आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक

आय.सी.सी. पुरुष टी२० विश्वचषक
चित्र:ICC Men's T20 World Cup Trophy.webp टी२० विश्वचषक
आयोजक	आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती
प्रकार	आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामने
प्रथम	२००७
शेवटची	२०२४
स्पर्धा प्रकार	साखळी सामने व बाद फेरी
संघ	२०[१]
सद्य विजेता	भारत (२रे विजेतेपद)
यशस्वी संघ	वेस्ट इंडीज  इंग्लंड  भारत (प्रत्येकी २ विजेतीपदे)
सर्वाधिक धावा	विराट कोहली (१२९२)[२]
सर्वाधिक बळी	शाकिब अल हसन (५०)[३]

आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक (पूर्वी आयसीसी विश्व ट्वेन्टी२० म्हणून ओळखली जात असे)^[४] ही ट्वेंटी२० क्रिकेटची आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा आहे. क्रिकेटची प्रशासकीय संस्था, आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती (आयसीसी) द्वारे आयोजित करण्यात आलेल्या या स्पर्धेत सध्या १६ संघांचा समावेश आहे, ज्यामध्ये दिलेल्या अंतिम मुदतीनुसार क्रमवारीतील अव्वल १० संघ आणि टी२० विश्वचषक पात्रता स्पर्धेद्वारे निवडलेल्या सहा संघांचा समावेश आहे.

सदर स्पर्धा साधारणतः दर दोन वर्षांनी आयोजित केली जाते. तथापि, स्पर्धेची २०२० आवृत्ती २०२० मध्ये ऑस्ट्रेलियामध्ये होणार होती, परंतु कोविड-१९ मुळे, स्पर्धा २०२१ पर्यंत पुढे ढकलण्यात आली आणि यजमानपद भारताकडे सोपविण्यात आले. २०१६ नंतर तब्बल पाच वर्षांनी २०२१ मध्ये स्पर्धा आयोजित करण्यात आली. तथापि, भारतातील कोविड-१९ महामारीमुळे, सामने संयुक्त अरब अमिराती (युएई) आणि ओमान येथे हलविण्यात आले.^[५] मे २०१६ मध्ये, आयसीसीने २०१८ मध्ये एक स्पर्धा आयोजित करण्याची कल्पना पुढे आणली, ज्यामध्ये दक्षिण आफ्रिका संभाव्य यजमान असणार होता.^[६] परंतु २०१७ आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफीच्या समारोपाच्या वेळी, आयसीसीने २०१८ आवृत्तीची कल्पना वगळली.^[७]

आतापर्यंत सात स्पर्धा खेळल्या गेल्या आहेत आणि केवळ वेस्ट इंडीजने एक पेक्षा अधिक वेळा स्पर्धा जिंकल्या आहेत. २००७ वर्ल्ड ट्वेंटी२०ची पहिलीवहिली स्पर्धा, दक्षिण आफ्रिकेत आयोजित करण्यात आली होती, आणि स्पर्धेचे विजेतेपद भारतीय संघाने मिळवले होते, त्यांनी जोहान्सबर्ग येथील वॉंडरर्स मैदानावर अंतिम सामन्यात पाकिस्तानचा पराभव केला होता. २००९ ची स्पर्धा इंग्लंडमध्ये झाली आणि ती आधीच्या उपविजेत्या पाकिस्तानने जिंकली, ज्याने लॉर्ड्सवर अंतिम फेरीत श्रीलंकेचा पराभव केला. तिसरी स्पर्धा २०१० मध्ये आयोजित करण्यात आली होती, ज्याचे आयोजन वेस्ट इंडीज बनवणाऱ्या देशांनी केले होते. बार्बाडोसमधील केन्सिंग्टन ओव्हल येथे खेळल्या गेलेल्या अंतिम सामन्यात इंग्लंडने ऑस्ट्रेलियाचा पराभव करून त्यांची पहिली आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा जिंकली. चौथी स्पर्धा, २०१२ विश्व ट्वेंटी२०, प्रथमच आशियामध्ये आयोजित करण्यात आली होती, ज्याचे सर्व सामने श्रीलंकेत खेळले गेले. २००४ चॅम्पियन्स ट्रॉफीनंतरची पहिली आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा जिंकताना वेस्ट इंडीजने अंतिम फेरीत श्रीलंकेचा पराभव केला.^[८] पाचवी स्पर्धा, २०१४ आयसीसी विश्व ट्वेंटी२०, बांगलादेशने आयोजित केली होती, आणि श्रीलंकेने भारताचा पराभव करून जिंकली होती, तीन फायनलमध्ये खेळणारा श्रीलंका हा पहिला संघ होता. सहावी स्पर्धा, २०१६ आयसीसी विश्व ट्वेंटी२०, भारताने आयोजित केली होती आणि वेस्ट इंडीजने इंग्लंडला हरवून जिंकली होती. ऑस्ट्रेलिया हे सध्याचे टी२० विश्वचषक विजेते आहेत, त्यांनी २०२१ च्या अंतिम सामन्यात न्यू झीलंडचा पराभव करून त्यांचे पहिले विजेतेपद पटकावले होते.

