत्ररक्षक)

७ ऑक्टोबर २०१६ १४:४० (दि/रा) धावफलक

इंग्लंड  ३०९/८ (५० षटके)	वि	बांगलादेश २८८ (४७.५ षटके)
बेन स्टोक्स १०१ (१००) मशरफे मोर्तझा २/५२ (१० षटके)		इमरुल केस ११२ (११९) जेक बॉल ५/५१ (९.५ षटके)

इंग्लंड २१ धावांनी विजयी शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान, मिरपूर, ढाका पंच: मराईस इरास्मुस (द) आणि शर्फुद्दौला (बां) सामनावीर: जेक बॉल (इं)

• नाणेफेक : इंग्लंड, फलंदाजी
• एकदिवसीय पदार्पण: जेक बॉल आणि बेन डकेट (इं).
• बेन स्टोक्सचे (इं) पहिले एकदिवसीय शतक.^[३८]
• पदार्पणातील एकदिवसीय सामन्यात ५ गडी बाद करणारा जेक बॉल हा इंग्लंडचा पहिलाच गोलंदाज.^[३८]

९ ऑक्टोबर २०१६ १४:४० (दि/रा) धावफलक

बांगलादेश  २३८/८ (५० षटके)	वि	इंग्लंड २०५ (४४.४ षटके)
महमुदुल्ला ७५ (८८) ख्रिस वोक्स २/४० (९ षटके)		जोस बटलर ५७ (५७) मशरफे मोर्तझा ४/२९ (८.४ षटके)

बांगलादेश ३४ धावांनी विजयी शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान, मिरपूर, ढाका पंच: अलीम दर (पा) आणि शर्फुद्दौला (बां) सामनावीर: मशरफे मोर्तझा

• नाणेफेक : इंग्लंड, गोलंदाजी.

१२ ऑक्टोबर २०१६ १४:४० (दि/रा) धावफलक

बांगलादेश  २७७/६ (५० षटके)	वि	इंग्लंड २७८/६ (४७.५ षटके)
मुशफिकुर रहिम ६७* (६२) आदिल रशीद ४/४३ (१० षटके)		बेन डकेट्ट ६३ (६८) मशरफे मोर्तझा २/५१ (१० षटके)

इंग्लंड ४ गडी व १३ चेंडू राखून विजयी झोहुर अहमद चौधरी मैदान, चट्टग्राम पंच: अनिसुर रहमान (बां) आणि मराईस इरास्मुस (द) सामनावीर: आदिल रशीद (द)

• नाणेफेक : इंग्लंड, गोलंदाजी.
• तमिम इक्बाल हा ५,००० एकदिवसीय धावा पूर्ण करणारा पहिलाच बांगलादेशी फलंदाज.^[३९]

२०-२४ ऑक्टोबर २०१६ ९:३० धावफलक

इंग्लंड	वि	बांगलादेश
२९३ (१०५.५ षटके) मोईन अली ६८ (१७०) मेहेदी हसन ६/८० (३९.५ षटके)		२४८ (८६ षटके) तमिम इक्बाल ७८ (१७९) बेन स्टोक्स ४/२६ (१४ षटके)
२४० (८०.२ षटके) बेन स्टोक्स ८५ (१५१) शकिब अल हसन ५/८५ (३३ षटके)		२६३ (८१.३ षटके) शब्बीर रहमान ६४* (१०२) गारेथ बॅटी ३/६५ (१७ षटके)

इंग्लंड २२ धावांनी विजयी झोहुर अहमद चौधरी मैदान, चट्टग्राम पंच: कुमार धर्मसेना (श्री) आणि ख्रिस गाफने (न्यूू) सामनावीर: बेन स्टोक्स (इं)