२००२ मध्ये जेव्हा बेन्सन आणि हेजेस चषक संपला तेव्हा ईसीबीला तिची जागा भरण्यासाठी आणखी एक एकदिवसीय स्पर्धा आवश्यक होती. कमी होत चाललेली गर्दी आणि कमी होणारे प्रायोजकत्व याला प्रतिसाद म्हणून क्रिकेट अधिकारी युवा पिढीमध्ये खेळाची लोकप्रियता वाढवण्याचा विचार करत होते. खेळाच्या दीर्घ आवृत्त्यांमुळे बंद झालेल्या हजारो चाहत्यांना वेगवान, रोमांचक क्रिकेट पोहोचवण्याचा हेतू होता. ईसीबीचे मार्केटिंग मॅनेजर स्टुअर्ट रॉबर्टसन यांनी २००१ मध्ये काउंटी अध्यक्षांना प्रति डाव २० षटकांचा प्रस्ताव दिला आणि त्यांनी नवीन स्वरूप स्वीकारण्याच्या बाजूने ११-७ मते दिली.^[९]

देशांतर्गत स्पर्धा

१३ जून २००३ रोजी प्रथम अधिकृत ट्वेंटी२० सामने इंग्लिश काउंटींदरम्यान ट्वेंटी२० ब्लास्ट स्पर्धेमध्ये खेळले गेले.^[१०] इंग्लंडमधील ट्वेंटी-२०चा पहिला हंगाम बऱ्यापैकी यशस्वी ठरला, ज्यामध्ये सरे लायन्सने वॉर्विकशायर बेअर्सचा ९ गडी राखून पराभव करून विजेतेपदावर नाव कोरले.^[११] मिडलसेक्स आणि सरे यांच्यात १५ जुलै २००४ रोजी लॉर्ड्स मैदानावरील पहिल्या ट्वेंटी२० सामन्यात २७,५०९ लोकांची गर्दी झाली होती, ही १९५३ नंतरच्या वन-डे फायनल व्यतिरिक्त कोणत्याही काऊंटी क्रिकेट सामन्यासाठी सर्वात मोठी उपस्थिती होती.^[१२]

लवकरच इतर क्रिकेट मंडळांनी ट्वेंटी२० सामने स्वीकारल्यानंतर, अनपेक्षित गर्दीची उपस्थिती, पाकिस्तानची फैसल बँक टी२० चषक आणि कॅरेबियनमधील स्टॅनफोर्ड २०/२० स्पर्धा यांसारख्या नवीन देशांतर्गत स्पर्धा आणि फॉरमॅटमधील आर्थिक प्रोत्साहन यामुळे फॉरमॅटची लोकप्रियता वाढली.^{[ संदर्भ हवा ]}

वेस्ट इंडीजच्या प्रादेशिक संघांनी स्टॅनफोर्ड २०/२० स्पर्धेत भाग घेतला. या कार्यक्रमाला दोषी फसवणूक करणारा ॲलन स्टॅनफोर्डने आर्थिक पाठबळ दिले होते, ज्याने त्याच्या मोठ्या पॉन्झी योजनेचे फळ म्हणून किमान US$२८,०००,००० निधी दिला होता.^{[ संदर्भ हवा ]} ही स्पर्धा वार्षिक स्वरूपाची असेल असा मानस होता.^{[ संदर्भ हवा ]} उद्घाटनाच्या सामन्यात गयानाने त्रिनिदाद आणि टोबॅगोचा ५ गडी राखून पराभव करून US$१,०००,०० रक्कम बक्षीस म्हणून मिळविली.^{[१३][१४]} एक स्पिन-ऑफ स्पर्धा, स्टॅनफोर्ड सुपर सिरीज, ऑक्टोबर २००८ मध्ये मिडलसेक्स आणि त्रिनिदाद आणि टोबॅगो, इंग्लिश आणि कॅरिबियन ट्वेंटी-२० स्पर्धांचे संबंधित विजेते आणि वेस्ट इंडीजच्या देशांतर्गत खेळाडूंमधून स्टॅनफोर्ड सुपरस्टार्स संघ तयार करण्यात आलेला संघ; यांच्या दरम्यान खेळविण्यात आली त्रिनिदाद आणि टोबॅगोने स्पर्धा जिंकून US$२८०,०० बक्षीस रक्कम मिळवली.^{[१५][१६]} १ नोव्हेंबर रोजी, स्टॅनफोर्ड सुपरस्टार्सने इंग्लंडशी सामना खेळला ज्यामध्ये अनेक वर्षांनंतर पाच सामन्यांपैकी पाहिला सामना असण्याची अपेक्षा होती आणि विजेत्याला प्रत्येक सामन्यात US$२०,०००,००० चे बक्षीस मिळाले.^{[१७][१८]}

आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२०

१७ फेब्रुवारी २००५ रोजी ऑकलंडमधील ईडन पार्क येथे खेळल्या गेलेल्या पुरुषांच्या संपूर्ण आंतरराष्ट्रीय ट्वेंटी२० सामन्यात ऑस्ट्रेलियाने न्यू झीलंडचा पराभव केला. हा खेळ हलक्या-फुलक्या पद्धतीने खेळला गेला – दोन्ही बाजू १९८० च्या दशकात परिधान केलेल्या किटमध्ये दिसल्या, न्यू झीलंड संघाने परिधान केलेल्या किट ह्या बेज ब्रिगेडची थेट प्रत होती. बेज ब्रिगेडच्या विनंतीनुसार, काही खेळाडूंनी १९८० च्या दशकात लोकप्रिय असलेल्या मिशा/दाढी आणि केसांच्या शैली देखील ठेवल्या होत्या. ऑस्ट्रेलियाने सर्वसमावेशकपणे खेळ जिंकला, आणि जसजसा परिणाम न्यू झीलंडच्या डावाच्या अखेरीस स्पष्ट झाला, खेळाडू आणि पंचांनी गोष्टी कमी गांभीर्याने घेतल्या - ग्लेन मॅकग्राने १९८१च्या दोन्ही बाजूंमधील एकदिवसीय सामन्यातील ट्रेव्हर चॅपलच्या अंडरआर्म घटनेची गंमतीने पुनरावृत्ती केली आणि पंच बिली बाउडेन यांनी त्याला प्रत्युत्तरात गंमतीने लाल कार्ड दाखवले (क्रिकेटमध्ये लाल कार्डे सामान्यतः वापरली जात नाहीत).

दर दोन वर्षांनी आयसीसी विश्वचषक ट्वेंटी-२० स्पर्धा आयोजित करण्‍याचे प्रथम ठरवण्‍यात आले होते, जर त्या वर्षी क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धा नियोजित असेल तर ट्वेंटी-२० विश्वचषक स्पर्धा एक वर्ष आधी आयोजित केली जाईल. पहिली स्पर्धा २००७ मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत झाली जिथे भारताने पाकिस्तानचा अंतिम फेरीत पराभव केला.^[१९] केन्या आणि स्कॉटलंड यांना २००७ विश्व साखळी क्रिकेट स्पर्धा विभाग १ द्वारे पात्रता मिळवावी लागली जी नैरोबी येथे ५० षटकांची स्पर्धा होती.^[२०] डिसेंबर २००७ मध्ये संघांची चांगली तयारी करण्यासाठी २० षटकांच्या फॉरमॅटसह पात्रता स्पर्धा आयोजित करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. ज्यामध्ये सहा संघ सहभागी झाले, त्यातील दोन २००९ विश्व ट्वेंटी२० साठी पात्र ठरले आणि प्रत्येकाला $२५०,००० बक्षीस रक्कम मिळाली.^[२१] दुसरी स्पर्धा पाकिस्तानने २१ जून २००९ रोजी इंग्लंडमध्ये श्रीलंकेचा ८ गडी राखून पराभव केला होता. २०१० आयसीसी विश्व ट्वेंटी२० स्पर्धा मे २०१०मध्ये वेस्ट इंडीजमध्ये आयोजित करण्यात आली होती, जिथे इंग्लंडने ऑस्ट्रेलियाचा ७ गडी राखून पराभव केला होता. २०१२ आयसीसी विश्व ट्वेंटी२० स्पर्धेच्या अंतिम सामन्यात वेस्ट इंडीजने श्रीलंकेचा पराभव करून विजेतेपद मिळवले. आयसीसी विश्व ट्वेंटी-२० च्या अंतिम फेरीत प्रथमच यजमान राष्ट्र सहभागी झाले होते. आयर्लंड आणि अफगाणिस्तानसह आयसीसी विश्व ट्वेंटी२० पात्रता, २०१२ स्पर्धेमध्ये १२ स्पर्धक सहभागी होते. ही स्पर्धा आशियाई देशातील पहिला टी२० विश्वचषक स्पर्धा होती.

२०१२च्या आवृत्तीचा विस्तार १६ संघ स्वरूपात केला जाणार होता परंतु तो पुन्हा १२ वर करण्यात आला.^[२२] बांगलादेशमध्ये आयोजित २०१४च्या स्पर्धेत दहा पूर्ण सदस्य आणि २०१३च्या आयसीसी विश्व ट्वेंटी२० पात्रता फेरीत पात्र ठरलेल्या सर्व सहा सहयोगी सदस्यांसह १६ संघांना प्रथमच सहभागी करून घेण्यात आले होते. तथापि ८ ऑक्टोबर २०१२ रोजी आयसीसी पुरुष आंतरराष्ट्रीय टी२० संघ क्रमवारीतील अव्वल आठ पूर्ण सदस्य संघांना सुपर १० टप्प्यात स्थान देण्यात आले. उर्वरित आठ संघ गट फेरीमध्ये सहभागी झाले होते, ज्यामधून दोन संघ सुपर १० टप्प्यात गेले.^{[२३][२४]} या स्पर्धेत तीन नवीन संघांनी (नेपाळ, हाँगकाँग आणि यूएई) पदार्पण केले.

कोविड-१९

जुलै २०२० मध्ये, ICC ने जाहीर केले की २०२० आणि २०२१ या दोन्ही आवृत्त्या महामारीमुळे प्रत्येकी एक वर्षाने पुढे ढकलण्यात आल्या आहेत.^[२५] त्यामुळे, २०२० स्पर्धा (मूळत: ऑस्ट्रेलियाद्वारे आयोजित केली जाणार होती) नोव्हेंबर २०२१ मध्ये हलविण्यात आली आणि २०२१ स्पर्धा (मूळतः भारतात आयोजित केली जाणारी) ऑक्टोबर २०२२ मध्ये हलवली गेली.^[२६] २०२१ मध्ये भारत आणि २०२२ मध्ये ऑस्ट्रेलियाने यजमानपद भूषवले होते, उलट क्रमाने असले तरी ऑस्ट्रेलिया आणि भारताने स्पर्धेचे यजमानपद राखले.^{[२७] [२८]} २०२१ची स्पर्धा १७ ऑक्टोबर ते १४ नोव्हेंबर २०२१ या कालावधीत ओमान आणि संयुक्त अरब अमिरातीमध्ये खेळल्या गेलेल्या सामन्यांसह पार पडली.^[२९]

जून २०२१ मध्ये, आयसीसीने घोषित केले की २०२४, २०२६, २०२८ आणि २०३० मधील टी२० विश्वचषक स्पर्धा २० संघांचा समावेश करण्यासाठी विस्तारित केल्या जातील.^[२८] संघांची ४ गटात (प्रति गट ५ संघ) विभागणी केली जाईल, प्रत्येक गटातील दोन अव्वल संघ सुपर आठमध्ये जातील.^[३०] त्यांची प्रत्येकी चारच्या दोन गटात विभागणी केली जाईल, प्रत्येक गटातील दोन अव्वल संघ उपांत्य फेरीत प्रवेश करतील.

२०२४ टी२० विश्वचषक वेस्ट इंडीज आणि युनायटेड स्टेट्समध्ये आयोजित केला जाईल. यूएसने पहिल्यांदाच विश्वचषक स्पर्धेचे आयोजन केले आहे, ज्यामध्ये देशभरातील अनेक स्टेडियम एकतर नव्याने बांधले जातील किंवा क्रिकेटसाठी पुन्हा तयार केले जातील. २०२४ ची स्पर्धा भारत आणि श्रीलंका यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित केली जाईल, २०२८ मध्ये ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंडमध्ये तसेच २०३० ची स्पर्धा इंग्लंड, वेल्स, स्कॉटलंड आणि आयर्लंडमध्ये होईल.^[३१]

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटनेची कार्यकारी समिती ही स्पर्धा आयोजित करण्यात स्वारस्य दर्शविलेल्या राष्ट्रांकडून बोली तपासल्यानंतर स्पर्धेच्या यजमानांसाठी मतदान करते. २००७ मध्ये दक्षिण आफ्रिकेनंतर, इंग्लंड, वेस्ट इंडीज आणि श्रीलंका यांनी अनुक्रमे २००९, २०१० आणि २०१२ मध्ये स्पर्धेचे आयोजन केले होते. २०१४ मध्ये बांगलादेशने स्पर्धेचे आयोजन केले होते.^[३२] २०१६ मध्ये भारताने स्पर्धेचे यजमानपद भूषवले. पाच वर्षांच्या कालावधीनंतर, भारताने २०२१ आवृत्तीचे यजमानपदही जिंकले, परंतु कोविड-१९ महामारीमुळे हे सामने ओमान आणि युएई मध्ये खेळवले गेले. २०२२ च्या आवृत्तीचे आयोजन ऑस्ट्रेलियाकडून केले जाईल, ज्यांनी मागील वर्षी ही स्पर्धा जिंकली होती.

डिसेंबर २०१५ मध्ये, आयसीसीचे जागतिक विकास प्रमुख, टिम अँडरसन यांनी भविष्यातील स्पर्धा युनायटेड स्टेट्सद्वारे आयोजित करण्याची सूचना केली. त्यांचा असा विश्वास होता की या कार्यक्रमाचे आयोजन केल्याने देशातील खेळाच्या वाढीला चालना मिळू शकते, जिथे हा खेळ तुलनेने अस्पष्ट आहे आणि बेसबॉल सारख्या इतर खेळांच्या स्पर्धेला सामोरे जावे लागते.^[३३]

२०२० मध्ये, यूएसए आणि वेस्ट इंडीजने २०२३ नंतर टी२० विश्वचषक सह-यजमानपदासाठी स्वारस्य व्यक्त केले,^[३४] मलेशिया आणखी एक संभाव्य दावेदार होता.^[३५] नोव्हेंबर २०२१मध्ये, आयसीसीने २०२४ ते २०३० या कालावधीत पुढील चार पुरुष टी२० विश्वचषक स्पर्धेसाठी यजमानांची पुष्टी केली.^[३६] यूएसए आणि वेस्ट इंडीजकडे २०२४ आवृत्तीचे सह-यजमानपद, २०२६ आवृत्तीचे सह-यजमानपद भारत आणि श्रीलंका, २०२८ आवृत्तीचे सह-यजमानपद ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंड आणि २०३० आवृत्तीचे सह-यजमान इंग्लंड, वेल्स, स्कॉटलंड आणि आयर्लंड करणार आहेत.