• नाणेफेक: इंग्लंड, फलंदाजी
• कसोटी पदार्पण: बेन डकेट (न्यू), कामरुल इस्लाम रब्बी, मेहेदी हसन, शब्बीर रहमान (बां)
• इंग्लंड तर्फे सर्वाधिक (१३४) कसोटी सामन्यांत संघाचे नेतृत्व करणारा क्रिकेट खेळाडू ठरला.^[४०]
• पदार्पणातील कसोटीमध्ये पाच गडी बाद करणारा मेहेदी हसन हा सातवा आणि बांगलादेशचा सर्वात लहान गोलंदाज.^[४१]
• गारेथ बॅटी (इं) हा दोन कसोटी सामन्यांदरम्यान सर्वात जास्त कसोटी सामन्यांना मुकलेला खेळाडू ठरला (१४२).^[४१]
• जॉनी बेरस्टो (इं) हा एका कॅलेंडर वर्षातील पहिल्या डावात १,००० कसोटी धावा करणारा दुसरा फलंदाज, त्याशिवाय ६ किंवा त्याखालील क्रमांकावर फलंदाजी करताना एका कॅलेंडर वर्षात १,००० कसोटी धावा पूर्ण करणारा तो पहिलाच फलंदाज.^[४१] त्यानंतर तो एका कॅलेंडर वर्षातील दुसऱ्या डावात सर्वाधिक धावा करणारा यष्टिरक्षक ठरला.^[४२]
• शकिब अल हसन हा १५० कसोटी बळी घेणारा बांगलादेशचा पहिलाच गोलंदाज.^[४३]
• इंग्लंडचा बांगलादेशविरुद्ध सर्वात निसटता विजय तसेच धावांच्या दृष्टीनेसुद्धा आशियातील सर्वात लहान विजय.^[४४]
• कसोटी क्रिकेट मधील बांगलादेशचा सर्वात लहान पराभव.^[४५]

२८ ऑक्टोबर–१ नोव्हेंबर २०१६ ९:३० धावफलक

बांगलादेश	वि	इंग्लंड
२२० (६३.५ षटके) तमिम इक्बाल १०४ (१४७) मोईन अली ५/५७ (१९.५ षटके)		२४४ (८१.३ षटके) जो रूट ५६ (१२२) मेहेदी हसन ६/८२ (२८ षटके)
२९६ (६६.५ षटके) इमरुल केस ७८ (१२०) अदिल रशीद ४/५२ (११.५ षटके)		१६४ (४५.३ षटके) अलास्टेर कूक ५९ (११७) मेहदी हसन ६/७७ (२१.३ षटके)

बांगलादेश १०८ धावांनी विजयी शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान, मिरपूर, ढाका पंच: कुमार धर्मसेना (श्री) आणि एस्. रवी (भा) सामनावीर: मेहदी हसन (बां)

• नाणेफेक: बांगलादेश, फलंदाजी
• १ल्या दिवशी पावसामुळे केवळ ७७ षटकांचा खेळ होऊ शकला.
• कसोटी पदार्पण: झाफर अन्सारी (इं)
• मुशफिकुर रहिमचा (बां) ५० वा कसोटी सामना^[४६]
• अलास्टेर कुकची इंग्लंडतर्फे कर्णधार म्हणून सर्वात जास्त कसोटी क्रिकेट खेळण्याच्या विक्रमाशी बरोबरी (५४).^[४६]
• कसोटी क्रिकेटमध्ये सलामीवीर म्हणून १०,००० धावा पूर्ण करणारा अलास्टेर कुक (इं) हा पहिलाच फलंदाज.^[४६]
• ख्रिस वोक्स आणि आदिल रशीद ची ९९ धावांची भागीदारी ही आशियामध्ये कसोटी क्रिकेट मधील ९व्या गड्यासाठीची सर्वोत्कृष्ट भागीदारी.^[४७]
• मेहेदी हसनने कसोटी मालिकेमध्ये १९ गडी बाद केले, कोणत्याही बांगलादेशी गोलंदाजाची ही मालिकेतील सर्वोत्तम कामगिरी.^[४८]
• मेहेदी हसनची १५९ धावांत १२ बळी ही बांगलादेशी गोलंदाजातर्फे कसोटी क्रिकेटमधील सर्वोत्तम कामगिरी.^[४८]
• बांगलादेशचा इंग्लंडविरुद्ध पहिला कसोटी विजय.^[४८]

• मालिका मुख्यपान – इएसपीएन क्रिकइन्फो