टी२० विश्वचषक पात्रता म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या पात्रता स्पर्धेद्वारे इतर आयसीसी सदस्यांनी भरलेल्या उर्वरित जागांसह, सर्व आयसीसी संपूर्ण सदस्य स्पर्धेसाठी आपोआप पात्र ठरतात. आयसीसी सहयोगी आणि संलग्न सदस्यांसाठी ५० षटकांची लीग - पहिल्या विश्व साखळी क्रिकेट स्पर्धेच्या निकालातून २००७च्या पहिल्या वर्ल्ड ट्वेंटी२० साठी पात्रता ठरवली गेली. २००७ विश्व साखळी क्रिकेट स्पर्धा विभाग १ स्पर्धेचे दोन अंतिम स्पर्धक, केन्या आणि स्कॉटलंड, वर्षाच्या उत्तरार्धात विश्व ट्वेंटी२० साठी पात्र ठरले. २००९ विश्व ट्वेंटी२० साठी एक वेगळी पात्रता स्पर्धा लागू करण्यात आली होती आणि तेव्हापासून ती कायम ठेवण्यात आली आहे. तथापि, विश्व ट्वेंटी२० पात्रता फेरीतून पात्र ठरलेल्या संघांची संख्या दोन (२०१० आणि २०१२ मध्ये) ते सहा (२०१४ आणि २०१६ मध्ये) पर्यंत बदलली आहे.

प्रत्येक गट टप्प्यात (प्राथमिक फेरी आणि सुपर १२ फेरी दोन्ही), संघांना खालील निकषांच्या आधारे एकमेकांविरुद्ध क्रमवारी दिली जाते:^[३७]

1. सर्वाधिक गुणसंख्या
2. समान असल्यास, सर्वाधिक विजय
3. तरीही समान असल्यास, उत्कृष्ट निव्वळ धावगती
4. तरीही समान असल्यास, कमीत कमी गोलंदाजी स्ट्राईक रेट
5. तरीही समान असल्यास, एकमेकांविरुद्धच्या सामन्याचा निकाल.

बरोबरी झाल्यास (म्हणजेच, दोन्ही संघांनी आपापल्या डावाच्या शेवटी समान धावा केल्यास), सुपर ओव्हर विजेता ठरवते. सुपर ओव्हरमध्ये पुन्हा टाय झाल्यास, त्यानंतर जोपर्यंत विजेता संघ ठरत नाही तोपर्यंत सुपर ओव्हर खेळवली जाते. तत्पूर्वी, ज्या संघाने त्यांच्या डावात सर्वाधिक चौकार मारले होते तोच विजेता ठरवला जातो.^[३८] २००७च्या स्पर्धेदरम्यान, बोल-आउटचा वापर बरोबरी झालेल्या सामन्यातील पराभवाचा निर्णय घेण्यासाठी केला गेला.^[३९]

वर्ष	यजमान देश	अंतिम सामन्याचे मैदान	अंतिम सामना			संघ
			विजेता	निकाल	उपविजेता
२००७ तपशील	दक्षिण आफ्रिका	वॉन्डरर्स स्टेडियम, जोहान्सबर्ग दक्षिण आफ्रिका	भारत १५७/५ (२० षटके)	भारत ५ धावांनी विजयी धावफलक	पाकिस्तान १५२ सर्वबाद (१९.३ षटके)	१२
२००९ तपशील	इंग्लंड	लॉर्ड्स, लंडन इंग्लंड	पाकिस्तान १३९/२ (१८.४ षटके)	पाकिस्तान ८ गडी राखुन विजयी धावफलक	श्रीलंका १३८/६ (२० षटके)	१२
२०१० तपशील	बार्बाडोस, गयाना, सेंट लुसिया, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो	केन्सिंग्टन ओव्हल, ब्रिजटाउन बार्बाडोस	इंग्लंड १४८/३ (१७ षटके)	इंग्लंड ७ गडी राखुन विजयी धावफलक	ऑस्ट्रेलिया १४७/६ (२० षटके)	१२
२०१२ तपशील	श्रीलंका	रणसिंगे प्रेमदासा मैदान, कोलंबो श्रीलंका	वेस्ट इंडीज १३७/६ (२० षटके)	वेस्ट इंडीज ३६ धावांनी विजयी धावफलक	श्रीलंका १०१ सर्वबाद (१८.४ षटके)	१२
२०१४ तपशील	बांगलादेश	शेर-ए-बांगला क्रिकेट मैदान, ढाका बांगलादेश	श्रीलंका १३४/४ (१७.५ षटके)	श्रीलंका ६ गडी राखून विजयी धावफलक	भारत १३०/४ (२० षटके)	१६
२०१६ तपशील	भारत	ईडन गार्डन्स, कोलकाता भारत	वेस्ट इंडीज १६१/६ (१९.४ षटके)	वेस्ट इंडीज ४ गडी राखून विजयी धावफलक	इंग्लंड १५५/९ (२० षटके)	१६
२०२१ तपशील	संयुक्त अरब अमिराती, ओमान	दुबई आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम, दुबई संयुक्त अरब अमिराती	ऑस्ट्रेलिया १७३/२ (१८.५ षटके)	ऑस्ट्रेलिया ८ गडी राखून विजयी धावफलक	न्यूझीलंड १७२/४ (२० षटके)	१६
२०२२ तपशील	ऑस्ट्रेलिया	मेलबर्न क्रिकेट मैदान, मेलबर्न ऑस्ट्रेलिया	इंग्लंड १३८/५ (१९ षटके)	इंग्लंड ५ गडी राखून विजयी धावफलक	पाकिस्तान १३७/८ (२० षटके)	१६
२०२४ तपशील	बार्बाडोस, सेंट लुसिया, सेंट व्हिन्सेंट आणि द ग्रेनेडाईन्स, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो, अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने	केन्सिंग्टन ओव्हल, ब्रिजटाउन बार्बाडोस	भारत १७६/७ (२० षटके)	भारत ७ धावांनी विजयी धावफलक	दक्षिण आफ्रिका १६९/८ (२० षटके)	२०
२०२६ तपशील	भारत, श्रीलंका	वानखेडे स्टेडियम, मुंबई भारत	TBD	TBD	TBD	२०
२०२८ तपशील	ऑस्ट्रेलिया, न्यू झीलंड	मेलबर्न क्रिकेट मैदान, मेलबर्न ऑस्ट्रेलिया	TBD	TBD	TBD	२०
२०३० तपशील	इंग्लंड, वेल्स, आयर्लंड, स्कॉटलंड	लॉर्ड्स, लंडन इंग्लंड	TBD	TBD	TBD	२०

२०२४ आयसीसी पुरुष टी२० विश्वचषक स्पर्धेपर्यंत. संघांची क्रमवारी सर्वोत्कृष्ट निकालानुसार, नंतर विजयाची टक्केवारी, नंतर एकूण विजय, नंतर एकूण सामने, नंतर वर्णक्रमानुसार:

संघ	सहभाग			सर्वोत्कृष्ट निकाल	आकडेवारी[४०]
	एकूण	पहिला	शेवटचा		सामने	विजय	पराभव	बरोबरी	अनिर्णित	विजय%
भारत	९	२००७	२०२४	1.2 विजेतेपद (२००७, २०२४)	५२	३५	१५	१(१)	१	६९.६०
इंग्लंड	९	२००७	२०२४	1.2 विजेतेपद (२०१०, २०२२)	५२	२८	२२	०	२	५६.००
वेस्ट इंडीज	९	२००७	२०२४	1.1 विजेतेपद (२०१२, २०१६)	४६	२४	२०	१(१)	१	५४.४४
ऑस्ट्रेलिया	९	२००७	२०२४	1.2 विजेतेपद (२०२१)	४७	३०	१७	०	०	६३.८२
पाकिस्तान	९	२००७	२०२४	1.2 विजेतेपद (२००९)	५१	३०	१९	२(०)	०	६०.७८
श्रीलंका	९	२००७	२०२४	1.2 विजेतेपद (२०१४)	५४	३२	२१	१(१)	०	६०.१८
दक्षिण आफ्रिका	९	२००७	२०२४	2.1 उपविजेतेपद (२०२४)	४९	३२	१६	०	१	६६.६६
न्यूझीलंड	९	२००७	२०२४	2.1 उपविजेतेपद (२०२१)	४६	२५	१९	२(०)	०	५६.५२
अफगाणिस्तान	७	२०१०	२०२४	3.2 उपांत्यफेरी (२०२४)	३०	१२	१८	०	०	४०.००
बांगलादेश	९	२००७	२०२४	4.1 सुपर ८ (२००७, २०२४)	४५	१२	३२	०	१	२७.२७
आयर्लंड	८	२००९	२०२४	4.2 सुपर ८ (२००९)	२८	७	१८	०	३	२८.००
अमेरिका	१	२०२४	२०२४	4.2 सुपर ८ (२०२४)	६	१	४	१(१)	०	२५.००
नेदरलँड्स	६	२००९	२०२४	4.2 सुपर १० (२०१४)	२७	१०	१६	०	१	३८.४६
झिम्बाब्वे	५	२००७	२०२२	5.2 सुपर १२ (२०२२)	२०	८	११	०	०	४२.१०
स्कॉटलंड	४	२००७	२०२४	5.2 सुपर १२ (२०२१)	२२	७	१३	०	२	३५.००
नामिबिया	३	२०२१	२०२४	4.4 सुपर १२ (२०२१)	१५	४	१०	१(१)	०	३०.००
ओमान	३	२०१६	२०२४	5.4 पहिली फेरी (२०१६, २०२१, २०२४)	१०	२	६	१(०)	१	२७.७७
नेपाळ	२	२०१४	२०२४	5.4 पहिली फेरी (२०१४, २०२४)	६	२	४	०	०	३३.३३
हाँग काँग	२	२०१४	२०१६	5.3 पहिली फेरी (२०१४, २०१६)	६	१	५	०	०	१६.६६
संयुक्त अरब अमिराती	१	२०१४	२०२२	5.4 पहिली फेरी (२०१४, २०२२)	६	१	५	०	०	६.६६
पापुआ न्यू गिनी	२	२०२१	२०२४	5.4 पहिली फेरी (२०२१, २०२४)	७	०	७	०	०	०.००
कॅनडा	१	२०२४	२०२४	5.4 पहिली फेरी (२०२४)	३	१	२	०	०	३३.३३
युगांडा	१	२०२४	२०२४	5.4 पहिली फेरी (२०२४)	४	१	३	०	०	२५.००
केन्या	१	२००७	२००७	5.4 पहिली फेरी (२००७)	२	०	२	०	०	०.००
२९ जून २०२४ पर्यंत स्रोत:ईएसपीएन क्रिकइन्फो

नोंदी:

• कंसातील संख्या बरोबरी झालेल्या सामन्यांमध्ये सुपर ओव्हर आणि बोल-आउटच्या विजयांची संख्या दर्शवते, तथापि निकालाची पर्वा न करता हा अर्धा विजय मानला जातो. विजयाच्या टक्केवारीत कोणतेही परिणाम वगळले जातात आणि बरोबरी (टायब्रेकरची पर्वा न करता) अर्धा विजय म्हणून गणली जाते.

सूची

• वि — विजेते
• उवि — उपविजेते
• उफे — उपांत्यफेरी
• फे२ — २री फेरी (सुपर ८, सुपर १० आणि सुपर १२)
• फे१ — १ली फेरी (गट फेरी)
• पा — पात्र
• × — पात्र परंतु माघार घेतली
• ×× — पात्रतेसाठी अपात्र (निलंबित)

संघ	२००७ (१२)	२००९ (१२)	२०१० (१२)	२०१२ (१२)	२०१४ (१६)	२०१६ (१६)	२०२१ (१६)	२०२२ (१६)	२०२४ (२०)	२०२६ (२०)	२०२८ (२०)	२०३० (२०)	सहभाग
अफगाणिस्तान	—	—	फे१	फे१	फे१	फे२	फे२	फे२	उफे	पा			७
ऑस्ट्रेलिया	उफे	फे१	उवि	उफे	फे२	फे२	वि	फे२	फे२	पा	पा		९
बांगलादेश	फे२	फे१	फे१	फे१	फे२	फे२	फे२	फे२	फे२	पा			९
कॅनडा	—	—	—	—	—	—	—	—	फे१				१
इंग्लंड	फे२	फे२	वि	फे२	फे२	उवि	उफे	वि	उफे	पा		पा	९
हाँग काँग	—	—	—	—	फे१	फे१	—	—	—				२
भारत	वि	फे२	फे२	फे२	उवि	उफे	फे२	उफे	वि	पा			९
आयर्लंड	—	फे२	फे१	फे१	फे१	फे१	फे१	फे२	फे१	पा		पा	८
केन्या	फे१	—	—	—	—	—	—	—	—				१
नामिबिया	—	—	—	—	—	—	फे२	फे१	फे१				३
नेपाळ	—	—	—	—	फे१	—	—	—	फे१				२
नेदरलँड्स	—	फे१	—	—	फे२	फे१	फे१	फे२	फे१				६
न्यूझीलंड	उफे	फे२	फे२	फे२	फे२	उफे	उवि	उफे	फे१	पा	पा		९
ओमान	—	—	—	—	—	फे१	फे१	—	फे१				३
पाकिस्तान	उवि	वि	उफे	उफे	फे२	फे२	उफे	उवि	फे१	पा			९
पापुआ न्यू गिनी	—	—	—	—	—	—	फे१	—	फे१				२
स्कॉटलंड	फे१	फे१	—	—	—	फे१	फे२	फे१	फे१			पा	६
दक्षिण आफ्रिका	फे२	उफे	फे२	फे२	उफे	फे२	फे२	फे२	उवि	पा			९
श्रीलंका	फे२	उवि	उफे	उवि	वि	फे२	फे२	फे२	फे१	पा			९
संयुक्त अरब अमिराती	—	—	—	—	फे१	—	—	फे१	—				२
युगांडा	—	—	—	—	—	—	—	—	फे१				१
अमेरिका	—	—	—	—	—	—	—	—	फे२	पा			१
वेस्ट इंडीज	फे१	उफे	फे२	वि	उफे	वि	फे२	फे१	फे२	पा			९
झिम्बाब्वे	फे१	×	फे१	फे१	फे१	फे१	××	फे२	—				६

पदार्पण करणारा संघ, प्रतिवर्ष वर्णक्रमानुसार.

वर्ष	पदार्पण करणारा संघ	एकूण
२००७	ऑस्ट्रेलिया,  बांगलादेश,  इंग्लंड,  भारत,  केन्या,  न्यूझीलंड,  पाकिस्तान,  स्कॉटलंड,  दक्षिण आफ्रिका,  श्रीलंका,  वेस्ट इंडीज आणि  झिम्बाब्वे	१२
२००९	आयर्लंड आणि  नेदरलँड्स	२
२०१०	अफगाणिस्तान	१
२०१२	कोणताही नाही	०
२०१४	हाँग काँग,  नेपाळ आणि  संयुक्त अरब अमिराती	३
२०१६	ओमान	१
२०२१	नामिबिया आणि  पापुआ न्यू गिनी	२
२०२२	कोणताही	०
२०२४	कॅनडा,  अमेरिका आणि  युगांडा	३
२०२६	TBD	TBD
२०२८	TBD	TBD
२०३०	TBD	TBD
एकूण		२४

२९ जून २०२४ पर्यंत

टी२० विश्वचषक विक्रम
फलंदाजी
सर्वाधिक धावा	विराट कोहली	१,२९२ (२०१२–२०२४)	[४१]
सर्वाधिक सरासरी (किमान २० डाव)		५८.७२ (२०१२–२०२४)	[४२]
सामन्यात सर्वाधिक धावा	ब्रॅन्डन मॅककुलम v  बांगलादेश	१२३ (२०१२)	[४३]
सर्वोत्कृष्ट स्ट्राईक रेट (किमान ५०० चेंडू)	जोस बटलर	१४७.२३ (२०१२–२०२४)	[४४]
सर्वाधिक ५०+ धावा	विराट कोहली	१५ (२०१२–२०२४)	[४५]
सर्वाधिक शतके	ख्रिस गेल	२ (२००७–२०२१)	[४६]
सर्वाधिक षटकार		६३ (२००७–२०२१)	[४७]
सर्वोत्कृष्ट भागीदारी	जोस बटलर आणि ॲलेक्स हेल्स वि  भारत	१७० (२०२२)	[४८]
स्पर्धेत सर्वाधिक धावा	विराट कोहली	३१९ (२०१४)	[४९]
गोलंदाजी
सर्वाधिक बळी	शाकिब अल हसन	५० (२००७–२०२४)	[५०]
सर्वोत्कृष्ट गोलंदाजी सरासरी (किमान ४०० चेंडू)	ॲनरिक नॉर्त्ये	११.४० (२०२१–२०२४)	[५१]
सर्वोत्कृष्ट स्ट्राइक रेट (किमान ४०० चेंडू)	वनिंदु हसरंगा	११.७२ (२०२२–२०२४)	[५२]
सर्वोत्कृष्ट इकॉनॉमी रेट (किमान ४०० चेंडू)	जसप्रीत बुमराह	५.४४ (२०१६–२०२४)	[५३]
सर्वोत्तम गोलंदाजी	अजंता मेंडिस v  झिम्बाब्वे	६/८ (२०१२)	[५४]
स्पर्धेत सर्वाधिक बळी	फझलहक फारूखी आणि अर्शदीप सिंग	१७ (२०२४)	[५५]
क्षेत्ररक्षण
सर्वाधिक गडी बाद (यष्टीरक्षक)	महेंद्रसिंग धोणी	३२ (२००७–२०१६)	[५६]
सर्वाधिक झेल (क्षेत्ररक्षण)	ए.बी. डी व्हिलियर्स	२३ (२००७–२०१६)	[५७]
संघ
सर्वाधिक सांघिक धावसंख्या	श्रीलंका (वि  केन्या)	२६०/६ (२००७)	[५८]
सर्वात कमी धावसंख्या	नेदरलँड्स (वि  श्रीलंका)	३९ (२०१४)	[५९]
	युगांडा (वि  वेस्ट इंडीज)	३९ (२०२४)
सर्वाधिक विजय % (किमान १० सामने)	भारत	६९.६०% (सामने ५२, विजय ३५) (२००७–२०२४)	[६०]
सर्वात मोठा विजय (धावांनुसार)	श्रीलंका (वि  केन्या)	१७२ (२००७)	[६१]
एका सामन्यात सर्वाधिक एकूण धावा	इंग्लंड v  दक्षिण आफ्रिका	४५९-१२ (२०१६)	[६२]
एका सामन्यात सर्वात कमी एकूण धावा	नेदरलँड्स v  श्रीलंका	७९-११ (२०१४)	[६३]
सर्वाधिक सलग विजय	भारत आणि  दक्षिण आफ्रिका	८ - दोन्ही २०२४ मध्ये

• आयसीसी संकेतस्थळ
• ICC World Twenty20 2010 from Cricinfo
• ICC World Twenty20 Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine. Archived 2011-01-29 at the Wayback Machine.
• T20 World Cup Website

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट
फॉर्म	कसोटी पुरुष स्वरूप महिला स्वरूप एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय पुरुष स्वरूप महिला स्वरूप ट्वेन्टी-२० आंतरराष्ट्रीय पुरुष स्वरूप महिला स्वरूप
जागतिक कार्यक्रम	जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिप विश्व चषक पात्रता पुरुष टी-२० विश्वचषक पात्रता चॅम्पियन्स ट्रॉफी महिला विश्वचषक पात्रता आयसीसी महिला चॅम्पियनशिप महिला टी-२० विश्वचषक पात्रता आयसीसी महिला टी-२० चॅम्पियन्स ट्रॉफी अंडर-१९ विश्वचषक महिला अंडर-१९ विश्वचषक इंटरकॉन्टिनेंटल कप जागतिक क्रिकेट लीग राष्ट्रकुल खेळ ऑलिंपिक
आशिया	आशियाई कसोटी चॅम्पियनशिप आशिया कप महिला आशिया कप एसीसी ट्रॉफी (लिस्ट अ) एसीसी प्रीमियर लीग एसीसी ट्वेंटी-२० कप आशियाई खेळ दक्षिण आशियाई खेळ
आफ्रिका	डब्ल्यूसीएल आफ्रिका क्विबुका टी-२० स्पर्धा
अमेरिका	आयसीसी अमेरिका चॅम्पियनशिप दक्षिण अमेरिकन चॅम्पियनशिप
पूर्व आशिया आणि पॅसिफिक	आयसीसी ईएपी ट्रॉफी (वनडे) आयसीसी ईएपी ट्रॉफी (ट्वेन्टी-२०) ट्वेंटी-२० पूर्व आशिया कप आशियाई खेळ पॅसिफिक खेळ
युरोप	युरोपियन चॅम्पियनशिप महिला युरोपियन चॅम्पियनशिप मध्य युरोप कप
इतर	जागतिक क्रिकेट मालिका